Dagblaðið Vísir - DV - 10.08.1991, Blaðsíða 43

LAUGARDAGUR 10. 'ÁGÚST 1991.
55
Sviðsljós
Eyðni í Thailandi:
Breiðist út eins
eldur í sinu
Sviðið er grófgerður bambus-
bekkur þar sem nokkrir karlmenn
sitja í röð og stara á moldargólfið
meðan þeir bíða. Andspænis þeim
sitja fimm ungar konur á sams
konar bekk en bak við glervegg
eins og vörur í búðarglugga. Þetta
er tælenskt vændishús í borginni
Chiang Mai og hér kostar hálftími
með einhverri stúlknanna röska
tvo dollara. Þessar stúlkur búa í
vændishúsinu sem er úr bamus og
timbri með pjáturþaki og hver
þeirra afgreiðir 1CL20 viðskiptavini
á hverjum degi. í vændishúsi af
þessu tagi má reikna með að fjórar
af hverjum fimm stúlkum séu sýkt-
ar af eyðni.
Fjöldinnvex
Tæland er gegnsýrt af sjúkdómn-
um eyðni og faraldur í þann veginn
aö brjótast út. Lausleg könnun á
vegum ríkisstjórnarinnar, sem
gerð var í desember síðastliðnum,
leiddi í ljós að 17,3% vændiskvenna
í landinu væru sýkt og hlutfalhð
misjafnlega hátt eftir landshlutum.
Fjöldi sýktra í þessari elstu starfs-
grein mannkynsins vex hröðum
skrefum. Þannig jókst hlutfall
eyðnisýktra vændiskvenna í Bang-
kok °úr 7,9% í 20,6% á síðustu
tveimur árum.
14% ungra
karlmanna sýkt
En eyðniveiran fer víðar en í
vændishús. Könnun hefur sýnt að
14% ungra karlmanna á aldrinum
20-24 ára í norðurhluta landsins
ber veiruna í sér. Reikna má með
að helmingur þeirra verði látinn
úr sjúkdómnum innan 6 ára. Hinir
fá eitthvað lengri frest en allir
deyja að lokum því sjúkdómurinn
er óhjákvæmilega banvænn. Þann-
ig eru þau viðskipti, sem fram fara
á tælenskum vændishúsum, nokk-
urs konar óbeint morð eða sjálfs-
víg.
300 þúsund sýktir
Eyðnifaraldurinn í Tælandi er þó
ekki mjög sýnilegur. Mjög fáir hafa
dáið úr sjúkdómnum enn sem kom-
ið er. Varlega áætlað eru 300 þús-
und sýktir í landinu og 1.000 í við-
bót smitast í hverjum mánuði. Al-
þjóðaheilbrigðismálastofnunin
áætlar aö árið 1997 verði 125-150
þúsimd látnir úr eyðni í Tælandi.
Vegna þess hve fáir hafa veikst eða
látist hefur hegðun sú sem leiðir
til sýkingar sáralítið eða ekkert
breyst.
Fáfræði og fordómar
Það þykir eflaust einhverjum
kaldhæðnislegt aö almennt er talið
að útlendingar sýki vændiskonur
af sjúkdómnum. Mörg vændishús
hafa því bannað útlendingum að-
gang. Sannleikurinn er sá að ódýr
vændishús, sem einkum era notuð
af innfæddum, eru öflugasta gróðr-
arstía sjúkdómsins. Þar bendir
flest til þess að nær allar vændis-
konur séu sýktar af eyðnj. Áreiöan-
legar kannanir sýna að 75% tæ-
lenskra karlmanna hafa farið á
vændishús og flestir fara á þau
ódýrustu.
fjórar af fimm vændiskonum sýktar
Prapai Prokamor með 8 mánaða gamlan son sinn. Bæði eru þau sýkt
af eyðni.
Óttastað
styggja ferðamenn
Stjómmálamenn í Tælandi eru
tregir til þess að ræða um þennan
vágest opinberlega af ótta við að
draga úr vaxandi ferðamanna-
straum til landsins sem er stærsta
tekjulind þjóöarinnar.
Eyðnifaraldurinn í Tælandi hef-
ur skipst í þijú stig. Sjúkdómurinn
barst til landsins fyrir 1987 með
samkynhneigðum sem fluttu heim
aftur frá Vesturlöndum, stundum
til þess að deyja. Hinn fyrsti úr
þeirra hópi lést árið 1984. Ferða-
menn í leit að kynlífi og ódýrum
eiturlyfjum áttu sinn þátt í því að
flytja vágestinn inn í landið. Frá
1987 til 1989 blossaði sjúkdómurinn
upp og breiddist mjög hratt út með-
al eiturlyfjaneytenda sem voru tíð-
ir gestir á ódýrum vændishúsum.
Fulltrúar beggja kynja, sem stunda
vændi, komu sjúkdómnum síðar á
stað meðal gagnkynhneigðra og
þar breiðist hann nú út. Stór þáttur
í þessu er frjálslyndi innfæddra í
kynferðismálum sem á rætur sínar
að rekja margar aldir aftur í tím-
ann og stendur fóstum fótum í þjóð-
félagsgerðinni.
Stjómvöld
draga lappimar
Það gerir að verkum að áróður
fyrir breyttri kynhegðan og
fræðsla um varnir gegn sjúkdómn-
um nær ekki eyrum þeirra sem
mest þurfa á slíkum leiðbeiningum
að halda. Þar kemur margt til. Þó
tælensk stjórnvöld hafi árið 1989
hafið áróðursherferð f samvinnu
við WHO, alþjóðaheilbrigðismála-
stofnunina, segja fulltrúar WHO að
bókstaflega ekkert hafi áunnist.
Þannig sé einungis lögð áhersla á
fræðslu í stærstu borgunum og þar
sé fylgst með blóðgjöfum og slíku
til þess að koma í veg fyrir frekara
smit. Ekkert slíkt sé gert úti á
landsbyggðinni þar sem útbreiðsl-
an sé örust.
„í hveijum mánuði sem líður
sýkjast þúsundir manna og þeirra
bíður ekkert nema dauðinn," segir
talsmaður WHO.
Meðan yfirvöld draga lappirnar
eykst fjöldi þeirra sem deyja hröð-
um skrefum og hættan á því aö
faraldurinn fari gjörsamlega úr
böndunum vex. í Afríkulandinu
Úganda blasa hroðalegar afleiðing-
ar sofandaháttar af þessu tagi viö.
Þar eru 1,5 milljónir af 17 milljón-
um íbúa alls sýktar af eyðni og þar
er tahð að meira en 80% vændis-
kvenna beri veiruna með sér.
Fómarlömbin áttu
séreinskis illsvon
Viðtal við eitt fómarlamba sjúk-
dómsins leiðir ýmsilegt í Ijós.
Prapai Prokamor dvelur ásamt átta
mánaða gömlum syni sínum á
sjúkrahúsi. Mæðginin eru bæði
með eyðni á háu stigi og búist er
við að bamið deyi innan skamms.
Prapai var 15 ára þegar hún kynnt-
ist manni nokkmm á veitingastað
í Bangkok. Sá gerðist elskhugi
hennar en seldi hana síðar á vænd-
ishús fyrir 200 dollara. Hún af-
greiddi þar 15-20 viðskiptavini á
sólarhring og fékk í sinn hlut fæði
og húsnæði. Hún vann á ýmsum
svipuðum stöðum þar til hún varð
bamshafandi og þá fékk hún 4 doll-
ara fyrir rútufari heim og sneri
aftur til Bangkok.
„Ég vissi ekkert," segir hún. „Ég
hélt að þetta væri óhætt. Ef ég hefði
aðeins vitaö þá hefði ég aldrei sam-
þykkt þetta og þá væri barnið mitt
ekki að deyja.“
Heimild: New York
Times Magazine.
ERTU MEÐ SKALLA?
HÁRVANDAMÁL?
iLLaK
.? \
Aörir sætta sig ekki viö þaöl
Af hverju skyldir þú gera þaö?
□ Fáöu aftur þitt elgiö hár sem vex eðlilega
□ sársaukalaus meöferö
□ meðferöin er stutt (1 dagur) *
□ skv. ströngustu kröfum
bandarískra og þýskra staöla
□ framkvæmd undir eftirlili og stjórn
sérmenntaöra lækna
Upplýsingar hjá
EUROCLINIC LTD.
Ráðgjafarstöð:
Neðstutröð 8
Pósthólf 111 202 Kópavogi
Sími 91-641923 Kvöldsími 91-642319

EFST Á BAUGI:
ISIJ’NSKA
ALFRÆÐI
ORDABOKI.X
Ríkisútvarp RÚV: sjálfstæð, ísl.
stofnun sem heyrir undir Mennta-
málaráðuneyti; skal veita almenna
fréttaþjónustu, vera vettvangur
fyrir mismunandi skoðanir og
flytja fjölbreytt skemmtiefni;
skiptist í þrjár deildir: Ríkisútvarp,'
hljóðvarp, stofnað 1930, Ríkisút-
varpið, sjónvarp, stofnað 1966, og
Fjármáladeild. Útvarpsstjóri er
framkvæmdastjóri R. Útvarpsráð
tekur ákvarðanir um hvemig út-
varpsefni skuli hagað í höfuð-
dráttum. Það er skipað sjö mönn-
um, kosnum af Alþ. R hafði
einkarétt á útvarpsstarfsemi til
1986. Fyrsti útvarpsstj. var Jónas
Þorbergsson;
Veður
Þykknar upp sunnanlands með sunnan- og suðvest-
angolu eða kalda og fer að rigna við suðurströndina
í nótt. Norðanlands verður fremur hæg breytileg átt
í kvöld og nótt, skýjað og víðast þurrt. i dag má
búast við skúrum um sunnanvert landið en dálítilli
rigningu norðanlands. Hiti verður á bilinu 8-14 stig.
Horfur á sunnudag: norðlæg átt, skýjað og dálítil
súld eða rigning austanlands og með norðurströnd-
inni en víða léttskýjað á Suður- og Suðvesturlandi.
Akureyri léttskýjað 12
Egilsstaðir skýjað 13
Keflavikurflugvöllur skýjað 14
Kirkjubæjarklaustur skýjað 14
Raufarhöfn skýjað 9
Reykjavik léttskýjað 14
Vestmannaeyjar skýjað 12
Helsinki þrumuveður 18
Kaupmannahöfn skýjað 20
Úsló léttskýjað 23
Stokkhólmur hálfskýjað 22
Þórshöfn skúr 11
Amsterdam skýjað 21
Berlin skýjað 21
Feneyjar léttskýjað 32
Frankfurt léttskýjað 23
Glasgow ^rigning 16
Hamborg skýjað 21
London skýjað 22
LosAngeles skýjaö 18
Lúxemborg léttskýjað 21
Madrid léttskýjað 25
Montreal skýjað 22
Gengið
Gengisskráning nr. 149. - 9. ágúst 1991 kl. 9.15
Eining Kaup Sala Tollgengi
Dollar 60,650 60,810 61,720
Pund 103,348 103,620 103,362
Kan. dollar 52,916 53,056 53,719
Dönskkr. 9,1134 9,1375 9,0999
Norsk kr. 9,0280 9,0518 9,0155
Sænsk kr. 9,7087 9,7343 9.7044
Fi. mark 14,5252 14,5635 14,5996
Fra. franki 10,3831 10,4104 10,3423
Belg. franki 1,7130 1,7176 1,7089
Sviss. franki 40,3245 40,4308 40,3004
Holl. gyllini 31,3137 31,3963 31,2151
Þýskt mark 35,3058 35,3989 35,1932
it. líra 0,04710 0,04723 0,04713
Aust. sch. 5,0138 5,0271 4,9998
Port. escudo 0,4083 0,4094 0,4101
Spá. peseti 0,5637 0,5652 0,5616
Jap. yen 0,44547 0,44664 0,44668
Irskt pund 94,290 94,538 94,061
SDR 81,5494 81,7645 82,1172
ECU 72,3555 72,5463 72,2463
Símsvari végna gengisskráningar 623270.
Fiskmarkaðimir
Faxamarkaður
Þann 9. ágúst seldust alls 25,463 tonn.
Magn í Verð í krónum
tonnum Meöal Lægsta Hæsta
Blandað 0,010 145,00 145,00 145,00
Grálúða 0,011 69,00 69,00 69,00
Karfi 0,057 20,00 20,00 20,00
Keila 0,084 38,00 38,00 38,00
Langa 0,330 52,68 20,00 58,00
Lúða 0,205 395,68 355,00 410,00
Skarkoli 1,796 79,33 79,00 80,00
Steinbítur 1,301 64,81 53,00 71,00
Tindabykkja 0,025 10,00 10,00 10,00
Þorskur, sl. 11,161 86,40 50,00 102,00
Þorskur, smár 0,541 65,00 65,00 65,00
Ufsi 63,00 30,00 37,00 30,00
Undirmálsf. 1,316 53,47 20,00 50,00
Ýsa,sl. 11,194 109,35 50,00 125,00
Fiskmarkaður Suðurnesja
Þann 9. ágúst seldust alls 10,088 tonn.
Blálanga 0,335 60,00 60,00 60,00
Humar 0,188 932,00 910,00 1.000,00
Karfi 0,410 84,13 35,00 90,00
Keila 0,265 39,83 36,00 40,00
Koli 0,069 79,00 79,00 79,00
Langa 0,200 58,00 58,00 58,00
Langlúra 0,449 41,00 41,00 41,00
Lúða 0,112 504,00 485.00 575,00
Skarkoli 0,050 79,00 79,00 79,00
Skötuselur 0,116 252,46 190.00 535,00
Steinbítur 0,476 70,00 46,00 79,00
Ufsi 3,480 59,71 59,00 60,00
Undirmálsfiskur 0,014 50,00 50,00 50,00
Ýsa 1,363 87,00 72,00 90,00
Þorskur 2,058 89,00 72,00 102,00
Öfugkjafta 0,503 32,00 32,00 32,00
Fiskmarkaðurinn ísafirði
Þann 9. ágúsl seldust alls 6,229 lonn._
Lúða 0,010 100,00 100.00 100,00
Skarkoli 0,619 35.00 35,00 35,00
Þorskur 5,600 78,00 78,00 78,00
Fiskmarkaður Þorlákshafnar.
Þann 8. ágúst seldust alls 11,956 tonn
Karfi 1,606 44,68 37,00 55,00
Langa 1,635 56,94 56,00 57,00
Lúða 0,015 270,32 260,00 300,00
Skata 0,069 96,41 96,00 100,00
Skötuselur 0,232 300,00 190,00 435,00
Steinbítur 0,603 61,00 61,00 61,00
Ufsi 2,315 64,00 64,00 64,00
Ýsa,sl. 1,544 76,19 78,00 78,00
Þorskur, sl. 3,937 81,00 81,00 81,00
Fiskmarkaðurinn Hafnarfirði
Þann 9. ágúst seldust alls 32,724 tonn.
Karfi 0,752 60,47 58,00 64,00
Koli 0,217 44,34 40,00 63,00
Langa 0,091 46,77 40,00 51,00
Lax 0,249 350,16 325,00 365,00
Skötuselur 0,005 220,00 220,00 220,00
Steinbitur 0,021 56,00 56,00 56,00
Ufsi 8,178 66,38 66,00 67,00
Ýsa 6,024 110,33 109,00 112,00
Þorskur 17,167 100,94 50,00 103,00
MARGFELDI 145
PÖNTUNARSÍMI - 653900