Dagblaðið Vísir - DV - 12.05.1990, Blaðsíða 11

LAUGARDAGUR 12. MAI 1990.
11
r>v _____________________________ Reykjavikfyrrognú
í hers höndum
í fy rradag voru liðin fimmtíu ár frá
því að Bretar hemámu ísland. í hug-
um okkar, sem nú lítum um öxl,
markar sá atburður fyrst og fremst
þáttaskil í samskiptum hins íslenska
fullveldis við umheiminn.
En hernámið hafði fleira í för með
sér því að hvorki fyrr né síðar hefur
orðið jafn róttæk breyting á bæjar-
brag Reykjavíkur á jafn örskömmum
tíma. Reykvíkingar lögðust til svefns
fimmtudaginn 9. maí í fámennum og
friðsömum bæ við ysta haf en vökn-
uðu upp næsta morgun í iðandi her-
stöð hins breska heimsveldis. Um-
heimurinn haföi barið að dyrum og
boðið sér sjálfur í bæinn.
Reykjavík varð aldrei söm. Allt
breyttist sem tekið gat breytingum:
samskipti mahna, viðhorf þeirra, at-
vinnuhorfur og umhveríi. Herílokk-
ar marséruðu um miðbæinn og
vopnaðir hermenn stóðu vörð við
opinberar byggingar sem teknar
höföu veriö herskildi.
Fyrstu dagana risu tjaldborgir her-
manna víðs vegar um bæinn en þó
einkum suður á Melum en síöan risu
heilu braggahverfm sem áttu eftir
að setja svip sinn á höfuðborgina og
minna á húsnæðisskortinn fram
undir lok sjöunda áratugarins.
Umsjón:
Kjartan Gunnar Kjartansson
Stærstu braggahverfm voru Kamp
Knox suður af Kaplaskjólsmýri og
Múlakampur þar sem nú eru Ármúli
og Síðumúli.
Á Landakotshæð, Skólavörðuholti,
Rauðarárholti við vatnsgeyminn og
í Öskjuhlíðinni var komið fyrir loft-
varnabyssum með tilheyrandi
byssuhreiðrum en sandpokavigi og
sandpokabyrgi settu svip sinn á mið-
bæinn.
Gamla myndin hér aö ofan sýnir
einmitt stórt sandpokabyrgi sem
hlaðið var fyrir neðan Bernhöftstorf-
una. í bakgrunninum er húsaröð
Lækjargötunnar sunnan frá Iðnað-
armannahúsi og norður að Nýja bíói.
Fjögur þeirra húsa sem standa við
Lækjargötuna á gömlu myndinni eru
þar enn i dag en önnur hafa brunn-
ið, verið rifin eða flutt í burtu.
Ahrenzhús
Ahrenzhús, lengst til hægri á
gömlu myndinni, er ásamt Ey-
mundsenshúsinu elsta og sögufræg-
asta hús götunnar en Ahrenzhús var
flutt í Árbæjarsafn á sl. hausti.
Það var þýski timburmeistarinn
Gustav Ahrenz sem byggði húsið
árið 1852. Húsið var tveggja hæða
strax í upphafi en það var lengt síðar
frá báðum göflum með einnar hæðar
skúrum sem síðar var byggt ofan á,
árin 1884 og 1890.
Ahrenzhús varð biskupssetur er
Helgi Thordarsen biskup keypti það
og flutti þangað úr Laugarnesi 1856
en hann bjó í húsinu til dauðadags
1867. Helgi flutti úr Laugarnesi af
tveimur ástæðum. Annars vegar var
biskupssetrið þar orðið afar lélegt en
hins vegar þóttu samgöngur mjög
erfiðar innan úr Laugarnesi og alla
leið út í Reykjavík.
Kona Helga var Ragnheiöur, dóttir
Stefáns Stephensen, amtmanns á
Hvítárvöllum, en sonur Helga var
Stefán, sýslumaöur í Rangárvalla-
sýslu. Hann þótti selskapsmaður í
meira en meðallagi og Benedikt
Gröndal þótti það umtalsvert um
Stefán að hann var flestum fremri í
knattborðsleik og slyngur fjárhættu-
spilari.
Jón Hjaltalín landlæknir bjó í hús-
inu um skeið eftir lát Helga en Bjarni
Bjarnason frá Esjubergi keypti húsið
1875 og bjó þar með fjölskyldu sinni.
Þá leigði þar í sjö ár Benedikt Grön-
dal skáld.
Dóttir Bjarna var Ingibjörg, kona
Þorláks 0. Johnson kaupmanns, sem
var framtaksamur og nýjungagjarn
á hinum ólíklegustu sviöum bæjar-
lífsins. Hann mun hafa verið braut-
ryðjandi í auglýsingum hér á landi
og mikill félagsfrömuður. Sonur
þeirra hjóna var Ólafur Johnson
heildsali sem stofnaði fyrstu íslensku
heildverslunina en hún tók til starfa
í húsinu árið 1906. Fram að þeim tíma
og frá 1890 hafði veriö rekinn versl-
unarskóli í húsinu. Þá var vefnaðar-
vöruverslun Ingibjargar Johnson í
húsinu í áratugi.
Árni Óla ritaði grein um sögu húss-
ins árið 1962 en henni lýkur méð eft-
irfarandi málsgrein: „Eins og á þess-
ari stuttu frásögn má sjá, er hús þetta
með merkari húsum í bænum, vegna
þess hve lengi bjuggu þar höfðingjar,
hver fram af öðrum. En nú mun þaö
senn hverfa. Seðlabankinn hefur
keypt það og mun láta rífa þaö og
reisa stórhýsi á lóöinni."
Árni Óla var öllum mönnum fróð-
ari um sögu Reykjavíkur. En það
nægði honum ekki til að segja fyrir
um óorðna atburði og þá aílra síst
um framtíð Seölabankans því að veg-
ir hans og drottins allsherjar eru
órannsakanlegir.
Ljósmynd: S.E. Vignir
DV-mynd: GVA.
Myndir þú vilja sorp-
stöð í hverfið þitt?
Framsóknarmenn í Reykjavík eru að hefja kosningabaráttuna. Þeir munu á næstu dögum
kynna helstu baráttumál sín. 10 atríði verða sett á oddinn. Hér kynnum við 4 þeirra:
1.
2.
3.
4.
Engar sorpstöðvar í íbúðabyggð
Hvað fyndist ykkur um, ef borgaryfirvöld ákvæðu einn góðan veðurdag að
staðsetja sorpböggunarstöð í íbúðarhverfinu ykkar með tilheyrandi umferð?
Framsóknarflokkurinn fékk því framgengt, að hætt var við byggingu sorp-
böggunarstöðvar í Árbæjarhverfi.
Framsóknarflokkurinn mun beita sér af alefli gegn byggingu slíkrar verk-
smiðju í Gufunesi til að koma í veg fyrir flutning 100 þúsund tonna sorps
um íbúðabyggð í Grafarvogi.
Sorpstöðvar á ekki að byggja í nágrenni íbúðabyggðar.
Úr vörn í sókn í íþróttamálum
Reykjavíkurborg hefur verið að dragast aftur úr nágrannasveitafélögunum
í íþróttamálum. Þetta á bæði við um keppnismannvirki og íþróttaaðstöðu í
úthyerfum borgarinnar.
Framsóknarflokkurinn vill gera samninga við íþróttafélögin (R og Leikni í
Breiðholti, Fylki í Árbæjarhverfi og Fjölni í Grafarvogi um framkvæmdir á
félagssvæðum þeirra jafnhliða sem stutt verði við íþróttafélögin í eldri borg-
arhlutum.
Breikkun Miklubrautar
íbúðabyggð í Reykjavík er orðin mjög dreifð. Á sama tíma hefur gamli mið-
bærinn drabbast niður vegna skipulagsmistaka. Gatnakerfi borgarinnar er
sprungið, enda hefur stóraukinni bifreiðaeign borgarbúa ekki verið mætt
með nauðsynlegum gatnaframkvæmdum.
(stað Fossvogsbrautar verði tekin ákvörðun um að breikka Miklubraut með
gerð mislægra gatnamóta til að auðvelda umferð í borginni.
Umskipunar- og fríverslunarhöfn í Reykjavík
Komið verði á umskipunar- og fríverslunarhöfn í Reykjavík sem gæti orðið
veruleg lyftistöng atvinnulífs í borginni. Með því gæti Reykjavík orðið al-
þjóðleg vörudreifingarmiðstöð í miðju Atlantshafi. Traust atvinnulíf er und-
irstaða blómlegs atvinnulífs.
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Þau skipa
efstu sæti
B-listans
í Reykjavík
Sigrún Magnúsdóttir
borgarfulltrúi
Alfreð Þorsteinsson
framkvæmdastjóri