Dagblaðið Vísir - DV - 19.10.1989, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 19. OKTÓBER 1989.
Frjálst, óháö dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvaemdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aöstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK.SlMI (1 )27022 - FAX: (1 >27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRjALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1000 kr.
Verð í lausasölu virka daga 95 kr. - Helgarblað 115 kr.
Frestuh fjármagnsskatta
Sem betur fer íhugar ríkisstjórnin nú að fresta upp-
töku fjármagsskatta. Þá standa vonir til þess, að ný ríkis-
stjórn verði setzt að völdum, sem falli frá hugmyndun-
um um íjármagnsskatta. Hvað sem segja má um rök
fyrir fjármagnsskatti, er augljóst, að núverandi ríkis-
stjórn getur ekki komið honum á, svo að réttlæti verði
fullnægt.
Innan ríkisstjórnarinnar er andstaða við sköttum á
fjármagn. Menn segja, að skattkerfið geti ekki staðið að
kynningu og framkvæmd á fármagnsskatti samhhða
upptöku virðisaukaskatts um næstu áramót. Fjár-
magnsskattur mun auk þess leiða til vaxtahækkunar.
Líklegast er nú, að lög um vaxtaskatt verði sett á
þessu þingi en þau taki ekki gildi fyrr en um áramótin
1990 til 1991, sem sé þarnæsta ár. í frumvarpsdrögum
er þó gert ráð fyrir rúmlega 30 prósent skatti á raun-
vexti, það er vexti umfram verðbólgustig. Þetta mundi
sennilega leiða til hækkunar vaxta um 1,5 til 2 prósent
Heildartekjur ríkisins af fjármagnsskatti gætu orðið
600-800 milljónir króna. Af þeirri upphæð er gert ráð
fyrir, að 300-500 milljónir fari til lækkunar eignar-
skatta, sem nú eru aht að 2,7 prósent. Eftir stæðu því
300-400 milljónir króna sem hreinar tekjur ríkisins
vegna fjármagnsskatta.
Vaxtahækkunin, sem mundi fylgja vaxtaskatti, er
alvarlegust fyrir stöðuna. Vegna aðstæðna á mörkuðun-
um mun eigendum fjármagns takast að bæta sér upp
vaxtaskatt mð hækkun vaxta. Ladsmenn eru flestir í
skuldum. Vissulega ber að hafa réttmæta raunvexti. En
landsmenn, það er meirihlutinn, almúginn, má sízt við
hækkun vaxta, sem stjórnvöld mundu beinlínis bera
ábyrgð á.
Þá er á það að hta, að mikill hluti sparenda eru aldr-
að fólk. En verði lagður 30 prósent á raunvexti, mun
hart gengið að hinum öldruðu. Þeir öldruðu hafa þegar
orðið að gjalda þessarar stjórnar, til dæmis með mikilli
hækkun eignarskattta. Því yrði enn höggvið í sama
knérunn. Á það ber að hta, að hinir öldruðu hafa þegar
greitt skatta af tekjum sínum. Vaxtaskattur af sparnaði
yrði því nýr skattur á sömu tekjur.
Þá mundi vaxtaskattur valda miklum skakkaföhum
í sparnaði. Sparnaður landsmanna mundi hrynja, nokk-
uð sem við megum sízt við. í hverju þjóðfélagi er góður
sparnaður uppistaða hárfestingar og framfara. Stjórn-
málamenn segja nú flestir réttilega, að við megum ekki
lengur lifa um efni fram og láta komandi kynslóðir borga
brúsann. En hvað þá, ef sparnaðurinn hrynur?
Við skulum einnig hta á hættuna á fjármagnsflótta.
Við upptöku vaxtaskatts er hætt við, að töluvert af
Úármagni færist úr landi til ríkja, þar sem vaxtaskattar
eru htlir eða engir. Þetta kæmi sér auðvitað mjög iha
fyrir okkur í íjárskortinum.
Að öhu samanlögðu er eðlilegt að andstaða sé við
vaxtaskatta í ríkisstjóminni. Frestur er á illu beztur.
Núverandi ríkisstjórn er ekki treystandi til að fram-
kvæma fjármagnsskatt af viti og réttlæti. Geta menn th
dæmis treyst því, að samhhða upptöku vaxtaskatts fái
þeir frádrátt, sem hafa sparifé á bókum með lægri vexti
en verðbólgustigið? Shkt þyrfti auðvitaö að gerast, ef
vaxtaskattar yrðu teknir upp. Fengju þeir skattfrádrátt,
sem borga af lánum sínum meiri vexti en verðbólgustig-
ið? Varla munu menn búast við slíku af þessari ríkis-
stjórn.
Haukur Helgason
Sjálfsögö krafa aö þeir sem vilja að þessi blöð haldi áfram göngu sinni, kaupendur og útgefendur, standi
sjálfir straum af kostnaðinum.
Flokksblöð á kostn
að skattgreiðenda
-Hve margir kaupendur DV
skyldu lesa Alþýðublaðið, Tímann
eða Þjóðviijann reglulega? Ég veit
það ekki en flest bendir til þess að
þeir séu fáir.
Á því er einfóld skýring: Hinn
almenni blaðalesandi er vandfýs-
inn. Hann kýs traust blað sem býð-
ur upp á fréttir og fjölbreytt efni
fyrir ólíkt fólk. Honum finnst það
áreiðanlega sóun á peningum að
kaupa pólitísk áróðursrit eins og
fyrmefnd'daglöð ■ eru.
Almenningi gefið langt nef
En vinstri flokkamir, sem gefa
blöðin út, hafa séð við þessu. Þeir
fá fulltrúa sína á Alþingi til aö sam-
þykkja ár eftir ár tugmilljóna
króna styrki af almannafé til blaða
sinna. Á þessu ári er beint framlag
ríkissjóðs til vinstri blaðanna 50
mifljónir króna.
Á næsta ári verður styrkurinn
tæpar 62 mifljónir króna ef fjár-
lagafrumvarp Ólafs Ragnars
Grímssonar verður samþykkt. Þá
em ótaldir óbeinir styrkir af ýmsu
tagi (opinber áskrift, auglýsingar á
uppsprengdu verði o.fl.) sem blööin
fá og samanlagt nema vafalaust
einnig tugum milljóna.
Með þessu móti er unnt að halda
. úti þremur dagblöðum sem stand-
ast ekki samkeppni á fijálsum
markaði. Þannig er með öðrum
orðum hægt að láta sér í léttu rúmi
liggja skoðanir og vilja almennra
blaöalesenda.
Fullyrða má að án þessa ríflega
stuðnings stjómmálamanna og
stjórnvalda kæmu Alþýðublaðið og
Þjóðviljinn alls ekki út og líklega
Tíminn ekki heldur.
Skipta vinstri blööin máli?
Um það em vafalaust flestir rétt-
sýnir menn sammála að hér er um
misnotkun á almannafé að ræða.
En margir draga hins vegar í efa
að þessi misbeiting á skattfé okkar
komi vinstri flokkunum raunvem-
lega að haldi. Em þetta ekki áhrifa-
laus blöð sem aðeins em lesin af
fámennum hópi? heyrist spurt.
Leseridahópur flokksblaðanna er
vissulega fámennur en í honum er
á hinn bóginn fólk sem hefur völd
og áhrif í þjóðfélaginu: stjómmála-
menn, starfsmenn hagsmunasam-
taka og þrýstihópa og fjölmiðla-
menn; fólldö sem stundum er kall-
að „hinar talandi stéttir“.
Það er ekki síst með stuðningi
hinna síðastnefndu í þessum hópi,
flölmiðlamanna, sem vinstri blöðin
hafa áhrif á framvindu mála og
umræðuefni fólks. Stundum virðist
manni að þau séu hreinlega gefin
út til að hafa áhrif á aðra fjölmiðla
eða komast þar að.
KjáUarinn
Guðmundur
Magnússon
sagnfræðingur
því að misnota skattfé almennings.
I vor lagði Svavar Gestsson,
menntamálaráðherra Alþýðu-
bandalagsins, til að settur yrði á
laggimar opinber fjölmiðlasjóður
og rynni í hann ákveðið hlutfall af
auglýsingatekjum íjölmiðla. Úr
sjóðnum yrðu síðan veittir styrkir
til að ,jafna aðstöðu“ á íjölmiðla-
markaöi eins og komist var að orði.
Á venjulegu máli fólst í þessari
hugmynd að fé yrði tekið af þeim
fjölmiðlum, sem em vel reknir og
njóta hylli fólks, og færðir til fjöl-
miðla sem eru illa reknir eða al-
menningur hefur ekki áhuga á. Til
að mynda gæti starfræksla svona
fjölmiðlasjóðs þýtt að tugir millj-
óna króna af auglýsingatekjum DV
og Morgunblaðsins yrðu fluttir til
Alþýðublaðsins, Tímans og Þjóð-
vfljans. Eða að tekjur, sem Bylgjan
„FuUyrða má að án þessa ríflega stuðn-
ings stjórnmálamanna og stjórnvalda
kæmu Alþýðublaðið og Þjóðviljinn alls
ekki út, og líklega Tíminn ekki heldur.“
Það hefur til dæmis lengi tíðkast
á Ríkisútvarpinu að lesa upp helstu
fyrirsagnir allra dagblaðanna og
segja lauslega frá aðalfréttum
þeirra. Þetta er gert bæði í morgun-
útvarpi og síðdegisútvarpi. Enginn
greinarmunur er gerður á fijálsum
og óháðum dagblöðum annars veg-
ar og stjómmálablöðum hins veg-
ar.
Fréttimar, sem lesnar eru upp
úr Morgunblaðinu og DV, eru eðli
málsins samkvæmt tíðindi dagsins.
„Fréttirnar", sem lesnar em upp
úr Alþýðublaðinu, Tímanum og
Þjóðviljanum, eru hins vegar póli-
tísk samsuða sem á ekkert skylt
við ærlegan fréttaflutning. En
hlustendur átta sig oft ekki á þessu
og halda að þeir séu aö hlusta á
alvörufréttir.
Tæpast er hægt að lá þeim það
þegar haft er í huga að útvarps-
mennimir gera engan greinarmun
á þessum eðlisólíku fréttum.
Vinstri blöðin em einnig gefln
út til að vera uppspretta stjórn-
málafrétta fyrir aðra fjölmiöla,
fijáls dagblöð, útvarp og sjónvarp.
Þannig koma vinstri menn sér á
framfæri á kostnaö almennings.
Má segja að með því valdi þeir fólki
tvöföldum ama!
Úr einum vasa í annan
Vinstri mönnum nægir ekki að
halda úti þremur dagblöðum með
hefur af auglýsingum, yrðu færðar
útvarpsstöðinni Rót.
Svavar Gestsson telur tilfærslu
fjámuna af þessu tagi vafalaust „fé-
lagslegt réttlæti" eða „félags-
hyggju“ í framkvæmd. Að sama
skapi telur hann það þá væntan-
lega „kalda frjálshyggju" eða
„markaðshyggju" að þeir njóti flár-
ins sem afla þess með hugkvæmni
sinni, atorku og góðri þjónustu við
viðskipavini sína.
Ég er sannfærður um að allur
almenningur sér í gegnum hug-
myndir af þessu tagi. Líklega hefur
ráðherrann áttað sig á því enda
hefur verið hljótt um flölmiðla-
sjóðinn að undaníomu. Þar með
er þó ekki sagt að búið sé að kveða
óramar niður. í þessu efni sem
öðru verða menn að vera á varð-
bergi meðan hér situr vinstri stjórn
sem virðir að vettugi hefðbundnar
leikreglur sflómmála.
Enginn ástæða er til að amast við
útgáfu Alþýðublaðsins, Tímans og
Þjóðviljans þótt þau njóti ekki hylfl
almennra blaðalesenda. En mér
virðist það sjálfsögð krafa að þeir
sem vflja að þessi blöð haldi áfram
göngu sinni, kaupendur og útgef-
endur, standi sjálfir straum af
kostnaðinum en velti honum ekki
yfir á herðar okkar skattgreiöenda.
Guðmundur Magnússon