Dagblaðið Vísir - DV - 14.12.1990, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 14. DESEMBER 1990.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjóri: JONAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGOLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, SlMI (91 )27022 - FAX: (91 >27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1100 kr.
Verð í lausasölu virka daga 105 kr. - Helgarblað 130 kr.
Elsta dagblaðið
í dag eru áttatíu ár liðin frá stofnun Vísis. Blaðið dró
nafn sitt af því að vera vísir að dagblaði og hélt velli
meðan önnur blöð, sem gefm voru út eftir síðustu alda-
mót, áttu styttri ævi. Vísir kom út samfleytt frá 1910 til
1981, þegar blaðið var sameinað Dagblaðinu og gengur
nú undir nafninu DV. Dagblaðið var stofnað af Vísis-
mönnum og var gefið út í sjö ár en þessi tvö blöð náðu
aftur saman fyrir níu árum og sá vísir að dagblaði, sem
í upphafi fór af stað, er nú eitt öflugasta dagblað lands-
ins. DV er þannig elsta starfandi dagblaðið í landinu
og hefur gegnt merku hlutverki í íslenskri blaða-
mennsku.
Stofnandi Vísis var Einar Gunnarsson og hann var
jafnframt. ritstjóri blaðsins fyrstu árin. Vísir var fyrst
og fremst fréttablað undir stjórn Einars og eftirmanna
hans en eftir því sem tímar liðu varð blaðið pólitískara
og áhrifameira í átökum á vettvangi stjórnmálanna.
Kaupsýslumenn eignuðust blaðið og það varð málgagn
ýmissa áhrifamanna í Sjálfstæðisflokknum til mótvægis
við þá sem höfðu aðgang að Morgunblaðinu. Vísir varð
nokkurs konar andófsafl í flokkadráttum og innan-
flokksátökum og bæði naut þess og galt í útbreiðslu og
skrifum.
Á sjötta áratugnum eignaðist Sjálfstæðisflokkurinn
blaðið og rak það en það tímabil stóð ekki lengi og síð-
asta aldarfjórðunginn hefur það verið óháð þeim flokki
sem öðrum og nú er DV rekið undir því formerki að
vera frjálst og óháð.
Allt frá upphafi hafa DV og forverar þess verið síðdeg-
isblöð. Eitt aðalsmerki þeirra hefur lengst af verið mik-
il og góð tengsl við hinn almenna lesanda. Þau hafa
verið vinsæl í lausasölu og lengst af sett blaða mestan
svip sinn á götulíf Reykjavíkur. Frægir eru blaðastrák-
arnir og Óli blaðasali og aðrir þeir sem hafa endasenst
götuhorna á milli og boðið blaðið til kaups. Smáauglýs-
ingarnar hafa verið sérgrein DV, öflug lesendaþjónusta
og fréttir hafa þar verið meiri og betri af lífi og störfum
almennings. Um langan aldur var Vísir nokkurs konar
borgarblað vegna þess að fréttir voru persónulegri og
ítarlegri í návígi reykvískra mála og manna en í seinni
tíö hefur DV þróast í veigameira landsmálablað án þess
þó að glata því persónulega sambandi sem setti mark
sitt á Vísi. DV hefur mjög mikla útbreiðslu á lands-
byggðinni og stendur þar einna fremst dagblaða.
Fjölmiðlar hafa vaxið frá því að vera hrein flokks-
blöð. Vísir og Dagblaðið voru þar í fararbroddi og DV
er frjálst og óháð í þeim anda sem fjölmiðlar hafa tileink-
a6 sér í lýðfrjálsum löndum. Þegar útvarp og ekki síður
sjónvarp hóf göngu sína var það mat margra að dagblöð
ættu sér ekki framtíð. Reynslan hefur hins vegar sýnt
annað og það er fullkomlega ljóst að dagblöð hafa þýð-
ingarmiklu hlutverki að gegna og eru ómissandi þáttur
í skoðanaskiptum, upplýsingum og aðhaldi að stjórn-
málaflokkum og stjórnvöldum. Áhrif dagblaða fara vax-
andi.
Áttatíu ára saga Vísis, Dagblaðsins og DV er saga
þjóðfélagsins í hnotskurn. Allt frá því að vera lítill vísir
að dagblaði hefur DV vaxið ásmegin. Það gekk á undan
öðrum í frjálsri skoðanamyndun, það gekk á undan í
samkeppni og sameiningu og það hefur gengið á undan
öðrum í þjónustu við lesendur sína. Nú er útgáfa DV
orðin að öflugu fyrirtæki sem byggist á hæfu starfsfólki
og tryggum lesendum. Það er von ritstjórnar að svo
megi áfram verða um ókomin ár. Ellert B. Schram
„Þær áætlanir að 10 daga strið gæti kostað 3000 fallna og 16 þúsund særða Bandaríkjamenn skjóta mönnum
skelk í bringu." - Fyrir framan SÞ bygginguna í New York. Valdbeitingu við Persaflóann mótmælt.
Bakþankarí
Bandaríkjunum
Samstaða Bandaríkjamanna
með Bush forseta í Persaflóamál-
inu er að rofna með ófyrirsjáanleg-
um afleiðingum. Fylgi við stefnu
hans, sem var 75 prósent í ágúst,
er nú komið niður í 50 prósent, og
er enn á niðurleiö. - Aðeins um 40
prósent studdu síðustu fjölgun í
hernum við Persaflóa um 150 þús-
und menn, þegar sú stefna var tek-
in aö hverfa frá vörn í Saudi Arab-
íu og búa herinn til innrásar í Kú-
væt.
Með samþykkt Öryggisráðs Sam-
einuðu þjóðanna að veita Saddam
Hussein frest til 15. janúar til að
fara frá Kúvæt, blasir stríð við eft-
ir þann tíma, og þá renna tvær
grímur á bandarískan almenning.
Báðir flokkar á þingi hafa hingað
til stutt Bush í þessu máli, en nú
hefur sú samstaða rofnað eftir
ílokkslínum. Þingflokkur demó-
krata í fulltrúadeildinni hefur sam-
þykkt með yfirgnæfandi meiri-
liluta að Bush verði að fá samþykki
þingsins áður en hann hefur styrj-.
öld, og í öldungadeildinni hafa
demókratar sett fram miklar efa-
semdir um réttmæti stefnu hans.
Það er þingið sem eitt hefur vald
til að lýsa yflr stríði, en að vísu
gæti Bush byrjað stríð án sam-
þykkis þess. Það væri þó ekki ráð-
legt ef tryggja á fylgi almennings
eins og reynslan af Víetnamstríð-
inu sýnir. Nú er svo komið í fyrsta
sinn í manna minnum að utanrík-
isstefna Bandaríkjastjórnar á
meira fylgi erlendis en heima fyrir.
Sameinuðu þjóðimar styðja Bush
betur en Bandaríkjaþing. Demó-
kratar eru alls ráðandi í báðum
þingdeildum, og þingiö gæti hugs-
anlega hindrað stríð.
Að því er þó engan veginn komiö,
en þingið endurspeglar vaxandi
efasemdir almennings um að Bush
sé á réttri leið. Klofningurinn á
þingi boðar ekki gott fyrir Bush og
hann hefur brugðist við með því
að ásaka demókrata um skort á
þjóðhollustu og reyna að gera lífs-
hagsmunamál Bandaríkjanna aö
pólitísku kosningamáli. Bush veit
sem er að pólitísk framtíð hans og
Repúblíkanaflokksins veltur á því
hvernig Persaflóadeilan leysist.
Sigur myndi gera hann að hetju,
ósigur myndi útskúfa honum út í
ystu myrkur.
Hvað er sigur?
Það er skilgreining á sigri sem
menn greinir á um. Margir segja
sem svo að írakar hafi þegar greitt
árásina á Kúvæt dýru verði og eng-
in ástæða sé til annars en halda
áfram efnahagslegum refsiaðgerð-
um og bíða þess að þær beri tilætl-
aðan árangur.
Kjallarinn
Gunnar Eyþórsson
fréttamaður
Tveir fyrrverandi forsetar
bandaríska herráðsins, Crowe og
Jones, hafa tekið undir þetta sjón-
armið, og sömuleiðis áhrifamiklir
þingmenn í öldungadeildinni. En
Bush og hans menn segja að tíminn
vinni með Saddam og ekki sé hægt
að bíða endalaust, ef til vill heilt ár
í viðbót. Bush hefur nýverið lýst
yfir aö það sé heldur ekki nóg leng-
ur að endurreisa Kúvæt og koma á
sama ástandi og ríkti áður, búa
þurfi svo um hnútana að Saddam
geti aldrei aftur ógnað friði í þess-
um heimshluta. Þetta hefur vakið
á ný upp spurninguna um hvað það
er sem Bandaríkjamenn eiga að
fórna þúsundum mannslífa fyrir í
eyðimörkinni eftir áramót.
Kjarnavopn
Það er engan veginn ljóst í huga
manna í Bandaríkjunum hvað ætti
að vinnast með styrjöld. Ætti að
refsa Saddam fyrir yfirgang í Kú-
væt? Eða á að endurreisa alræðis-
vald furstafjölskyldunnar í Kúvæt?
Er ætlunin að tryggja lög og reglu
í hinum nýja heimi efir lok kalda
stríðsins? Eða er tilgangurinn að
tryggja aðgang Vesturlanda að
olíu? Er tilgangurinn sá að koma í
veg fyrir að Saddam Hussein komi
sér upp kjarnorkuvopnum?
Ekkert af þessu, nema síðasta
atriðið, höfðar til almennings.
Skoðanakannanir sýna að einungis
það að Saddam sé að koma sér upp
kjarnavopnum sé álitið næg
ástæða fyrir styrjöld. En það er
ósannað mál. Þótt Bush og ráðgjaf-
ar hans segi að þess sé skammt að
bíða að írakar komi sér upp kjarna-
vopnum er það álit annarra sér-
fræðinga að í það séu að minnsta
kosti flmm til tíu ár, og það megi
hindra án stríðs.
Bandarískur almenningur hefur
nú beöið í fjóra mánuði eftir að til
tíðinda dragi, og þau mál sem voru
skýr og afdráttarlaus í ágúst virð-
ast ekki eins sannfærandi nú. Sjón-
varpið er á staðnum, og á hverjum
degi berast myndir af þeim ungu
mönnum sem drepnir verða í stríði
(á sjónvarpsskjá) heim til hverrar
fjölskyldu. Nálægðin við vígstöðv-
arnar hefur fært fólki heim sann-
inn um alvöru stríösins og vakið
upp draug úr fortíðinni, sem óvíst
er að Bush takist að kveða niður,
minningarnar úr Víetnamstríðinu.
Víetnam
Víetnamstríöi óx stig af stigi á 17
árum og klauf bandarískt þjóðfélag
meira en nokkurt annað mál síöan
þrælastríðið. Nú er öldin önnur.
Herskylda hefur verið afnumin, og
allir hermenn eru atvinnuher-
menn. Samt eru það minningar um
blekkingar og bitran ósigur sem
sitja í fólki. Þótt Bush lofi stuttu
stríði og afdráttarlausum sigri er
honum varlega trúað. Þær áætlan-
ir að 10 daga stríð gæti kostað 3000
fallna og 16 þúsund særða Banda-
ríkjamenn skjóta mönnum skelk í
bringu. Fólk er einfaldlega ekki
sannfært um að stríð sé nauösyn-
legt.
Þetta er að sjálfsögðu vatn á
myllu Saddams Husseins og gæti
dregið úr áhrifamætti þeirra hót-
ana sem Bandaríkjamenn og
bandamenn þeirra hafa beitt.
Enn er rúmur mánuður til stefnu
og fyrir dyrum standa fundir Bush
með utanríkisráðherra íraks og
Saddams Husseins með utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna. Þeir
fundir munu ráða úrshtum, að
þeim loknum kemur í ljós hver
framvindan verður.
Gunnar Eyþórsson
„Bandarískur almenningur hefur nú
beöiö 1 fjóra mánuði eftir að til tíðinda
dragi, og þau mál sem voru skýr og
afdráttarlaus í ágúst virðast ekki eins
sannfærandi nú.“