Dagblaðið Vísir - DV - 19.06.1989, Qupperneq 14

14
Frjálst.óháÖ dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELiAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RViK.SlMI (1 >27022 - FAX: (1 )27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJOLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 900 kr.
Verð i lausasölu virka daga 85 kr. - Helgarblað 100 kr.
Kínversk ógnaröld
Meðan íslendingar halda upp á þjóðhátíð og telja það
helst til tíðinda að einn sendiherra segi starfi sínu lausu
geisar ógnaröld í Kína. Ólíkt höfumst við að. Dægurmál-
in hér heima kunna að þykja stórmál í íslenskum íjöl-
miðlum. Alþýðubandalagsmenn í Reykjavík stofna nýtt
flokksfélag, Jón Baldvin heldur sáttafund með sendi-
herranum, framsóknarmenn gera athugasemdir við
sölu Útvegsbankans. Stærsti flokkur þjóðarinnar, Sjálf-
stæðisflokkurinn, heldur fundi um metnað og menningu
og efnir til landgræðsluátaks í óbyggðum. Þetta eru
stjórnmálaviðburðir vikunnar sem leið og satt að segja
megum við íslendingar vera sáttir við tilveruna meðan
vandamálin eru ekki annars og alvarlegra eðhs; meðan
viðfangsefnin eru ekki ötuð grimmd og blóði.
Allavega getum við þakkað fyrir okkar eigin vanda-
mál, í samanburði við atburðarásina í Kína. Þar eru
kröfur milljóna manna barðar niður af óhugnanlegu
miskunnarleysi. Skriðdrekar eru látnir aka yfir fólk og
kremja það til bana. Forystumenn námsmanna eru
hundeltir sem eftirlýstir glæpamenn og dæmdir til
dauða. Áróðursmasldna kommúnistaflokksins beitir
alefli til að sverta svokölluð „gagnbyltingaröfT og út-
húða æskufólki sem óvinum þjóðarinnar. Ættingjar eru
píndir til sagna um ferðir bræðra og systra sem tóku
þátt í mótmælunum á Torgi hins himneska friðar. Her-
menn eru gráir fyrir járnum. Þúsundir manna, einkum
ungt fólk, fara huldu höfði og verða jafnvel að flýja
ættjörð sína undan refsivendi stjórnvalda sem er pynd-
ing og dauði. Kínverska þjóðin er ofsótt í sínu eigin
landi. Æskan er orðin að óvini í sínum eigin heimkynn-
um.
Hvað er það sem þetta unga fólk hefur til saka unn-
ið? Sökin felst í þrá þess til meira frelsis, lýðræðis og
mannréttinda. Eins og hendi væri veifað flykktust millj-
ónir Kínverja á götur út og tóku undir með þeim tiltölu-
legu saklausu kröfum námsmanna að samtök þeirra
fengjust viðurkennd og kommúnistaflokkurinn virti
ffétta- og fundafrelsi. Undirtektir almennings leyndu sér
ekki, þjóðarviljinn fór ekki milli mála. Fólkið óskaði sér
ffelsis og réttar og sú ósk var borin fram án vopna eða
átaka.
Gamlingjamir, sem fara með alræðið í Kína, sáu sitt
óvænna. Þeir siguðu hermönnunum á fólkið, þeir berja
mótmælin niður af ótrúlegri hörku og virðast ætla að
ganga milli bols og höfuðs á æskunni í bókstaflegum
skilningi. Daglegar fféttir vekja óhug og viðbjóð og er
þó sjálfsagt ekki nema brot af þessari ógnaröld sem
kemst til skila til Vesturlanda. Myrkraverkin eru unnin
bak við lás og slá. Hinir píndu og auðmýktu og látnu
eru ekki til frásagnar.
Erfitt er að átta sig á hveijar afleiðingar af þessari
ógnaröld verða. Um stundarsakir munu gamhngjamir
hafa betur. Hvorki þeir né flokkurinn þola minnstu eftir-
gjöf úr því sem komið er. Þjóðfélagið mun springa í loft
upp og ekkert nema grimmar hefndir bíða valdamann-
anna ef þeir missa tökin.
En enginn lifir endalaust og lögmál lífs og dauða fá
þeir ekki umflúið, gamlingjarnir, sem nú em að leiða
sína eigin framtíð á höggstokkinn. Von Kínverja, von
lýðræðisins, felst í því að tíminn vinni með æskunni
og frelsinu. Á meðan getur umheimurinn ekki annað
gert en lýst hryggð sinni og dáðst að hugrekki þess
unga fólks sem hefur svipt hulunni af hinu rétta and-
hti kommúnismans.
Ehert B. Schram
MÁKUDAGUR JÚNÍ 1989.
„Þá ætlum við að byggja margar tónlistarhallir, ráðhús, kringlur og annað í þeim dúr.“
Uppgjöf gömlu
flokkanna
Ástandið eftir kosningamar 1987
er átakanleg saga þjóðar, þar sem
hver ógæfan hefur rekið aðra
vegna rangrar stefnu og rangra
ákvarðana stjórnvalda. í tíð ríkis-
stjómar Þorsteins Pálssonar var
lagður grandvöllur að þeirri
stjómarstefnu sem nú er langt
komin með að koma öllum at-
vinnufyrirtækjum landsmanna í
frumvinnslu- og framleiðslugrein-
um fyrir kattamef, einkum útflutn-
ingsfyrirtækjunum. Fastgengis-
stefna, ofsatrú á verðbréfa- og pen-
ingamörkuöum, sem virðast eiga
að skapa fjármuni eins og líf sem
kviknar af sjálfu sér, er á góðum
vegi með að útrýma undirstöðu-
þáttum atvinnulífsins sem þjóðin
hefur byggt afkomu sína á um alda-
raðir. Er nema von að fólk spyrji:
Er þá ekki rétt að hætta þessu baksi
í sjávarútvegi? Leggja niður land-
búnaöinn og flytja alla landsmenn
á höfuðborgarsvæðið? Láfa á því að
selja hver öörum verðbréf og flytja
peninga á milii bankabóka í takt
við vaxtabreytingar? Hvaðan allir
peningamir eiga að koma virðist
skipta minna máh.
Miðstýring og ofstjórnun
Mikil miðstýring í þjóðfélaginu
og rándýr þjónustukerfi em að
shga fólkið í landinu. í tíð gömlu
flokkanna, sem hafa skipst á að
fara með völdin eftir stríö, hefur
þjóðfélagið sífeht orðið flóknara og
ómanneskjulegra. Hjarðir hag-
fræðinga og annarra sérfræðinga
sitja kófsveittar við að reikna út
ahs kyns efnahagsstærðir og fá
botn í það hvernig fiskvinnslan og
útgerðin geta borið sig, hvemig eigi
að fjármagna óseðjandi ríkishítina.
Máttvana og ráölaus stjómvöld,
hvort sem er undir forsæti Þor-
steins Pálssonar eða Steingríms
Hermannssonar, vita ekki sitt rjúk-
andi ráð. Fjármálaráðherra talar
nú um aö það þurfi að leggja á
nýja skatta til aö rétta af ríkissjóðs-
halla upp á eina 4 mihjarða króna,
sem að mestu em komnir til vegna
kjarasamninga sem hann hefur
gert sjálfur við launþega. Hann tal-
ar um að það sé veijandi að auka
skattheimtu ríkisins af því að frú
Thatcher og Kohl kanslari hafi
hærra skatthlutfah af þjóðartekj-
um en við íslendingar, svo ekki sé
talað um hinar Norðurlandaþjóð-
imar. Hann gleymir hins vegar
þeirri augljósu staðreynd að fólkið
í þessum löndum hefur efni á því
að borða. Þaö hafa íslendingar
ekki, að minnsta kosti ekki lág-
tekjufólkið.
Hæsta matvælaverð í heimi
Almenningur á íslandi stynur
undan hinu geipiháa matvæla-
verði, sem er hæst í heimi, hvar
sem leitað er. Hvernig á almenn-
ingur að hafa efni á því að borga
meiri skatta þegar t.d. ein htil
skinkusneið, svona rétt ofan á eina
KjaUarínn
Júlíus Sólnes
formaður Borgaraflokksins
brauðsneið, kostar einn Banda-
ríkjadollar? Æth yrði ekki borgara-
styijöld í Bandarikjunum ef verð-
lag á matvöm væri eins og á ís-
landi. Reiði aimennings við mikl-
um verðhækkunum á matvöm í
kjölfar kjarasamninganna er því
eðlileg. Hins vegar er holur tónn í
mótmælaaðgerðum stóm laun-
þegasamtakanna gegn hækkun
landbúnaðarafuröa vegna eðlilegr-
ar launahækkunar til bænda. Af
hverju lögðu forystumenn laun-
þegasamtakanna ekki meiri
áherslu á matvælaverðið við gerð
kjarasamninganna? Niðurfelling á
matarskattinum hefði komið
launafólki, einkum lágtekjuhópum
og bamafjölskyldum, mun betur
en umsarudar krónutöluhækkanir.
Vissulega tökum við þingmenn
Borgaraflokksins imdir mótmæh
almennings gegn þeim miklu verð-
hækkunum á vömm og þjónustu
sem nú dynja yfir þjóðina. Þær em
hins vegar afleiðing rangrar efna-
hagsstjórnar gömlu flokkanna og
þess óraunsæis sem öll þjóðin er
sek um.
Flottræfilsháttur
Þessi 250 þúsund manna þjóð er
að burðast við að reka menntakerfi
sem hún hefur engin efni á. Nú er
t.d. talað um að koma upp einum
10-20 háskólum víðs vegar um
landið. Áætlanir um svokallaða
sjávarútvegsbraut við nýstofnaðan
háskóla á Akureyri gera ráð fyrir
150 milljóna kr. stofnkostnaði og
árlegum rekstrarkostnaði um 100
mihjónir króna. Gert er ráð fyrir
einum 16 prófessomm og dósentum
og 23 lektorum og öðrum starfs-
mönnum við brautina en aðeins 55
nemendum. Öll sú kennsla og þær
rannsóknir, sem verið er að tala
um, fara þegar fram við Háskóla
íslands. Þá á að stofna tónlistar-
háskóla, myndlistar- og leiklistar-
háskóla, háskóla hér og háskóla
þar. í raun höfum við íslendingar
vart efni á því að reka meira en
einn alvöraháskóla. Háskóh ís-
lands er t.d. vart meira en vísir að
háskóla. Land eins og Lúxemborg,
með yfir 300 þúsund íbúa, telur sig
ekki hafa efni á því að reka há-
skóla. Aragrúi framhaldsskóla og
grunnskóla er um aht land og oft
ekki nema nokkrir khómetrar á
milli dýrra og fullkominna skóla-
bygginga með fjölda kennara th að
kenna nemendum sem ekki em th.
Við ætlum okkur að byggja og
reka ein 10-20 hátæknisjúkrahús
um aht land. í Reykjavík einni em
nú þijú hátæknisjúkrahús sem
samanlagt hafa yfir meiri og fuh-
komnari tækjabúnaði að ráða en
öh sjúkrahúsin í stórborginni Los
Angeles, þar sem íbúar em yfir 15
mihjónir. Þá ætlum við að byggja
margar tónhstarhahir, ráðhús,
kringlur og annað í þeim dúr. Fjár-
festingar, bæði opinberra aðila,
einkafyrirtækja og einstakhnga,
hafa algerlega keyrt úr hófi fram.
Við höfum ekki þolað góðærið. Við
gerum þvi miklar kröfur bæði um
þjónustustig af hálfu hins opinbera
og kaupmátt. Ahir em hins vegar
æfir út af of háum sköttum. Því
höfum við leiðst út á þá hálu braut
að reka velferðarkerfi okkar að
hluta th með erlendum lánum. Við
erum öh samsek um að lifa um efni
fram.
Uppgjöf
Gömlu flokkamir hafa gefist upp
við að finna leiö út úr ógörigunum.
Það viröist ekki skipta neinu máh
hvaða stjóm situr viö völd. Það
breytir engu hvort nokkrum ráð-
hermm Sjálfstæðisflokksins er
skipt út fyrir nokkra ráðherra Al-
þýðubandalagsins. Rughð er þaö
sama. Meðan aðrar og nýjar stjóm-
málahreyfingar ná ekki ömggri
fótfestu breyta alþingiskosningar
engu hér um - eða halda menn að
ástandið lagist eitthvað þótt Sjálf-
stæðisflokkurinn undir forystu
Þorsteins Pálssonar komist aftur
th valda. Það vantar nýja menn og
nýjar hugmyndir. Þær er ekki að
finna hjá gömlu flokkunum.
Júlíus Sólnes
„Hvernig á almenningur að hafa efni á
því að borga meiri skatta þegar t.d. ein
lítil skinkusneið, svona rett ofan á eina
brauðsneið, kostar einn Bandaríkja-
dollar?“