Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.1991, Qupperneq 63

LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 1991.
71
Sálfræðinjafnfrmn-
stæð og læknavísind-
in fyrir 300 árum
- segir Pétur Guðjónsson, höfundur bókarinnar Að lifa er list
Pétur Guðjónsson telur að margt þurfi að breytast til að maðurinn geti
búið sér skapandi og frjósamt líf.
Menning
Meðal kvikmynda sem hægt er að kaupa á tæpar þúsund krónur er
óskarsverölaunakvikmyndin Cabaret.
Átekin myndbönd
með úrvalskvik-
myndum á lágu verði
Ein þeirra frumsömdu íslensku
bóka, sem komið hafa út að undan-
fömu, er ekki aðeins öðruvísi en
flestar aðrar bækur heldur sker hún
sig úr að því leytinu til að bók þessi,
sem er Að lifa er hst eftir Pétur Guð-
jónsson, kemur út á fimmtán tungu-
málum í yfir þijátíu löndum á næsta
ári og þótt ekki væri fjallað aö öðru
leyti um bókina þykir þetta nokkuð
stór frétt þegar íslenskur rithöfund-
ur á í hlut. Pétur Guðjónsson er sjálf-
sagt þekktastur hér á landi fyrir að
hafa stjómað af mikilli röggsemi
Flokki mannsins en úti í hinum stóra
heimi er hann þekktur fyrir störf í
samtökum húmanista og sem rithöf-
undur og má nefna að fyrsta bók
hans, sem fyrst var gefin út í Japan,
hefur selst þar í meira en einni millj-
ón eintaka. Til að fá aö vita um hvað
bókin er var spjallaö við Pétur:
„Að lifa.er hst er einfaldlega um
það hvemig á að lifa lífinu lifandi.
Hvatinn að þessari bók var að vinur
minn fyrirfór sér, maöur sem var í
blóma lífsins. Þegar slíkt gerist verð-
ur maður máttvana og veit ekki hvað
á að gera. Ekki gat ég kahað á hann
til baka. Ég gat aftur á móti reynt
að koma í veg fyrir að aðrir gerðu
það og þetta tiltekna atvik varð þess
valdandi að ég fór að hugsa um lífiö
og hvernig í ósköpunum stendur á
því að hér emm við í þessari tilveru
í stuttan tíma og kunnum ekki að
lifa.
Þessi vinur minn var góður og
elskulegur maður sem lét sig mikið
varða aðra en sjálfsmorð er að verða
þjóðfélagsmein í þjóðfélagi okkar;
einstakhngar brotna og sjá ekki aðra
úrlausn en að fyrirfara sér.
Skipt í þrjá hluta
Bókinni má svo eiginlega skipta í
þrjá hluta. Fyrsti hlutinn er um það
hvers vegna við kunnum ekki að lifa.
Þaö er vegna þess að við höfum
skrýtnar hugmyndir um okkur sjálf
og er í bókinni litið á hvað við áhtum
að sé maðurinn og hver tilgangur
hans sé. Þá er fjallað um að gera
uppreisn gegn þeim vanmætti sem
við finnum fyrir í takmörkunum lík-
amans.
í öðm lagi er fjallaö um þau atriði
sem hafa haft þau áhrif á okkur að
við kunnum ekki að lifa, til dæmis
hvers vegna við metum peninga
meira en manninn. Af hverju setjum
við eitthvað ofar manninum. í dag
er ríkjandi sú hugmyndafræði að allt
sem er hagkvæmt er gott en aht sem
er óhagkvæmt er vont. Þá er litið á
það sem þjóðfélagið segir að sé það
besta, til dæmis af hverju fólk segir
að aðrir hafi það svo gott eða, eins
og ég orða það, Haföu það gott-
draumurinn.
Þessi draumur er ekki svo góður
þegar að er 'gáð heldur er verið aö
fara eftir ahs konar flóttaleiðum sem
boðið er upp á.
í þriðja lagi er fjallað um mann-
lífssérfræðingana, sérfræðingana
sem hafa sagt okkur aö svona eigum
vlð að lifa. Ég tek til dæmis fyrir
sálarfræðina sem ég tel svo frum-
stæða að hún er á álíka stigi og
læknavísindin voru fyrir þijú
hundruð árum. Þetta eru ekki bara
fúhyrðingar hjá mér heldur sýni ég
fram á þetta með rökum. Sálfræðing-
ar leggja áherslu á að aðlaga ein-
staklinginii þjóðfélaginu í stað þess
að láta hann gera uppreisn gegn því
þjóðfélagi sem til dæmis býr til þær
kringumstæður að sjálfsvíg eru al-
geng. Trúarbrögðin tek ég líka hörð-
um höndum. Bókin er full af trú á
manninn og tilveruna en viö verðum
fyrst að afneita ákveðnum leiöum
sem virka ekki - ein af þéim leiðum
er opinber trúarbrögð. Einnig tek ég
nýöldina fyrir og tel ég mig rass-
skeha þessa gömlu hjátrú sem verið
er að grafa upp og færir fólk niður á
lágt vitundarstig. Nýöld er ekkert
annað en bisness.
Búumí
gerviþjóðfélagi
Ég sný við blaðinu þegar ég er bú-
inn að loka fyrrnefndum leiðum og
beini athyglinni að þörfum manns-
ins, andlegum og félagslegum. Við
búum í gerviþjóðfélagi þar sem lifn-
aður er ekki í samræmi við þarfir
okkar. Við borðum ekki þegar við
þurfum og sofum ekki þegar viö er-
um úrvinda af þreytu. Ég legg
áherslu á hvernig hægt er að þróast
persónulega og einnig félagslega en
maðurinn getur ekki þróast persónu-
lega nema hann breyti umhverfinu
sem hann lifir í.
- Er það ekki oftast svo að bók sem
þessi er lesin, síðan lögð frá sér og
manneskjan heldur síðan áfram
vanabundu lífi sínu?
„Ég held að allir sem eiga góð sam-
skipti við aðra og geta skapað sitt líf
séu ekki í vandræðum með að aðlaga
sig þeim boðskap sem er í bókinni. i
lokakaflanum er aht dregiö saman í
prógramm og þar eí lögð áhersla á
að gera þetta meö öðrum. Ég hef sagt
aö sá sem fer í gegnum þessa bók
verður aldrei sá sami. Ég lét fjörutíu
manns lesa bókina áður en hún var
gefin út. Þessir fjörutíu voru teknir
úr mismunandi stéttum og voru mis-
munandi þenkjandi og fékk ég góðar
ábendingar um aö bókin væri fyrir
nánast alla.“
Kemur út í
þrjátíu löndum
- Þú skrifar bókina á ensku?
„Já, aðalástæðan er að enskan er
alþjóðamál og þar sem strax var
ákveðið að hún kæmi út á nokkrum
tungumálum var auðveldast að
semja hana á ensku en ég vil taka
það fram að ég tel þýðingu Eyvindar
Erlendssonar snilldarlega gerða.
Fyrsta enskuútgáfan kemur út í
næsta mánuði á Indlandi og verður
upplagið 150 þúsund. Fyrsta
spænska útgáfan kemur fyrst út í
Argentínu. Síðan mun hver útgáfan
á fætur annarri koma út, meðal ann-
ars á rússnesku og albönsku.
- Hvemig stendur á því að þú ert
orðinn svona vel þekktur?
„Að hluta til er það vegna þess að
ég hef verið síðastliðin tuttugu ár að
búa til hreyfingu í mörgum löndum
sem er manngildishreyfing. Síðan
hefur mér verið boðið á ýmsar ráð-
stefnur sem varaforseti alþjóðlegra
húmanistasamtaka og haldið ræður
þar. Það má eiginlega segja að eitt
hafi leitt af öðru í sambandi við feril
minn sem rithöfundur og ég sagt eins
og er að ég áttaði mig ekki sjálfur á
þessu fyrr en allt í einu ég stóð
frammi fyrir þeirri staðreynd að bók-
in yrði gefin út á tiu tungumálum
og síöan hafa einhver bæst við. Verð-
ur Að lifa er list gefin út í yfir þijá-
tíu löndum."
- Áttu samleið með einhveijum öðr-
um sem hafa skrifað um líkt efni?
„Það eru höfundar sem hafa farið
inn á sömu mál, til dæmis Sigurður
Nordal, en ég tel mig samt fara inn
á nýjar brautir þar sem er mjög ná-
kvæmur skilningur á sálarlífi ein-
staklingsins og samtímis farið inn á
svið sem sumir myndu segja að væri
trúarsvið. Ég vil taka þaö fram að
bókin Að lifa er hst er jákvæð bók.
Fyrir mig er þessi bók skrifuð meö
ákveðna ætlun í huga, ólíkt fyrri
bókum mínum, og ég vil meina að
bókin sé gjöf til mannsins og vil að
sem flestir geti notið hennar."
-HK
Nokkur aukning hefur verið á
útgáfu á myndböndum með kvik-
myndum á sem eru eingöngu til
sölu. Til skamms tíma var allsráð-
andi leiga á myndböndum með
efni, en með lækkandi verði hefur
orðið aukning á framboði af þekkt-
um kvikmyndum sem nær ein-
göngu eru framleiddar með sölu í
huga. Engir hafa komist jafn lágt í
verði á áteknum myndböndum en
Myndbandasafnið sem nýlega gaf
út sex kvikmyndir á myndbandi
eingöngu til sölu og er verð hverrar
spólu fyrir sig aðeins tæpar þúsund
krónur.
Það sem myndbandasafnið býður
upp á í þessum pakka eru allt
þekktar úrvalsmyndir og óskars-
verðlaunamyndir. Fyrsta ber að
telja Cabaret með Lizu Minnelli í
aðalhlutverki en sú mynd fékk
fjölda óskarsverðlauna á sínum
tíma. Aðrar eru They Shoot Horses
Don’t They með Jane Fonda í aðal-
hlutverki, Hell in the Pacific með
Lee Marvin í aðalhlutverki, The
Spiral Staircase, klassísk kvik-
mynd frá fimmta áratugnum og
tvær perlur úr sjóöi Alfred Hitc-
hcocks, Notorious með Cary Grant
og Ingrid Bergman og Spellbound
með Ingrid Bergman og Gregory
peck í aðalhlutverkum. Allar
myndirnar eru með íslenskum
texta.
Ef sá sem kaupir þessar myndir
vill taka yfir þær þá er þaö hægt
og er það nýmæh og einnig er hægt
að taka fyrir aftan hveija mynd því
hver spóla er hvorki meira né
minna en 195 mínútur í sphun.
-HK
Dengsi, öðru nafni Þórhallur Sigurðsson.
Jólaball með Dengsa og félögum - Dengsi og
félagar
Of mikið af því góða
Jólalög hafa þá sérstöðu að heyrast skamman tíma á hveiju ári en
bæta það hins vegar upp sum hver með því að lifna við um hver jól.
Þannig hafa orðið th síghd jólalög bæði innlend og erlend og vísast eru
mörg hinna síghdu íslensku jólalaga erlend að uppruna. Lengi vel voru
íslenskar jólaplötur teljandi á fingrum ánnarrar handar og dugðu vel. Á
síðustu árum hefur hins vegar hlaupið hræðhegur ofvöxtur í jólaplötuút-
gáfu svo ekki er lengur þverfótaö fyrir plötum um hver jól sem bera eitt-
hvert jólanafn en eru svo bara miður góðar poppplötur þar sem textahöf-
undar bulla um jólin í stað ástarinnar eða einhvers annars.
Svo eru það jólaplötur eins og sú sem hér er th umfjöllunar þar sem
Laddi í gervi þekktrar fígúru úr sjónvarpi, sem ekkert hefur með jólin
Hljómplötur
Sigurður Þór Salvarsson
að gera, misnotar sér vinsældir sínar meðal bama og trallar gömul og
góð jólalög með misgóðum árangri. Th skrauts skjóta svo upp kollinum
hér og hvar í lögunum aðrar þekktar Laddafígúrur auk þess sem Hemmi
Gunn syngur með í einu af þremur lögum plötunnar sem ekki teljast th
heföbundinna jólalaga. Það síðasta þeirra á reyndar ekkert erindi að
minu mati á jólaplötu fyrir böm en í þessu lagi rekur textinn raunasögu
manns sem fer alltaf yfiram á kreditkortinu sínu um jólin. Það er kannski
ekki ráð nema í tíma sé tekið að vara bömin við óhóflegri kreditkortanotk-
un sem fyrst.
Með ahri viröingu fyrir Ladda sem leikara og listamanni lyktar þessi
uppákoma larigar leiðir af gróðabralli og maður þakkar bara sínum sæla
að ekki skyldi öhum fígúrum hans detta í hug að gefa út jólaplötu. Getið
þið ímyndað ykkur jólaplötu með Elsu Lund?