Dagblaðið Vísir - DV - 25.11.1991, Blaðsíða 18

18
MÁNUDAGUR 25. NÓVEMBER 1991.
Menndng
Hátíðardagskrá í Þjóðleikhúsinu:
Fyrir stuttu komu út síðustu þrjú
bindin af Shakespeares-þýðingum
Helga Hálfdanarsonar og eru bindin
því orðin átta. Er það nú í fyrsta sinn
sem öll leikrit Williams Shakespeare
eru fáanleg á íslensku. Útgáfa þess-
ara merku bókmennta er orðin
nokkuð löng.
Útgáfan hófst hjá Máli og menn-
ingu 1956 og á næstu tveimur áratug-
um komu út sex bindi, þar af sum
oftar en einu sinni. Þegar sjötta bind-
ið kom út árið 1975 þraut forlagið
erindið og það varð að samkomulagi
að Almenna bókafélagið tæki við út-
gáfunni. Helgi endurskoðaði þýðing-
ar sínar og þær byrjuðu að koma út.
að nýju á árunum 1982 til 1987, alls
fimm bindi. Enn brást útgáfuna út-
hald og síðastliðið sumar varð að
samkomulagi að Mái og menning
tæki við útgáfunni að nýju og var sá
kostur tekinn að gefa þrjú síðustu
bindin út núna.
Það eru merk tímamót að til skuh
öll leikrit mesta risa leikbókmennt-
anna á íslensku. Er þessara tíma-
móta minnst með veglegri hátíðar-
dagskrá í Þjóðleikhúsinu á miðviku-
dagskvöld. Dagskráin nefnist „Mað-
urinn sjálfur undur stærst“ og er þar
vitnað í texta í Antigónu. Verður
enginn aðgangseyrir, öllum leyfður
aðgangur meðan húsrúm leyfir.
Það er Helga Bachmann leikkona
sem hefur veg og vanda af dagskrá
þessari. Hefur hún valið verkin sem
lesið verður upp úr og er leikstjórn-
andi. DV brá sér á æfingu hjá leik-
hópnum, sem sér um upplesturinn,
og Helga var beðin aö segja hvað
stæði til:
„Við höldum þessa hátíð vegna
þess að nú er komin út heildarútgáfa
þýðinga Helga Hálfdanarsonar á
leikritum Williams Shakespeare. Og
Leikarar og tónlistarmenn á æfingu á upplestrinum: Talið frá vinstri: Sigurður Sigurjónsson, Kolbeinn Bjarnason,
Erlingur Gíslason, Ólafia Hrönn Jónsdóttir, Heiga Bachmann, Helgi Skúlason, Edda Heiðrún Backman, Róbert
Arnfinnsson og örn Árnason. DV-mynd S
hann hefur ekki aðeins þýtt allan
Shakespeare heldur alla grísku
harmleikina sem er einnig mikið af-
rek. Þetta eru merk tímamót, ekki
síst fyrir leikhúsfólk á íslandi, að
eiga nú loksins heildarútgáfu af
verkum Shakespeares. Með þessari
hátíðardagskrá viljum við sýna
Helga Hálfdanarsyni virðingu okkar.
Við byrjum á að lesa upp úr gríska
harmleiknum Antigónu eftir Sófó-
kles, síðan kemur Shakespeare; fyrst
Kaupmaöurinn í Feneyjum, síðan
Hamlet, Draumur á Jónsmessunótt,
Ríkharður II., Hinrik IV og Ríkharð-
ur III. Að lokum verða lesin ljóð úr
leikritum Shakespeares viö tónlist
Hjálmars H. Ragnarssonar, Knúts
R. Magnússonar og Þorkels Sigur-
bjömssonar. Þetta er tónhst sem þeir
hafa samið og hefur verið ílutt við
leikrit Shakepeares."
Það eru níu leikarar sem taka þátt
í upplestrinum; Amar Jónsson, Edda
Heiðrún Backman, Ólaíía Hrönn
Jónsdóttir, Erlingur Gíslason, Helgi
Skúlason, Ragnheiður Steindórsdótt-
ir, Róbert Arnfinnsson, Sigurður Sig-
uijónsson og Öm Ámason. Tónlistin
br ílutt á gítar og flautu af þeim Pétri
Jónassyni og Kolbeini Bjamasyni.
-HK
Heildarútgáf u á leikritum
Shakespeares fagnað
Heimilda- og stuttmyndahátíð í Háskólabíói:
Ekkert lögmál segir að kvikmynd skuli
þurfa að vera nálægt tveimur tímum
Leysingar er nafnið á kvikmynda-
hátíð sem helguð er heimilda- og
stuttmyndum og er hún haldin í til-
efni af 25 ára afmæli Félags íslenskra
kvikmyndagerðarmanna. Á hátíð-
inni verður sýndur á fjórða tug heim-
ilda- og stuttmynda frá einum tíu
löndum auk fjölda íslenskra mynda.
Meðal þessara mynda eru margar af
bestu heimilda- og stuttmyndum sem
framleiddar hafa verið í nágranna-
löndum okkar síðustu ár. Hér gefst
því fágætt tækifæri til að sjá þessa
grein kvikmynda á breiðtjaldi í kvik-
myndahúsi.
Heimilda- og stuttmyndagerð hefur
átt erfitt uppdráttar á íslandi og sú
staðreynd að þessi hátíð er fyrsta
sinnar tegundar hér á landi ber
órækt vitni um það. Þess vegna hefur
hátíðin fengiö yfirskriftina Leysing-
ar, titillinn felur í sér von um að fari
á hlána hjá þeim íslenskum kvik-
myndagerðarmönnum sem fýsir að
leggja fyrir sig gerð heimilda- og
stuttmynd. Það er ekkert lögmál sem
segir að kvikmynd skuli vera hér um
bil tveir tíma á lengd og hana prýða
þekktir leikarar. Um er að ræða
frjálst og óbeislað listform óháð
lengd.
Úrvalið er mikið á hátíðinni og of
langt má að taka allar myndir fyrir
en minnst verður á nokkrar sem
þykja forvitnilegastar.
Veröldin blá er dönsk kvikmynd
sem meira að segja tókst að hneyksla
Dani. Höfundurinn er Hennk Lerfeld
sem hefur oröið þekkfur fyrir mál-
verk af misfáklæddu fólki í djarfleg-
Norska myndin Skógartröll er ein fjölmargra stuttmynda á kvikmyndahátíð-
inni.
um stellingum enda leitar hann svartan húmor skáldkonunnar og
fanga í ýmsum lágkúrulegum þátt- sjónræna hlið verka hennar. Myndin
um nútímans, þar á meðal klámi. er grundvölluð á upplestri Plath
Myndin gengur út á það sama og sjálfrar á ljóði sínu Lady Lazaruz.
málverk hans. Aki Kaurismaki er einn eftirtektar-
1700 metra frá framtíðinni er önnur verðasti leikstjóri á Norðurlöndum í
dönsk kvikmynd sem lýsir lifinu í dag. Eftir hann verður sýnd Rocky
afskekktu byggðarlagi í Færeyjum. IV sem er í anda Leningrad Cowboys
þangað liggur engin akvegur og sem sýnd var á finnskri kvikmynda-
þriggja tíma góður gangur yfir fjall- hátíö fyrr á árinu.
garð -í næsta þorp. Það er ekki frá- Vestur-íslendingurinn Sturla
leitt aö íslendingar gætu lært eitt- Gunnarsson á stuttmyndina Þegar
ftvað af þessari mynd þegar þeir höggið ríður. Mynd þessi beinir sjón-
reyna að filma mannlífið í eigin um að nýlegri grein í þjóiiustuiðnað-
landi. inum, ráðgjafafyrirtælqum. Frá
Lady Lazarus er stuttmynd þar Frakklandi kemur Hvernig ég hreyf-
sem ljóð Sylviu Plath eru felld inn í ist sem er margverðlaunuð mynd
sikvik myndbrot sem undirstrika sem fjallar um ævi Étienne-Jules
Marey, eins fyrsta kvikmyndagerð-
armann sem sögur fara af.
Hér hefur aðeins verið minnst á
nokkra myndir. Margar aðrar eru
mjög eftirminnilegar og vel þess virði
að þær séu skoðaðar. íslensku mynd-
imar eru margar og hafa flestar ver-
ið sýndar í sjónvarpi og gefst hér
ágætt tækifæri til að sjá þær á breiðu
tjaldi. Mesta athygli mun sjálfsagt
vekja elsta myndin ísland í lifandi
myndum sem Loftur Guðmundsson,
helsti brautryðjandi í íslenskri kvik-
myndagerð frumsýndi 1925. Þetta er
yfirgripsmikil og merk heimilda-
mynd. Það er í raun ekki fráleitt að
halda því fram að þetta sé myndin
sem gaf tóninn fyrir þær heimilda-
myndir um ísland sem síðar komu.
Kvikmyndasafn íslands hefur
komið myndinni í sýningarhæft
ástand, en langt er síðan hún var síð-
ast sýnd í kvikmyndahúsi. Myndin
sem er þögul verður væntanlega
sýnd með píanóundirleik eins og
tíðkaðist á árum þöglu kvikmynd-
anna.
Kvikmyndahátíðin stendur frá 26.
nóvember til 2. desember og verða
myndimar sýndar í syrpum, stund-
um 2-3 saman og stundum allt upp
í fimmtán saman. í tengslum við
hátíðina verður haldið málþing á
Hótel Sögu 29. og 30. nóvember. Þar
íjalla mætir gestir, innlendir og er-
lendir um heimilda og stuttmyndir,
fjármögnun þeirra, dreifingu, list-
rænt gildi, fagurfræði og siðfræði.
-HK
Erró - Margfalt líf er sú bók sem
hefur selst best í jólabókaflóðinu
enn sem komið er. Þegar Erró
mætti sjálfur til að árita bókhia
í Bókabúð Máls og menningar á
laugardegi fyrir rúmri viku seld-
ust hvorki meira né minna en
átta hundruð eintök af bókinni
sem hlýtur að vera met yfir dags-
sölu á einni bók í einni búð hér
á landi. Þær upplýsingar fengust
hjá útgáfufyrirtækinu aö síðan
hefði selst álíka mikiö og væri
önnur prentun á bókinni í undir-
búningi. Hjá útgáfufyrirtækmu
fengust einnig þær upplýsingar
að mikið væri hringt og spurt
hvort Erró myndi árita fleiri
bækur. Erró er nú í París við
vinnu sína og ólíklegt er að hann
komi aftur tii landsins en að sögn
Útgáfunnar verður reynt að fá
hann til að koma.
NýalsritHelga
Pjeturs
endurútgefin
Félag Nýalssinna og Skákprent
hefux farið út í það stórvirki að
endurútrgefa hluta af ritum
Helga Pj eturss og fyrirferðarmest
í þeim pakka eru nýalar hans sem
eru í fjórum bindum. Auk þess
er gefið út í tveimur bindum vald-
ar ritgerðir eftir Helga. Nýall
kom fyrst út árin 1919 í þremur
heftum, vakti fljótt töluverða at-
hygli og var viða lesin. Nýall var
höfuðrit hinna nýju heimspeki
dr. Heiga. Einkunnarorö þeirrar
heimspeki eru: Ekki á móti trúar-
brögöum, heldur lengra komiö.
Valdar ritgerðir er safn ritgerða
frá árunum 1901-1948 í sögulegri
röð og varpa þær skýru ljósi á
þróun dr. Helga sem rithöfundar
og heimspekings. Umsjónarmað-
ur útgáfu þessara sex binda er
Þorsteinn Guðjónsson.
Jólakort
Listasafnsins
Undanfarna áratugi hefur
Listasafn íslands látið gera eftir-
prentanir af verkum íslenskra
myndlistarmanna i eigu safnsins
og eru þau tilvalin jólakort. Nú
eru nýkomin út fjögur litprentuö
kort. Verkin sem prýða kortin
eru: Úr Húsafellsskógi eftir Ás-
grim Jónsson, Sfldarbali á Siglu-
firði eftir Guðmund Thorsteins-
son (Muggur), Rauðklædd söng-
mær eftír Guðmund Thorsteins-
son, Án títils eftir Jón Axel
Bjömsson og ísland nr. 5 eftir Jón
Engilberts. Kortín sem era vönd-
uð i alia staði fást í Listasafni ís-
lands.
Ufsviðhorf
þekktramanna
Lifsviðhorf mitt er bók sem er
að koma út. í henni sýna átta
þekktir íslendingar okkur í hug-
skot sitt, segja frá reynsiu sinni,
skoðunum og áhrifavöldum.'Þeir
líta um öxl, riíja upp þau spor
sem þeir hafa tekið og þann arf
sem er fenginn í veganesti. Þætt-
imir eru skráðir af rithöfundum
og blaðamönnum. Guöjón Am-
grímsson skrifar um Guðlaug
Þorvaldsson; Jóhanna Kristjóns-
dóttír um Guðrúnu Agnarsdótt-
ur; Jónina Michaelsdóttir um
Hörð Sigurgestsson; Sigmundur
Emir Rúnarsson um Jónas
Kristjánsson; Helgi Már Arthurs-
son um Markús Öm Antonsson;
Atii Magnússon um Steingrím
Hermannsson; Einar Kárason
um Thor Vilhjálmsson og Illugi
Jökulsson um Ögmund Jónas-
son.