Dagblaðið Vísir - DV - 18.08.1989, Blaðsíða 12

12
FÖSTUÐAGUR 18j ÁGÚST 1989.
Spumingin
Trúir þú að álög fylgi því
að setja upp sýningar á
Macbeth?
Ingi Bragason: Já, þaö geri ég enda
er ég frekar hjátrúarfullur.
Magnea Sigurðardóttir: Bæöi já og
nei, ég er ekki sérlega hjátrúarfull.
Kristjana Kjartansdóttir: Neir því
trúi ég ekki.
Guðrún Inga Sigurðardóttir: Já, já
að sjálfsögöu trúi ég því.
Bjarki Guðmundsson: Nei, þaö held
ég ekki.
Helgi Halldórsson: Nei, ég hef enga
trú á því. Ég er ekki mjög hjátrúar-
fullur.
Lesendur
Verðbólgan og eyðsla meðalfl ölskyldunnar:
Oraunhæfur saman-
burður í Tímanum
Snorri skrifar:
Ég er einn þeirra sem reyni aö
fylgjast með flestu því sem hér gerist
á sviði efnahagsmála, án þess þó að
ég sé sérfræðingur á því sviði. Það
eru nú einu sinni efnahagsmálin sem
skipta sköpum fyrir afkomu í flestum
greinum og því er um að gera að líta
sér nær í þeim efnum.
í dagblaöinu Tímanum, laugardag-
inn 12. ágúst sl„ er grein undir fyrir-
sögninni „Verðbólgan í áfengi, tó-
baki og utanferðum". Þar er íjallað
um verðhækkunina á þessum liðum
og áhrif hennar á verðbólguna milli
júlí- og ágústmánaðar og staðhæft að
sú verðhækkun hafi haft helmingi
meiri áhrif en t.d. samanlagðar verð-
hækkanir á öllum matvörum.
Þetta er eflaust rétt með farið. -
En út frá þessu er svo rætt um eitt
og annað sem þessum verðhækkun-
um viðkemur, þ.á m. símagjöld,
„ódýrar", innfluttar kartöflur og
íoks um það hvað svokölluð meðal-
fjölskylda eyði á mánuði á verðlagi
nú, miðað við ágústmánuð í fyrra.
Þarna er vitnað í tölur frá Hagstof-
unni sem birtust eftir neyslukönnun
sem hún gekkst fyrir árið 1986.
Viö þá könnun styðst blaðið, þegar
það uppfærir þær tölur til dagsins í
dag, og segir, að miðað við þær sömu
vörur og þjónustu sem meöalfjöl-
skyldan keypti í könnuninni í ágúst
1986 kosti þær nú sem hér segir: -
matvörur kr. 35.600 - drykkir/tóbak
kr. 8.100 - heimilisb./bílar kr. 30.200
- húsnæði/orka kr. 26.100 - fatnaður
kr. 13.000 - húsmunir/tæki kr. 13.000
- fjölmiðlar/sport kr. 17.000 - veit-
ingah./hótel kr. 11.100 - póstur/sími
kr. 2.600 - heilsuvernd kr. 5.300 -
fargj. innanlands kr. 2.800 - skóla-
ganga kr. 2.300 - snyrting kr. 3.900 -
annað kr. 4.400.
Tekið er þó fram að ólíklegt sé að
neysla nokkurrar „alvörufjöl-
skyldu" skiptist nú nákvæmlega eins
og þessi meðaleyðsla meðalfjölskyld-
unnar (vísitölufjölskyldunnar áður)
gerði fyrir tveimur eða þremur
árum. - Þessu er ég líka sammála,
enda miklar þversagnir og ofáætlan-
ir í þessum eyðsluliðum fjölskyld-
unnar. - Hvað er t.d. innifahð í liðn-
um „heimilisb./bílar“ annars vegar
og „húsmunir/tæki“ hins vegar, aö
upphæð samtals kr. 43.200.-? Eða,
hvaða fjölskylda eyðir í „fjölmiðla
og sport" kr. 17.000 á mánuði? - svo
dæmi séu tekin.
Þetta leiðir hins vegar hugann að
því að nauðsynlegt er að gera svona
neyslukönnun, jafnvel einu sinnl á
ári og taka þá raunhæfar tölur, en
ekki einhverjar tilbúnar, sem ein-
hver og einhver fjölskylda setur
fram, til þess að geta sýnt sem mesta
eyðslu og þar með stuðlað að áfram-
haldandi þenslu í þjóðlífinu. - Ég
held því nefnilega fram að fólk geti
sparað miklu meira hér á landi en
raunin er og uppgefnar tölur í könn-
unum á hverjum tíma hafi gefið al-
ranga mynd af því eyðslumynstri
fólks almennt, og æskilegast væri að
fram kæmi. - Neyslukönnun á ekki
síður að vera hvatnig til sparnaðar.
Alls ekki til að sýna hvað „hægt er
að eyða“ ef fjölskyldan „leggur sig
alla frarn"!
Kartöflur á yfir 100 kr. kg! - „Erum viö enn aö berjast gegn verðbólgu?"
er spurt hér.
Kartöflur
á 8,70 kr. kg
- í Svíþjóð
Ingvar Hallgrimsson hringdi:
Eg var að lesa bréf í DV frá lesanda
sem gerði samanburð á verði á klipp-
ingu hjá hárskerum hér og í Dan-
mörku. Ég get ekki annað en verið
sammála manninum um hinn gífur-
lega verðmun á þessari þjónustu hér
og í Danmörku. - En fleira er í poka-
hominu.
Ég var einmitt að koma heim frá
Gautaborg í Svíþjóð þar sem ég
o f
dvaldi um tíma. Nokkrum dögum
áður en ég kom heim voru komnar
nýjar kartöflur í verslanir þar. Kart-
öflumar kostuðu 0,95 kr. kílóið - eða
nákvæmlega 8,70 kr. íslenskar!
Kartöflur era jú ein ódýrasta vöru-
tegund matvæla um heim allan. En
héma á íslandi eru kartöflur seldar
á annað hundraðiö í krónum talið! -
Emm við enn aö berjast gegn verð-
bólgu, eða hvað?
Skrall í söluskattsmálum:
Hljómsveitir
eða Hagvirki?
Hjá ríkis^ölmiölum og kerfiskörlum:
Enginn óbrjálaður.
■ ■
Magnús Hafsteinsson skrifar:
Ég er orðinn harla leiður á frétta-
flutningi ríkisfjölmiðlanna, sem
mér viröist að meginhluta til vera
yfirlýsingar og fréttatilkynningar
stjómvalda sjálfra. Oftar en ekki
settar fram svo ísmeygilega að
maöur gæti búist við þeim stóra-
sannleik hvenær sem er sem leysi
vandræði mannskepnunnar í eitt
skipti fyrir öll.
Það fólk, sem nú gólar hvað hæst
og gapir hvað mest í rikisfjölmiöJ-
unum, gerir enga tilraun til að
komast að kjama málsins enda
sjálft klossfast í kerfinu þar sem
það er nær undantekningarlaust
ráðið með pólitískum tilþrifum eða
gegnum ættartengsl.
Enginn óbijálaður, maöur sem
er ekki innundir hjá kerfiskörlum
eða stómmálapálum, gerir heldur
tilraun til að fá vinnu hjá ríkis-
fjölmiölunum.
Dómgreindarieysi
embættismanna
Snorri hringdi:
Hver er munurinn á tónleikahaldi
hljómsveita, böllum og skröllum og
framkvæmdum Hagvirkis hf. fyrir
hið opinbera? í viötali viö einhvern
ráðamann þjóöarinnar yrði þetta
eflaust kölluð „viðamikil spuming“,
sem ekki væri gott að svara í einni
svipan. - En svo er með flestar þær
spumingar sem beint er til þeirra
sem kjömir eru til embætta hér á
landi eöa annarra sem hafa þræði
og jafnvel örlög fólks í hendi sér.
Ég ætla nú ekki að velta upp nein-
um viðbótarflötum á söluskattsmál-
unum margræddu. Þau em í þvílíku
skralli að enginn botnar upp né niður
í þeim og mest vegna þess að stjóm-
málamenn hafa komið því svo fyrir
að búið er'að gefa undanþágur tvist
og bast um allt þjóðfélagið. - Og er
þá nema von að mönnum finnist sér
mismunað?
Lítum aðeins á tvö nýjustu málin,
þau em bæði svo yfirþyrmandi
hneyskli aö engu tali tekur, vegna
þess að þar virðast ekki gilda sömu
reglur. Þetta em söluskattsmál Stuð-
manna og Hagvirkis hf. - Þótt óskyld
séu fyrirtækin og framleiðsla þeirra
er það hróplegt ranglæti að ekki skuli
þau látin sitja við sama borð - látin
greiða þann söluskatt sem þau ættu
að skila samkvæmt innkomnum
tekjum - eða sleppa við hann að fullu
og öllu.
Hinn breiði almenningur í landinu
skilur áreiðanlega ekki frekar en ég
hvers vegna innheimta á af Hagvirki
hf. söluskatt, sem það hefur aldrei
innheimt, einmitt með tilvísun til
sérstakra laga, sem segja að t.d. bygg-
ing orkuvera og annarra mannvirkja
sé undanþegin söluskatti! - Hitt er
fólki jafnóskiljanlegt að Stuðmenn
skuli ekki eiga aö greiöa söluskatt
af framleiðslu tónlistar sem flutt er
á sveitaskralli í Húnavatnssýslu!
Úr því sem komið er getur enginn
óbijálaður aðili, síst af öllu fjármála-
ráðuneytið meö ráöherra í farar-
broddi, tekið aðra ákvörðun en þá
aö láta jafnt yfir báöa ganga, Stuö-
menn og Hagvirki hf. - Annaðhvort
að sleppa báðum þessum aðilum við
greiðslu söluskatts í þetta sinn eöa
innheimta hann af báðum. Síöan á
að hætta að fullu niðurfellingu sölu-
skatts af öllum viðskiptumm og
hætta að nota orðiö „söluskatts-
skyldir aðilar". - það orö ýtir undir
ennþá meira skrall í söluskattsmál-
um en raunin er í dag og er þá mikið
sagt.
Kristinn Einarsson hringdi:
Ég á bágt með að skilja hið tak-
markalausa dómgreindarleysi
margra opinberra embættismanna
okkar, sem láta hanka sig á því aö
gerast brotlegir við lög og reglur sem
auk þess hafa svo einnig verið settar
af þeim sjálfum, sumum hveijum.
Það er óþarfi að nefna nöfn þessu
til staðfestingar en ég get þó ekki
látið hjá líöa að nefna dæmi um
áfengiskaup til eigin nota, ekki bara
eins aðila, heldur margra. - Einnig
nýjasta dæmið af kannski fjölmörg-
um, um notkun embættisbifreiða
sem mönnum eru aíhentar til aö
sinna störfum sínum.
Þetta með bifreiðamar er svo sem
ekki neinn stórglæpur og nálgast
ekki áfengiskaupin hjá hinum mörgu
embættismönnum, en er þó einkar
skýrt dæmi um það dómgreindar-
leysi sem sumir embættismenn og
aörir hærra settir í stjórnkerfinu eru
haldnir. - Og halda því svo blákalt
fram að þeir hafi fullt leyfi fyrir mis-
notkuninni!
Auðvitað á að refsa mönnum fyrir
svona misnotkun. En það verður að
ganga jafnt yfir. Það á ekki að refsa
sumum og öðrum ekki. - En það er
einmitt það sem fær fólk til að
hneykslast meira en ella, aö refsing
skuli ekki viöhöfð nema í einu og
einu tilviki. - Eru kannski sumir í
embættismannakerfinu jafnari en
aðrir?