Dagblaðið Vísir - DV - 09.07.1991, Blaðsíða 10

10
ÞRIÐJUDAGUR 9. JÚLÍ 1991.
Útlönd
Verðbréf asalar beittir aga
Hætt er við að japanskir veröbréfasalar láti sér leiðast i fjóra daga frá
10. júlí þegar hömlur verða settar á viðskipti fjögurra stærstu verðbréfa-
tyrirtækja landslns. Simamynd Reuter
Japanska ríkisstjórnin setti hömlur á viðskipti fjögurra stærstu verð-
bréfafyrirtækja landsins í gær í refsingarskyni fyrir öll hneykslismálin
sem hafa plagað þau að undanfórnu. Hömlurnar gilda í Qóra daga frá 10.
júlí.
Búist hafði verið viö aögerðum af hálfu stjórnvalda eftir að upp komst
að fyrirtækin tóku á sig tap viðskiptavina og aö eitt þeirra hefði lánað
næststærstu glæpasatntökum Japans fé.
í svipuðum málurn, sem hafa komið upp áður, þýða hömlurnar það að
fyrirtækin mega ekki .leita eftir viðskiptum í ákveðinn tíma þó svo að
þeim hafi verið leyft að taka við pöntunum.
Forstjórar tveggja fyrirtækja af fjórum sögðu af sér í lok júní vegna
hneykslisins.
Svíi fyrir barðinu á nauti
Ungur Svíi slasaðist illa og fjórir aðrir særðust í öðru bolahlaupinu á
San Ferminhátíöinni í borginni Pamplona á Spáni í gær.
Torly Urban var fastur á homi tudda í nokkrar sekúndur eftir að naut-
inu hafði tekist að stanga hann í rassinn þegar Svíinn hljóp á undan
skepnunni um þröngar götur borgarinnar í átt að nautaatshringnum.
Læknar sögðu að hann væri í lífshættu.
Þúsundur unglinga frá borginni og eriendir ferðamenn hiaupa á undan
nautunum á hverium morgni í þá átta daga sem hátíðin stendur. Emest
Hemingway skrifaði um nautaatshátíðina í Pamplona í bók sinni „Og
sólin rennur upp“.
Manntjón í skriðuföllum
Meira en þrjátíu rnanns létu lífið nýlega í suðvesturhéruðum Kína þeg-
ar aurskriöa gróf þorpiö þeirra. Fjöldi fólks hefur látist í Kína aö undan-
tornu vegna mikilla rigninga sem hafa valdið flóðum um allt land.
í dagblaðí frá Guizhouhéraði, sem barst til Peking í gær, var skýrt frá
þvi að fimmtíu hús hefðu eyðfiagst þann l. júlí síöastliðinn þegar skriðu-
fóll uröu í nágrenni borgarinnar Liu Pan Shui.
Járnbrautarlínur milli Guiyang, höfuöborgar Guizhouhéraðs, og Kunm-
ing, höfuðborgar Yunnanhéraðs, fóm undir vatn í flóðum og trufluðust
lestarsamgöngur. Embættismenn járnbrautanna sögðu að einnig hefðu
orðið truflanir á járnbrautarsamgöngum milli Peking og Shanghai á
sunnudag þegar mkið regn gekk yfir. Samgöngurnar eru nú komnar aft-
ur í eðlilegt horf.
í austurhluta Kína hafa mörg hundrað þegar farist i flóðum og mikið
ræktarland hefur eyðilagst Veöurfræðingar hafa spáð frekara regni í
júlí og ágúst sem venjulega era votvíðrasömustu mánuðir ársins og hefur
það aukið ótta manna um aö Yangtseáín flæði yfir bakka sína í fyrsta
skipti í tíu ár.
Ferjueigendur ákærðir eftir eldsvoða
Embætti ríkissaksóknara i Kaupmannahöfn skýrði frá því í gær að
gefnar yrðu út ákærar á hendur eigendum og skipstjóra farþegaferju þar
sem 158 manns létust í eldsvoöa í fyrra. Mennirnir verða sóttir til saka
fyrir brot á dönskum lögum um öryggismál í skipum.
Mikill eldur kom upp í feriunni Scandinavian Star sem skráð var á
Bahamaeyjum þegar hún var á siglingu frá Ósló til Friðikshafnar á Jót-
Iandi þann 7. apríl 1990 með 500 manns um borð. Atburðurinn átti sér stað
í norskri lögsögu.
Rannsókn á slysinu sýndi fram á að skipið hefði ekki verið hæft til að
sigla þessa leiö. Ný áhöfn feriunnar haföi aldei haldið brunaæfingu og
tungumálaöröugleikar voru mfilí yfir- og undirmanna.
Lögreglan telur aö eldurinn hafi verið kveiktur af ásettu ráði en ekki
hefur tekist að hafa hendur í hári brennuvargsins.
Sijórnin gagnrýnd fyrir lausn fanga
Mannréttindalögfræðingar sök-
uöu stjórnvöld í Suöur-Afríku um
hlutdrægni í gær þegar búið var
að sleppa flórum hvítum lögreglu-
mönnurh úr fangelsi. Mennirnir
voru búnir að sitja aðeins þrjú ár
i fangelsi fyrir morð á blökku-
mönnum en á sama tíma eru enn
meintir pólitískir fangar í haldi.
Lögfræöingarnir sögðu að ríkis-
stjórnin leysti hvíta glæpamenn úr
haldi til að draga úr reiöi öfgasinn-
aöra hægrimanna yfir lausn and-
stæðinga kynþáttaaðskilnaðar-
stefnunnar.
Lögregluþjónarnir voru dæmdir
til dauða árið 1988 fyrir að mýrða
ur-Afriku, hefur sætt harðri gagn- tvo eiturlyfjasala fyrir samkeppn-
rýni fyrir að láta svertíngjamorð- isaðila þeirra, en forveri de Klerks,
Ingja lausa úr haldi eftir stutta P.W. Botha, breytti dauðadómun-
fangelsisdvöl. sfmamynd Reuter umífangelsisdóma. Reuter
DV
írak:
Segjast eiga ef ni
til kjarnavopna-
framleiðslu
írakar hafa látið undan þrýstingi
frá Öryggisráði Sameinuðu þjóðanna
og gert opinberan lista af kjamorku-
tengdum efnum sem bandarískir
embættismenn segja sanna að Sadd-
am Hussein hafi verið að smíða
tjarnavopn á laun.
í bréfi til Sameinuðu þjóðanna, sem
skýrt var frá í gær, viðurkenndu Ír-
akar að hafa unnið með geislavirkt
úraníum án þess að tilkynna það til
Alþjóða kjamorkumálastofnunar-
innar. En bandarískir og breskir
stjómarerindrekar, sem vora kunn-
ugir innihaldi skýrslu Bagdadstjórn-
arinnar, sögðu að írakar héldu því
fram að úraníumið hefði verið til
friðsamlegra nota en ekki til að
smíða kjarnavopn. Engu að síður
sögðust stjómarerindrekar vera
vissir um að írakar hefðu verið með
.framstæða kjanavopnaáætlun.
Malin Fitzwater, talsmaður Banda-
ríkjaforseta, fagnaði því að írakar
skyldu leggja lista með kjamaefnum
fyrir Sameinuðu þjóðirnar en bætti
við að ekkert í gögnunum breytti því
að þörf væri á víötæku eftirliti.
Meðal þess sem írakar sögðust eiga
í fórum sínum var búnaður sem
Bandaríkjamenn notuðu síðast til að
framleiða kjarnasprengjuna sem
þeir vörpuðu á Hiroshima árið 1945.
írakar skýrðu frá því í skýrslu
sinni að þeir hefðu framleitt hálft
kíló af örlitið geislavirku efni en það
mun ekki hafa verið nógu geislavirkt
til að búa til úr því spengju.
Samkvæmt vopnahlésskilmálum
Öryggisráðsins, sem samþykktir
voru 3. april, verða írakar að láta af
hendi allt efni til kjamavopnafram-
leiðslu, öll efnavopn, sýklavopn og
langdrægar flaugar. Þangað til ríkin,
sem eiga sæti í Öryggisráðinu, eink-
um þó Bandaríkin, telja að það hafi
verið gert verður víðtækt viðskipta-
bannáírakáframígildi. Reuter
NýjaMexíkó:
Dauðaleit að geislavirkri geit
Geislavirk geit, sem slapp úr
haldi vísindamanna í Nýju Mexíkó
í Bandaríkjunum á meðan verið
var að gera tilraunir á henni, getur
stefnt sjaldséðum stórhyrndum
eyðimerkurkindum í hættu nema
hún verði drepin fyrst, að því er
yfirvöld skýrðu frá í gær.
Leitarmenn notuðu þyrlur og
flugvélar með séstökum tækjabún-
aði í von um að geta gripið skepn-
una sem hefur verið uppnefnd
„kjarnorkugeitin" áður en hún
nær að blanda geði við kindunar
sjaldséðu í hrjóstrugum héruðum
Nýju Mexíkó. Kindin er á lista fylk-
isins yfir dýr í útrýmingarhættu.
Flóttadýrið var ein af 62 angóra-
geitum sem í vora sett geislavirk
efni í marsmánuði síðastliðnum í
tilraun til að fylgjast með ferðum
þeirra til að afla upplýsinga um
veiðivenjur ameríska sléttuúlfsins.
Vísindamenn höfðu þá trú að
sléttuúlfarnir mundu sporðrenna
geislavirka efninu ef þeir dræpu
og ætu geitumar og þar með koma
upp um lífsvenjur sínar. Eftir að
tíu geitur sluppu úr prísundinni 1
maí fyrirskipuðu stjórnvöld aö til-
rauninni skyldi hætt og geitumar
drepnar.
Níu geitur af tíu hafa sem sé náðst
og verið jarðsettar en sú tíunda er
hvergi sjáanleg.
Bob Jenks, starfsmaður veiðieft-
irlits Nýju Mexíkó, sagði að stofn-
unin óttaðist geislavirka mengun í
þessu stijálbýla fylki. Menn eru
hræddir við að geislavirka efnið
geti borist áfram eftir fæðukeðj-
unni. Jenks sagði einnig að dýrið
gæti borið með sér sjúkdóm, alls
óskyldan geislavirkninni, og dreift
honum út viö kynmök við kindurn-
ar.
En Mike FaU, sem sér um rán-
dýrarannsóknir hjá opinberri
rannsóknarstöð í Denver og hafði
yfiramsjón með tilrauninni á geit-
unum, sagöi að þær hefðu fengið
fúkkalyf til að koma í veg fyrir
sjúkdóma og því væri ekki nein
raunveruleg hætta á ferðum.
Reuter
Gorbatsjov úti í kuldanum
- fær ekki aðgang að klíku hinna ríku
Svo virðist sem sjö helstu iðnríki
heims, sem halda sinn árlega fund í
London um miðjan júlímánuð, séu
ekkert ýkja hrifin af tilraunum Gorb-
atsjov Sovétforseta til að komast í
klíkuna.
Sumir embættismenn eru hálffýld-
ir út í Gorbatsjov fyrir að hafa marg-
gefið það í skyn að hann vildi gjarnan
fá að vera með í klíku þessara rík-
ustu þjóða heims. Þeir telja hann
hafa „stolið" fundinum sem haldinn
verður í boði John Mayor, forsætis-
ráðherra Bretlands, í London dagana
15.-17. júlí. „Þetta verður Gorbatsj-
ovfundur hvort sem okkur líkar bet-
ur eða verr,“ sagði einn embættis-
maður.
Líklegt þykir að umræður um að-
stoð til Sovétríkjanna muni vekja
mesta athygli og skyggja á umræður
um heimsviðskipti og takmörkun
vopnasölu til þriðja heims landa.
Dagskrá fundarins hefur verið vand-
lega skipulögð til að reyna að foröast
að gefa það í skyn að Gorbatsjov sé
kominn í klíku hinna ríku. Til að
reyna að halda Sovétforsetanum í
einhverri fjarlægð hefur verið
ákveðið að þjóðirnar sjö haldi sinn
fund í 2-3 daga áður en Gorbatsjov
fær aö ávarpa fundinn. Hann fær því
ekki að taka þátt í hringborösum-
ræðum um efnahagsskipan heimsins
né er honum boðið í veislu sem Elísa-
bet Englandsdrottning mun halda
fyrir leiðtoga ríkjanna.
„Já, ég hálfvorkenni þeim líka.“
Efnahagur Sovétríkjanna eru rústir
einar en leiðtogar sjö rikustu þjóða
heims láta sér fátt um finnast.
Teikning Lurie
Fundur leiðtoga þessa ríkustu
þjóða heims, Bandaríkjanna, Japans,
Þýskalands, Frakklands, Bretlands,
Ítalíu og Kanada er árlegur viðburð-
ur. Árið 1989, þegar Francois Mit-
terrand var gestgjafi í París, sendi
Gorbatsjov fundinum óvænt bréf
'þess efnis að hann vildi gjarnan vera
þátttakandi í hinni nýju efnahags-
skipan heimsins. Ári síðar, þegar
Georg Bush hélt fundinn í Houston
í Texas, fékk hann bréf frá Gorbatsj-
ov þar sem hann kvað vera þörf á
fjárhagslegum stuðningi frá erlend-
um aðilum til að umbætur heima
fyrir færa ekki út um þúfur.
Nú hafa löndin tekið þá ákvörðun
að bjóða Gorbatsjov að ávarpa fund-
inn og leggja fram mál sitt. Sú byrði
hvílir á Sovétforsetanum að sann-
færa Vesturlönd um aö honum sé
alvara með efnahagslegar og stjóm-
málalegar umbætur sínar og hann
muni segja alveg skiliö viö áætlunar-
búskap en taka þess í stað upp frjálst
markaðshagkerfi.
„Sex ár af perestroiku og smástíga
umbótum hafa ekki gert neitt nema
auka vándann," segir Graham Alli-
son, prófessor frá Harvard og einn
af höfundum áætlunar um að Vestur-
löndin muni lána Sovétríkjunum
milljarða króna gegn því að tryggt
yrði að raunverulegar umbætur ættu
sér stað. Líklegt er að Gorbatsjov eigi
sér talsmenn í fulltrúum Frakklands,
Þýskalands og Ítalíu á fundi iðnríkj-
anna en þegar hefur verið slegið á
vonir forsetans um stórfellda pen-
ingahjálp frá Vesturlöndum. Aðstoð
í formi fjármagns mun víkja fyrir
aðstoð í formi tækni og frjálsari við-
skipta.
Reuter