Dagblaðið Vísir - DV - 13.01.1990, Blaðsíða 25

LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 1990.
Velti fyrir mér öórum
hlutum en áður
„Ég velti nú fyrir mér öörum hlut-
um en égigerði áður. Sumum hættir
til að fara áð lifa fyrir það eitt að
vera fatlaöur en aðrir vilja þrífast í
venjulegu atvinnuumhverfi.
Fatlað fólk hlýtur að einangrast í
sínum hópi að einhverju leyti. Það
hugsar eðlilega mikið um hagsmuna-
mál sín - aðgengi að húsum er tak-
markað og svo framvegis. En menn
verða líka að berjast gegn því að ein-
angrast ekki um of.
Ég gæti vel hugsað mér að starfa
með SEM-hópnum en það er félags-
skapur mænuskaddaðs fólks. Hópur-
inn er mjög virkur og hefur mikið
látið í sér heyra undanfariö og er
núna að ráðast í að byggja íbúöir fyr-
ir félagsmennina."
maður sem fatlast þarf aö læra á sjálf-
an sig upp á nýtt.
Ég er í stöðugum tengslum við
lækna sem ég var ekki áður. Ég hafði
aldrei lagst inn á sjúkrahús fyrr en
ég þurfti að vera þar í heilt ár. Þetta
kennir mér þolinmæði. Mér hefur
verið sagt að ég hafi ekki of mikið
af þeim eiginleika en ég verð að gera
svo vel að læra. Þegar til lengdar
lætur hlýtur skapið líka að breytast."
Rússneska
rúllettan snerist
Og þegar menn eru komnir í hjóla-
stól er nægur tími til að hugsa - ekki
aðeins um aðstæðurnar heldur einn-
ig um örlögin. Af hverju ég? er spurn-
ing sem oft leitar á menn sem verða
fyrir alvarlegur áföllum. Jónas er þar
engin undantekning.
„Ég hef mikið velt fyrir mér hlutum
í þessum dúr," segir hann. „Þar á
meðal hef ég hugsað mikið til trú-
mála en svo sem enga skýringu fund-
ið. Hins vegar er hugsunin eftir þeim
brautum mér ágæt fróun. Þar hef ég
notið séra Sigfinns Þorleifssonar,
prests Borgarspítalans. Hann er ein-
stakur maður.
En ég er ekki örlagatrúar heldur
efahyggjumaður og frekar vísinda-
lega sinnaður. Ég lít á lífið eins og
rússneska rúllettu. Einn fellur niður
úr hjartaslagi, annar fær krabbamein
og hinn þriðji verður allt í einu fyrir
slysi eins og ég. Ég trúi því ekki að
örlögin hafi ráðið heldur snerist rúll-
ettan.
Ég trúi t.d. ekki á annað líf en hef
þörf fyrir að hugsa svo. Það getur vel
verið að ég öðlist einhvern tíma trú
á annað líf en mér hefur ekki tekist
að innprenta mér hana ennþá. Ég get
þó vel ímyndað mér annað tilverustig
þótt ég vilji ekki kalla það annað líf.
Ég verð þó að viðurkenna að ég trúi
á æðri máttarvöld og sé ekki að það
stangist á viö menntun mína sem
raunvísindamaður. Einhver skóp í
upphaíi lögmálin sem allir hlutir
dansa eftir. Einhvers staðar byrjaði
lifa við aðstæður sem hann þekkti
að engu leyti áður. Vinnulagi í starf-
inu og heima þarf að breyta og íbúð-
arhúsið ‘þarf endurbóta við.
„Ég hef smám saman verið að fikra
mig áfram í starfmu og auka vinnu-
framlag mitt,“ segir Jónas. „Ég
reikna með að vera farinn að vinna
fullan vinnudag áður en langt um líð-
ur. Það er framkvæmanlegt að vinna
þetta starf í hjólastól þótt fótlunin hái
mér auðvitað.
Ég var mikið í félagsmálum og hef
ekki gefíð þau upp á bátinn. Það seg-
ir sig þó sjálft að ég get ekki sinnt
þeim í sama mæli og áður. Öll tóm-
stundastörf hljóta að takmarkast
verulega en samt er það margt sem
ég get sinnt áfram.
Áður var ég oft öll kvöld úti á fund-
um en það hefur minnkað mikið. Það
fer oft í taugarnar á mér en ég er að
því leyti heppinn að mikill hluti af
vinnu minni var unninn við skrif-
borð og verður það áfram. En ég verð
ekki mikið á þeytingi hér eftir.
Ég stundaði nokkuð veiðiskap áður
en það er augljóslega úr sögunni, sem
og allt sem gert er utanhúss. Það sem
gera má innanhúss hlýt ég þó að geta
gert áfram. Ég vonast til að geta ekið
bílnum og var töluvert á ferli í sumar
en ég hef ekki keyrt í vetur af örygg-
isástæðum."
Þyrfti að
endurbyggja húsið
„Það liggur við að ég þurfi að rífa
húsið niður til grunna og byija upp
á nýtt. Ég hef þegar látið koma fyrir
lyftu niður í bílskúrinn en ég kemst
ekki upp á efri hæðina - enn. Það
kemur í ljós hvort ég fæ mér aðra
lyftu í húsið eða fæ mér hentugra
húsnæði sem reyndar liggur ekki á
lausu. í þessu húsi er þó margt sem
hentar mér vel. Flest sem ég þarf á
að halda er á aðalhæðinni og með
smálagfæringum gengur þetta.
Þetta er mikið áfall fyrir fjölskyld-
una. Álagið á hana hefur verið mikið
og þá sérstaklega á konuna mína,
Kristínu Hjartardóttur. Hún hefur
mátt leggja mikið á sig til að gera
mér líflð bærilegt og hefur staðið eins
og klettur við hliðina á mér.
Þetta fékk líka mikið á Jónas Örn,
son okkar, sem nú er sautján ára.
Ég sé auðvitað ekki fyrir endann á
hvaða afleiðingar þetta hefur fyrir
þau tvö. Það er allt sem fer í annan
farveg en áður og allir hlutir snúa
öðruvísi við. Ég verð að vera með
stöðugt rellerí, óskir um þetta og hitt,
og þarf að gæta mín á að vera ekki
með óþarfa fyrirskipanir.“
Geröi áður
allt sjálfur
„Ég var vanur að gera alla huti
sjálfur - þar á meðal að mála þakið
- og ég byggði húsið að drjúgum
hluta. Nú þarf ég að biðja um aðstoð
við flest en málið er að raða hlutun-
um þannig fyrir sig að til þeirra ná-
ist. Bókasafnið þarf að vera innan
seilingar og ég er búinn að innrétta
svefnherbergið sem skrifstofu að
hluta.
Ég hef alla tíð verið mikill baráttu-
maður og lít á stöðu mína nú út frá
því sjónarhorni. Ég þarf að læra allt
upp á nýtt og geri það. En þetta er
meira en að vera bundinn við stól því
ballið.“
Hef aldrei
fundið til öfundar
Annað sem fatlaðir menn fmna
stundum fyrir er öfund í garð þeirra
sem geta farið allra sinna ferða
hindrunarlaust. Þessa tilfinningu
kannast Jónas ekki við.
„Ég held að ég hafi aldrei á ævinni
fundið beinlínis til öfundar,“ segir
hann. „Mér hefur alltaf fundist sem
ég gæti teygt mig í allt sem ég kæri
mig um. Þess vegna finn ég ekki til
öfundar í garð þeirra sem ferðast um
á tveimur jafnfljótum og þess vegna
hef ég alla tíð verið mjög sjálfstæður
í skoðunum og athöfnum. Ætli það
fylgi ekki ættinni,“ sagði Jónas
Bjarnason. -GK