Dagblaðið Vísir - DV - 17.12.1990, Qupperneq 36

44
MÁNUDAGUR 17. DESEMBER 1990.
Fréttir
Greinaskrif íslenskra leiðsögumanna:
Hafa mjög neikvæð áhrif
Jóharma S. Sigþórsdóttir, DV, ÞýskaJandi:
„Þessi skrif eru farin aö hafa mjög
neikvæð áhrif á þá erlendu söluaðila
sem eru að selja ferðir til íslands.
Þeim finnst þeir hafa verið hafðir
fyrir rangri sök,“ sagði Davíð Vil-
helmsson, deildarstjóri hjá Flugleið-
um í Frankfurt.
Að undanförnu hafa birst í dag-
blöðum greinar eftir islenska farar-
stjóra þar sem þeir gagnrýna mjög
fyrirkomulag á sölu ferða til íslands.
Erlendir söluaðilar gangi yfir hina
íslensku og skipuleggi ferðirnar oft á
tíöum þannig að tekjur af viðkom-
andi ferðamönnum verði harla Utlar.
Ekki sé veitt nægilegt aðhald í þess-
um efnum þannig aö komið sé í veg
fyrir umsvif þessara „útlendu sjó-
ræningja".
DV ræddi við þrjá aðila sem allir
vinna að því aö kynna ísland sem
ferðamannaland og/eða selja ferðir
þangað. Þetta voru þeir Dieter
Wendler Jóhannsson, forstöðumað-
ur Ferðamálaráðs íslands í Frank-
furt, Ómar Benediktsson, forstjóri
ferðaskrifstofunnar Islands Tours í
Frankfurt og Hamborg, og Davíö Vil-
helmsson, deildarstjóri hjá Flugleið-
um í Frankfurt. Þeir voru fyrst
spurðir hvort raunin væri virkilega
sú að erlendar söluskrifstofur gengju
yfir hinar íslensku, þannig að út-
Jólatilboð
JAPAN
VIDEOTÖKUVÉLAR
ALSJÁLFVIRKAR
UÓSNÆMI: 7 LUX - AÐDRÁTTARLINSA:
6 x ZOOM - SJÁLFVIRKUR FOCUS -
VINDHUÓÐNEMI - TÍMA- OG
DAGSETNINGARMÖGULEIKAR -
TITILTEXTUN: 8 LITIR -
LENGD UPPTÖKU: 90 MÍNÚTUR -
RAFHLAÐA/HLEÐSLUTÆKl/MILLISNÚRA
FYRIR SJÓNVARP OG MYNDBANDSTÆKI
VEGUR AÐEINS: 0.7 KG.
SÉRTHJBOÐ, KR 79.950,- stgr.
3E Afborgunarskilmálar |E)
VÖNDUÐ VERSLUN
JJLJÍHCO,
FÁKAFEN 11 — SÍMI 688005 I
- DV ræðir við þrjá ferðamálafrömuði 1 Frankfurt
Dieter Wendler Jóhannsson, forstöðumaöur Ferðamálaráðs I Frankfurt, f.v., Ómar Benediktsson, forstjóri Islands
Tours, og Daviö Vilhelmsson, deildarstjóri hjá Flugleiðum í Frankfurt. DV-mynd JSS
koman yrði „erlend rányrkja á
landinu“ eins og einn leiðsögumað-
urinn lét hafa eftir sér í blaðaviðtali.
Davíð: „Þessar fullyrðingar fá eng-
an veginn staðist. Það sem mér þykir
verst við þessi skrif er að þarna er
öllu ruglaö saman. Þarna er tiltölu-
lega fámennur hagsmunahópur að
gera grein fyrir sinni hlið á málun-
um. Það er kannski ekki farið með
bein ósannindi en vísvitandi er mál-
unum hagrætt á þann hátt sem við-
komandi þykir best henta.
Þeir eru að tala um erlendar ferða-
skrifstofur. En það eru einmitt þær
sem margar hverjar hafa verið að
vinna að sölu ferða til íslands í ára-
tugi. Án þeirra væri íslensk ferða-
þjónusta hreinlega ekki til. Þær eru
að langmestu leyti að vinna þessa
sölu erlendis á ferðum til íslands í
náinni samvinnu við íslenska aöila.
Þeir ferðamenn, sem fara til íslands
á þeirra vegum, nötfæra sér lang-
flestir það sem íslensk ferðaþjónusta
hefur upp á að bjóða.
Sá hópur ferðamanna, sem gagn-
rýni leiðsögumanna beinist að, eru
þeir sem farnir eru að leggja leiö sína
til landsins með ferjunni Smyrli, með
bíla sína, sem hlaðnir eru vistum,
aka um landið þvers og kruss og
sniðganga algjörlega íslenska ferða-
þjónustu. En það gleymist bara að
taka fram að þetta er aöeins örlítiö
brot af öllum þeim íjölda ferðamanna
sem heimsækja landið árlega."
Ein allsherjar rangfærsla
Ómar: „Við erum að reyna að
byggja upp ákveðna atvinnugrein á
íslandi og þá taka allt í einu ein-
hverjir menn til aö skrifa í blöðin og
segja að við séum að láta stela at-
vinnugreininni af okkur. Þetta þætti
ekki gott ef satt væri en sem betur
fer er þetta gjörsamlega úr lausu lofti
gripið.
Þessir léiðsögumenn, sem hafa ver-
ið að skrifa um þessi mál, hrúga öllu
saman þannig að úr verður ein alls-
herjar rangfærsla. Þeir eru að nefna
ýmsar erlendar ferðaskrifstofur, eins
og til dæmis Studiosus. Þessi ferða-
skrifstofa var farin að selja feröir til
íslands áður en aðrir voru farnir að
hugsa svo langt, hvað þá annað. Hún
kaupir allan mat, gistingu, bila og
aöra þjónustu sem þörf er á heima á
íslandi - raunar allt nema leiðsögu-
manninn. Ástæðan fyrir því er sú að
um er að ræða afar sérhæfðar ferðir,
t.d. fyrir fuglaskoðara, náttúrufræð-
inga, ljósmyndara og svo mætti lengi
telja. Leiðsögumennirnir í þessum
feröum eru undantekningalaust
menntaðir sérfræðingar á viðkom-
andi sviðum.
Hvað viðvíkur ferjunni þá er málið
nákvæmlega það sama með hana og
Studiosus nema bara með öfugum
formerkjum. Þeir langferðabílar,
sem koma með henni, taka allir ís-
lenska leiðsögumenn, kaupa gist-
ingu, kvöld- og morgunmat en rútan
er ekki íslensk. í Skandinavíu er sóst
eftir ferðamönnum, sem ferðast með
þessum hætti, því þeir færa tekjur
inn í landið. í þessum greinum er
verið að gera þvílíkan úlfalda úr
mýflugu að maður er gjörsamlega
orölaus yfir því.“
- Eru það þá staðlausir stafir að
feröamenn komi meö matvæli með
sér til landsins?
Ómar: „Nei, vissulega eru þess
dæmi. Við getum nefnt hóp frá aust-
urrísku ferðaskrifstofunni Kneissl,
sem leiðsögumennirnir hafa getið
um í skrifum sínum. Hann kemur
með einhvem mat með sér, raunar
meira í ár heldur en veröur á næsta
ári. En málið er bara það að Kneissl
býður upp á miklu hagkvæmari ferð-
ir. Hann selur jafnlanga túra 5-600
mörkum (18-21.000 ísl. kr.) ódýrari
heldur en aðrir. Hann þarf alltaf aö
kaupa töluvert magn af matvælum
heima en samt sem áður eru ferðirn-
ar hans þetta miklu ódýrari. Ástæð-
an er ekíu sú að hann græði eitthvað
óskaplega á því að koma með mat-
væli með sér heldur hin að skipu-
lagningin hjá honum er öðruvísi.
Hann sleppir eldhúsbílnum en tekur
með sér tjald í staöinn. Þetta og fleira
gerir þaö að verkum að hann nær
verðinu niður.
Davíð: „Þessi umræddi maður
kemur með um 1300 feröamenn til
íslands í ár. Hann leigir bíla af BSÍ,
hann kemur með einhvern mat með
sér, það er alveg rétt. En - hann eyddi
eingöngu til matarkaupa á íslandi 3,5
milljónum króna á þessu ári.“
Hvernig er landið kynnt?
- Hvernig kynnir og selur Ferða-
málaráð landiö? Er þess kannski get-
ið að ísland sé dýrt land en hægt sé
að ná ferðakostnaöi niöur með því
að taka með sér mat og bíl og búa í
tjöldum?
Dieter: „Að sjálfsögðu ekki. Við
segjum fólki alveg nákvæmlega frá
þeim reglum sem gilda á íslandi. Oft
er það að fólk er mjög illa upplýst
og heldur hreinlega aö nauösynleg
matvæli séu ekki fáanleg heima. Við
leiðum það þá í allan sannleika um
málið.
Eftir lestur blaðagreina leiðsögu-
manna mætti ætla að megnið af þeim
ferðamönnum, sem koma heim, sé í
erlendum rútubílum alla ferðina. En
að sögn forstjóra Bifreiðastöðvar ís-
lands, sem var hérna hjá mér í síð-
ustu viku, hafa komið að jafnaði um
tíu erlendir langferðabílar til lands-
ins á ári þar til í ár að þeir verða lík-
lega fimmtán. Þetta eru nú öll ósköp-
in sem fá leiösögumennina til að
hefja blaðaskrif.
Varðandi matinn er það vitað að
samkvæmt íslenskum lögum má
hver ferðamaður taka með sér tíu
kíló. Þetta dugar sumum kannski í
viku en öðrum eitthvað lengur. Það
er því ljóst aö langflestir verða að
kaupa sér mat til viðbótar. Greinar-
höfundar eru því að skjóta yfir mark-
ið þegar þeir tala um erlenda sjóræn-
ingja.“
Omar: „Það er bæði dýrt og erfitt
að selja feröir til íslands. Það er oft
sem þeir sem sitja heima eru farnir
að spá í þann gróða sem fáist með
því að selja ferðir til íslands. Víst
hefur fólk hér í Þýskalandi mikinn
áhuga á að fara þangað, þaö er engin
spurning. En það þarf að finna þá
sem raunverulega hafa áhuga og efni
á slíku ferðalagi. Og þaö kostar mikla
peninga að ná í hvern viðskiptavin.
Gróðinn er því ekki eins mikill og
margir halda.
Það er verið að gera fullt af góðum
hlutum í íslenskri ferðaþjónustu.
Hún hefur verið skynsamlega upp-
byggð. Við eigum hóp af góðum leið-
sögumönnum og auðvitað reynir
hver stétt að vernda sitt starfssvið.
En skrif sem þessi eru ekki aöferðin
til þess. Ef menn vilja halda sínu
verða þeir einfaldlega að bæta sig.
Þá verður ekki fram hjá þeim geng-
ið.“
- En hvað með erlenda leiðsögu-
menn, koma þeir ekki alltaf öðru
hvoru meö hópa? Á að leyfa það?
Dieter: „Ég er þeirrar skoðunar að
það eigi ekki að setja of stífar reglur
í þessum efnum og beinlínis gera
mönnum að nota íslenska leiðsögu-
menn. Ferðamenn fara ekki bara til
Norðurlandanna af því að náttúran
sé svo falleg. Þeir sækja einnig þang-
að af því að hugsanagangur fólksins
er frjáls. Ef við ætlum að kynna
landið með boðum og bönnum í þess-
um efnum þá berst það fljótlega út.
Menn segja einfaldlega: Þetta er ekki
við mitt hæfi, ég vil ekki láta setja
mig upp við vegg, ég fer eitthvað
annað.
Auðvitað viljum viö helst að ís-
lenskir leiðsögumenn verði fyrir val-
inu. Við viljum aö þeir séu vel
menntaðir og kunni sitt fag. En það
dugir bara ekki alltaf til. Nú er mik-
ill uppgangur í ferðamannaþjónustu
og æ fleiri þjóðir sem sækja til ís-
lands, þar á meðal Japanir. En á ís-
landi eru ekki nema einn eða tveir
leiðsögumenn sem tala japönsku.
Það er ekki nóg, því það þarf einnig
að skilja hugsunarhátt Japananna.
Þess vegna erum við neydd til að
hafa erlenda leiðsögumenn með
þeim. Þessir leiösögumenn hafa feng-
ið tímabundin starfsleyfi og svo verð-
ur að vera um sinn.“
Ómar: „Þeir leiðsögumenn, sem
eru hjá Studiosus, hafa komið til ís-
lands á hverju ári í tuttugu ár. Þeir
hafa samþykkt frá Félagi leiðsögu-
manna og Ferðamálaráði og á sama
tíma fá þeir gusuna yflr sig í blaða-
greinum. Þetta finnst mér undarlega
að fariö. Hins vegar flnnst mér það
rétt stefna að reyna að hafa íslenska
leiðsögumenn í lengstu lög.“
Davíð: „Það fer ekki á milli mála
að það er dýrt aö ráöa sér íslenskan
leiösögumann eða þá að borga ferð-
ina fyrir erlendan en menn eru þó
ekki alltaf að horfa í kostnaðinn. Það
er fleira sem spilar inn í. Ég heyrði
það viðhorf fyrir nokkrum vikum að
viðkomandi aðili hefði ekkert á móti
íslenskum leiösögumönnum en hann
sagðist ekki vilja einhvern krakka
sem fariö hefði á einhver námskeiö
og kynni aö þylja ártöl og þurrar
staðreyndir. Hann sagðist vilja
reyndan leiðsögumann sem talaði
lýtalausa þýsku.
Það kemur alltaf ööru hvoru fyrir
að hingað berist fyrirspurnir um ís-
land sem eru svo hnitmiðaðar að við
verðum að setjast hér saman og fletta
upp í bókum til að geta gefið full-
nægjandi svör. Þetta fólk er búið að
undirbúa sína íslandsferð árum sam-
an og veit orðið bókstaflega allt um
landiö. Að láta svona fólk hafa ein-
hvern viövaning sem leiðsögumann,
bara af því að hann er íslendingur
og með eitthvert merki í barminum,
það er einfaldlega ekki hægt. Þaö
hefur komið fram í þessum skrifum
að það þurfi að sérhæfa fólk. Það er
alveg rétt. Þetta er gert annars staö-
ar. Hins vegar er mjög athyglisvert
að í þessum skrifum um sérhæfmgu
hefur einnig komið fram að það þurfi
aö þjálfa upp íslenska leiðsögumenn
til að fara með íslendinga til útlanda.
Hvar eru rökin í þessu?"
Aukin náttúruvernd
- í umræddum skrifum kemur einn-
ig fram að það eina sem margir feröa-
menn skilji eftir sig hér séu djúp sár
í náttúrunni. Vantar alla heildar-
stefnu í náttúruverndarmálum hvað
viðkemur ferðaþjónustunni?
Ómar: „Þettaereinmittstóramál-
ið. Hvort einhverjar tíu rútur koma
árlega til landsins til þess eins að aka
hringveginn vegna þess að upp á
hálendið komast þær ekki, það er
smámál miðað við náttúruverndina.
Það væri nær að menn færu að ein-
beita sér aö því aö vernda hálendið
og setja t.d. upp þjónustumiðstöðvar
í jaðri þess til að reyna að hefta fólks-
strauminn upp í óbyggðir, í stað þess
að einblína á þaö sem minna máli
skiptir."
Davíð: „Það er gefið í skyn að er-
lendir ferðaheildsalar séu ábyrgir
fyrir öllu rusli, tómum dósum og
öðru sem hent er úti í náttúrunni.
Ef einhverjir fara illa með hálendiö
í þessu tilliti þá eru það íslendingar
sjálfir.
Hitt er annað mál að það mætti
dreifa álaginu meira um landið en
nú er gert. Bæði innlendir aðilar,
sem eru að skipuleggja þær ferðir
sem í boöi eru, og erlendar ferða-
skrifstofur, sem eru að selja þær,
hafa kannski tíu staðarnöfn á íslandi
og í kringum þessi tíu nöfn eru ferð-
irnar búnar til. Eitt af stóru verkefn-
unum er að koma nýjum nöfnum inn
á. kortið og beina ferðamanna-
straumnum á nýja staði til að létta á
öðrum."
Dieter: „Það hefur hreinlega ekki
verið til upplýsingaefni um nýja
staði, t.d. Vestfirðina. Þetta er von-
andi að breytast til batnaðar þar sem
til stendur að auka útgáfu á upplýs-
ingabæklingum á þessu ári. En það
tekur bara tíma að kynna þessa nýju
staði og fá ferðamenn til að fara
þangaö.“