Dagblaðið Vísir - DV - 17.12.1990, Qupperneq 20

20
MÁNUDAGUR 17. DESEMBER 1990.
Meiming
Vilhelm G. Kristinsson, ritstjóri íslenskrar samtíöar 1991
Vilhelm G. Kristinsson, ritstjóri Islenskrar samtíöar 1991:
Hver bók þjóðlífs-
spegill síns tíma
„Upphafiö aö útgáfu íslenskrar
samtíðar má rekja ein tíu ár aftur í
tímann þegar Ólafur Ragnarsson
byrjaði í bókaútgáfu. Síðan þá hefur
hann verið í stöðugu sambandi við
útgefendur hliðstæðra bóka á Norð-
urlöndum og í Þýskalandi. Þannig
var gífurleg undirbúningsvinna búin
að eiga sér stað þegar ég kom inn í
dæmið fyrir um ári síðan,“ sagði
Vilhelm G. Kristinsson, ritstjóri ís-
lenskrar samtíðar 1991, um aðdrag-
anda þess að ráðist var í útgáfu þessa
rits.
íslensk samtíð 1991 er upplýsinga-
bók um margbreytileg svið islensks
þjóðfélags sem Vaka-Helgafell gefur
út. Þetta er fyrsta íslenska alfræðiár-
bókin en sams konar bækur hafa
verið gefnar út í nálægum löndum í
áratugi, til að mynda Hvem, hvad,
hvor í Danmörku.
í fyrri hluta íslenskrar samtíðar
1991 er fréttaannáll þar sem helstu
atburðir frá fyrri hluta þessa árs eru
raktir í máli og myndum. í síðari
hluta bókarinnar, sem er mun um-
fangsmeiri, er að finna fjölbreyttar
samtímaupplýsingar um íslenskt
þjóðlíf undlr íjölda uppflettiorða í
stafrófsröð. Yngstu upplýsingarnar
eru miðaðar við lok efnisvinnslu í
októberlok.
í bókinni eru 600 myndskreytingar,
ljósmyndir, skýringarmyndir,
myndrit og teikningar.
Vilhelm segir íslenska samtíð vera
frábrugðna hliðstæðum bókum er-
lendis að því leyti að hún er einungis
með íslensku efni og er gefin út í
stærra broti.
„Erlendu útgefendurnir mæltu
eindregið með því að við hefðum
okkar bók í stærra broti þar sem við
værum að byrja útgáfuna enda býð-
ur þaö upp á mun skemmtilegri
möguleika í umbroti, myndrænni
framsetningu og annari’i vinnslu
efnisins."
Á hverju ári
1 Áætlað er að gefa íslenska samtíð
út á hverju ári hér eftir. í næstu bók,
íslenskri samtíð 1992, mun frétta-
annállinn ná yfir fréttir sem gerast
frá miðju ári 1990 til miðs árs 1991
En má búast við einhverjum breyt-
ingum?
„Framvegis verðum við væntan-
lega fyrr á ferðinni með bókina, í
september eða október. Meðgangan
að þessari bók var frekar löng þar
sem með útgáfu hennar vorum við
að leggja línumar fyrir næstu ára-
tugi. Það er ekki heppilegt að gjör-
breyta svona bókum.“
- Verður ekki töluvert um endurtek-
ið efni í næstu bók?
„Við viljum forðast endurtekning-
ar eins og við getum. Það verður fjall-
að um sömu hlutina aftur en í nýju
ljósi. Sem daemi má nefna kaflann
um fjölmiðla. Nú segjum við frá þeim
tjölmiðlum sem starfa hér, hvenær
þeir voru stofnaðir, hverjir stjórna
þeim og fleiru. Næsta ár munum við
taka annan pól í hæðina og segja
kannski frá því hvernig fréttirnar í
DV verða til eða hvernig erlendar
fréttamyndir berast til sjónvarps-
stöðvanna. Þannig reynum við alltaf
að finna nýja fleti á efninu. Þá tökum
við mið af þjóðfélagsumræðunni og
ýmsum tímamótum. Orkumál og
stóriðja fá töluverða umfjöllun núna
vegna fyrirhugaðs álvers og ríkisút-
varpið vegna 60 ára afmælis þess.
Formið á bókinni bindur okkur eng-
an veginn. Við viljum draga upp
mynd af þjóðfélaginu á hverjum tíma
á aðgengilegan hátt fyrir fólk. Þegar
fram í sækir verður hver bók eins
konar þjóðlífsspegill síns tíma.“
Sérstaða?
- Er ekki verið að bera í bakkafullan
lækinn með útgáfu þessarar bókar
þar sem viðamikil alfræðiorðabók er
komin út eða hefur hún einhverja
sérstöðu sem mun tryggja henni
sess?
„Við erum ekki að rekja hverjir
hafa verið biskupar á íslandi eða
slíkt. Við tökum fortíðina ekki til
umijöllunar nema tilefni sé til. Sem
dæmi má nefna handritin. Á næsta
ári eru 20 ár síðan Danir skiluðu
fyrstu handritunum og því er upp-
rifjun á því tengd umfjöllun okkar
um handritin. Þá fjöllum við sérstak-
lega um alþingiskosningarnar 1987
vegna komandi kosninga. Við höfum
sérstöðu þar sem við fjöllum aðeins
um íslenskt efni og vinnum efnið
þannig að það er í samhengi við at-
buröi líðandi stundar þegar bókin er
skrifuð. Við teljum okkur taka mið
af kröfum fólks til svona efnis og að
fólk fái því mjög gagnlegan upplýs-
ingabanka um samtíð sína.“
150 manns komu við sögu í efnisöfl-
un. Vilhelm sagði að þess hefði verið
gætt að þetta fólk væri í tengslum
við sem flest svið þjóðlífsins.
- En hvernig gekk að fá upplýsing-
arnar?
„Það gekk í flestum tilfellum mjög
vel. Annars kom mér mjög á óvart
að þrátt fyrir mikla og almenna
tölvuvæðingu lágu nýjustu upplýs-
ingar alls ekki fyrir í sumum fyrir-
tækjum og stofnunum. Það er eins
og margir noti tölvurnar sínar ein-
göngu til ritvinnslu en ekki gagna-
söfnunar." -hlh
Það er spennandi að
vera barn og unglingur
- segir Þórir Guðbergsson, höfundur Fiddi ber í bumbuna
Þórir Guðbergsson, rithöfundur
og félagsráðgjafi hefur sent frá sér
nýja barnabók, Fiddi ber í bumb-
una. Þórir var afkastamikill barna-
bókahöfundur á sjöunda og átt-
unda áratugnum, en eftir að hann
tók viö félagsráðgjafastarfi við
öldrunarþjónustu hefur hann tekið
sér frí frá ritstörfum í mörg ár.
Þess má geta að sonur hans Hlynur
Örn Þórisson myndskreytti bók-
ina. í tilefni af útkomu bókarinnar
var Þórir fenginn í viðtal og er
hann fyrst spurður hvað væri langt
síðan hann byrjaði að semja
barnahækur?
„Það eru líkast til um tuttugu og
fimm ár síðan Knattspyrnudreng-
urinn og skíðakeppnin kom út. Eft-
ir það skrifaði ég bækur nokkuð
þétt. í heild hafa komið út fjórtán
bækur eftir mig. Það eru aftur á
móti tíu ár síðan síðast kom út bók
sem ég skrifaði. Ég skipti um starf,
hafði verið við kennslu en fór síðan
í félagsráðgjafanám og var í burtu
í þrjú ár. Ég byrjaði svo í öldrunar-
þjónustunni þegar náminu lauk og
hefur allur kraftur og orka fariö í
málefni aldraðra. Það hefur verið
nyög krefjandi starf og ég hef haft
lítinn tíma til að skrifa."
- Þegar svona langt líður á milli
skáldverka, þá hljóta vissar breyt-
ingar að hafa átt sér stað?
„Ég held að það sé miklu hraðari
atburðarás í nýju bókinni en áður
hjá mér og stíllinn er einnig allur
annar. Eg er búinn að ganga með
þessa bók í maganum í fimm ár svo
meðgöngutíminn er langur. Hef ég
endurskrifað hana tvisvar sinnum.
Það eitt er mikill munur frá því sem
áður var.
Viðfangsefnið er aftur á móti ekki
ólíkt því sem ég hef fengist við áð-
ur. Strákar og stelpur í leik .og
störfum hefur verið aðalþema í
barnabókum mínum. Núna fer ég
að vísu inn á þá braut í fyrsta skipt-
i að taka nokkuð eðlileg og sjálfsögð
dæmi úr lífinu sjálfu eins og þaö
kom mér fyrir sjónir þegar ég var
sjö og átta ára gamall og var að
byrja í fótbolta. Þannig að það má
segja að bókin sé byggð á minning-
um, þótt öllum persónum og öðru
sé breytt.
í bókinni tek ég dæmi úr Austur-
bænum frá þeim árum sem ég var
að alast upp, þegar enn voru rekn-
ar kýrnar eftir Grettisgötunni sem
svo skildu eftir sig kúamykju. Það
er óhætt að segja að það var spenn-
andi að vera barn á þessum árum.“
- Fiddi ber í bumbuna. Fyrir
hvaða aldursflokk er bókin?
„Ég vil helst ekki markaðssetja
aldur, því hann er svo afstæður,
miðaðst meira við þroskann og
áhugamálin. Að öllu jöfnu tel ég
að bókin sé skrifuð fyrir börn frá
sjö ára aldri upp í tólf ára. Þó get
ég ímyndaö mér að sex til sjö ára
böm sem byrjuð em að lesa geti
haft heilmikla ánægju af bókinni
og það er staðreynd aö barn getur
þroskaö orðaforðann heilmikið
með því að lesa bók. Sömuleiðis
held ég að þeir foreldrar sem lesa
bókina fyrir böm á sama aldri,
böm sem ekki eru alveg búin að
ná valdi á lestrinum hefðu einnig
gaman afVar knattspyrna ofar-
lega í huga þínum þegar þú skrifað-
ir Fiddi ber í bumbuna?
„Knattspyma er vinsælasta
íþróttin í heiminum, það fer á ekki
milli mála. Fjölmiðlar gefa íþrótt-
inni mikið pláss, sumum finnst það
of mikið. Það er því býsna mikið
sem fer í að ræða um íþróttina sem
slíka. Hver er bestur, hver vann,
af hveiju tapaðist o.s.frv. Alltof
sjaldan er lögð á það áhersla hve
íþróttir og leikir hafa mikið félags-
legt og uppeldislegt gildi. Bam sem
er að vaxa úr grasi og kemst inn í
góðra vina hóp í gegnum svona fél-
agsskap býr að því alla ævi. Það
vita foreldrar en gleyma því oft i
hita og þunga dagsins.“
- Þú ert sem sagt meðfram að
^alla um félagsgildi fótboltans í
bókinni?
„Já, þó að þar sé enginn boðskap-
ur, heldur bein og hörð frásögn af
þessum atburðum, þá finnst mér
það mikilsvert atriði að menn viti
að það er spennandi, eða að
minnsta kosti getur verið spenn-
andi að vera barn og unglingur."
- Varlá verða tíu ár þar til þú
sendir frá þér aðra bók?
„Nei, ég held að fyrst ég er kom-
inn í gang aftur á annað borð þá
get ég ekki ímyndað mér annað en
að ég haldi áfram. Ég hef aldrei lit-
ið á sjálfan mig sem einhvern mik-
inn rithöfund, heldur hef ég gaman
af því að segja frá. Ég held að það
hafi mikið gildi að allar bækur sem
eru frumsamdar hér á landi séu á
sem breiðustum grundvelli og það
er ekkert nema gott um það aö
segja aö margir skrifi. Þá getur fólk
valið úr og það er af hinu góða.
Það á að styðja við bakið á þeim
ungu rithöfundum sem eru að
byija feril sinn. Ég hef einstaka
sinnum hrokkiö við þegar ég les
gagnrýni. Gagnrýni getur verið
bæði jákvæð og neikvæð. Það er
engin hók svo fullkomin að ekki
megi eitthvað að henni finna. Oft
finnst mér gagnrýnendur alltof
mikið leggja áherslu á þaö sem er
slæmt en gleyma góðu hlutunum.
-HK