Dagblaðið Vísir - DV - 30.12.1991, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 30. DESEMBER 1991.
15
Skrípaleikur aldarinnar:
EES-ævintýrinu lokið
Þegar hugsað er til þeirra hörm-
unga sem ganga yílr samninga-
menn íslands um evrópskt efna-
hagssvæði hvarflar aö manni að
landvættimar fomu séu líklega
enn í fullu fjöri. Á sínum tíma
bægðu þær útsendara erlends kon-
ungs frá landinu þótt sá væri
rammgöldróttur. Nú er eins og þær
hafi snúist gegn ásælni arftaka ein-
valdskonunga Evrópu, lénsherr-
anna í Brassel. Þrettán dómarar
við hinn alvalda Evrópudómstól
hafa ógilt EES-samninginn og
menn verða að hugsa málin upp á
nýtt en nú út frá breyttum forsend-
um.
Núverandi landsfeður okkar
virðast samt galvaskir og utanrík-
isráðherra lýsir yfir að tvíhhða
samningar komi ekki enn til
greina. Þetta er EB-klúður, segir
hann, sem lénsherrar verða að laga
sjálfir. Frá Bmssel heyrist að vonin
sé alls ekki úti enn og að mögulegt
sé að greiða úr flækjunni á stuttum
tíma.
Ástæður ógildingar
EES-samningsins
í forsíðugrein í Financial Times
16. desember sl. er ástæðum ógild-
ingar og hugsanlegum viðbrögðum
Brassel manna lýst. Ástæðunum
er lýst sem hér segir, í eigin laus-
legri þýðingu: „í yfirlýsingu frá
Framkvæmdastjórn EB í gær segir
að 13 dómarar við Evrópudómstól-
inn hafi haft grandvallar mótbárur
gegn stofnun „samsíða dómstóls"
fyrir evrópskt efnahagssvæði...
Dómstóllinn telur að þetta dóm-
stólafyrirkomulag sé ósamrýman-
legt Rómarsáttmálanum og að ekki
sé nægilegt að lagfæra lagalegan
grandvöli EES-samkomulagsins til
að ráða bót á þessu lagalega mis-
ræmi.“ Og síðar í sömu grein segir:
„Evrópudómstóllinn telur sig ein-
an hafa rétt til að túlka lög EB. En
í 52 síðna áliti sínu um EES-samn-
KjaUarinn
Bjarni Einarsson
aðstoðarforstjóri
Byggðastofnunar
lega frá hugmyndinni um EES-
dómstól, þannig að EFTA-löndin
verði að sætta sig við dómsvald
Evrópudómstólsins eins og það er.
Hins vegar er sá möguleiki að EB-
ríkisstjómir geti ákveðið að grípa
fram fyrir hendur dómstólsins en
til þess þarf leiötogaráðstefnu slíka
sem þá sem lauk í Maastricht í síð-
ustu viku.“ Ljóst er hvað fyrri kost-
urinn merkir. Þann síðari skilur
undirritaður þannig að breyta
þurfi grundvallarlögum EB, Róm-
arsáttmálanum.
Utanstefnur viljum
við engar hafa!
Afleiðingar þess að við segjum
okkur í nýjum EES-samningi undir
vald Evrópudómstólsins merkja að
sá dómstóll hefur endanlegt dóms-
vald í íslenskum málum, er orðinn
„Islendingar vilja og þurfa að eiga góð
samskipti við Evrópustórveldið ekki
síður en Norður-Ameríku og Austur-
Asíu. Því er nauðsynlegt að ganga til
samninga við EB um breytingar á gild-
andi samningi okkar við stórveldið.“
inginn segir dómstóllinn að hætta
sé á að EES-dómstóllinn mundi á
afgerandi hátt taka fram fyrir
hendumar á Evrópudómstólnum
við úrskurði í málum sem snerta
EB-lög en á þeim eru lög EES
byggð." Evrópudómstóllinn hefur
fleiri athugasemdir við tilvist og
starfsemi EES-dómstólsins.
Afleiðingar úrskurðarins
í lok greinarinnar segir: „En Evr-
ópudómstóllinn hefur stillt ríkis-
stjórnum framan við mögulega en
óþægilega kosti. Annars vegar gæti
EB krafist að horfið verði algjör-
hæstiréttur íslands á mjög víðtæku
sviði dómsmála.
Meira að segja er' íslenskum dóm-
stólum ætlaö að leita bindandi for-
úrskurða hjá Evrópudómstólnum
þannig aö þeir verða háðir hinum
erlenda dómstól. Þetta er að sjálf-
sögðu með öllu óþolandi réttindaaf-
sal og fullveldisskerðing fyrir okk-
ur og án efa stjórnarskrárbrot.
Breyting á Rómar-
sáttmálanum
Financial Times telur í framan-
greindri grein, eins og flestir aðrir,
að úrskurður Evrópudómstólsins
„Nú er um það að ræða að setja Hæstarétt út i horn,“ segir m.a. i grein
Bjarna.
muni flýta mjög fyrir að EFTA-
ríkin sæki um aðild aö EB. Austur-
ríkismenn og Svíar hafa þegar sent
umsóknir sínar inn svo hér er átt
við þá sem era eftir, Sviss, Noreg,
Lichtenstein og ísland. Svisslend-
ingar hafa lýst því yfir að þeir líti
á EES sem aðdraganda að inn-
göngu sinni í EB svo líklegt er að
þeir sendi fljótlega inn umsókn
sína. Lichtenstein gæti fylgt þar
með enda hluti af hagkerfi Sviss.
Óvíst er um Noreg því andstaða
þar er mikil. Ekki þarf aö breyta
Rómarsáttmálanum vegna um-
sækjendanna. En eru þá einhverjar
líkur á að EB-ríkin fari að breyta
Rómarsáttmálanum til þess eins að
Norðmenn og íslendingar eða ís-
lendingar einir geti gengið inn í
EES? Ekki fmnst mér það senni-
legt.
Látum skynsemina ráða
Á þvi sem hér hefur komið fram
ætti að vera ljóst að ekki eru lengur
neinar forsendur fyrir samningum
um evrópskt efnahagssvæði, a.m.k.
ekki hvað okkur snertir. Líkurnar
á breytingum á Rómarsáttmálan-
um okkar vegna eru litlar sem eng-
ar og útilokað er að semja sig und-
ir Evrópudómstólinn. Fullveldis-
skerðing var ærin meö EES-samn-
ingnum eins og hann lá fyrir og
bitnaði fyrst og fremst á Alþingi.
Nú er um það að ræða að setja
Hæstarétt út í horn. Ef ríkisstjórn
íslands gengur til nýrra samninga
um EES á þeim forsendum sem nú
liggja fyrir er ljóst að hún telur
fyrri kostinn koma til greina, að
íslendingar segi sig undir Evrópu-
dómstólinn. Ekki er áhtamál að
slíkum samningi verður að fylgja
breyting á stjórnarskránni og
kosningar á næsta ári.
íslendingar vilja og þurfa að eiga
góð samskipti við Evrópustórveld-
ið ekki síður en Norður-Ameríku
og Austur-Asíu. Því er nauðsynlegt
að ganga til samninga ið EB um
breytingar á gildandi samningi
okkar við stórveldið.
Lénsherrarnir í Brussel hljóta að
taka okkur vel því þeir vita upp á
sig skömmina. Samningaaðstaðan
er því góö. Með slíkum samningi
getum við haldið fuUveldi okkar
óskertu samanborið við það sem
fyrir hefur legiö og sjálfstæði ís-
lendinga er þá ekki lengur í hættu.
Þetta er skynsamlega leiðin sem er
íslendingum sæmandi.
Bjarni Einarsson
Satt best að segja
íþróttir
„Iþróttamenn einstaklingsgreina unnu einnig mörg frækileg afrek ...1
- Sigurður Einarsson og Einar Vilhjálmsson ásamt Ragnheiði Runólfs-
dóttur sem greinarhöfundur tilgreinir sérstaklega.
Þeir sem starfað hafa innan
íþróttahreyfingarinnar undan-
farna áratugi verða óneitanlega
varir við þá miklu breytingu sem
orðið hefur á þeim vettvangi. Sum-
ir tala jafnvel um byltingu. Það er
alveg sama hvert litið er. Fjöldi
íþróttagreina hefur nær tvöfaldast
og sömu sögu er að segja um iðk-
endafjöldann sem skráður er hjá
hinum ýmsu félögum vítt og breitt
um landið.
Einnig era ótaldar þúsundimar
sem trimma reglulega og nægir þar
að nefna sund, skíðaiðkun, skokk
o.s.frv., að ógleymdum líkams-
ræktarstöðvunum, sem stöðugt
fjölgar. Allt er þetta af hinu góða
og þeim, sem hugsa vel um líkama
sinn, hlýtur að líða betur og þurfa
sannanlega síður á aöstoð lækna
og annarra heilbrigðisstétta að
halda á lífsleiðinni. Það er góð tíska
aö trimma reglulega, slíkt bætir
mannlífið og fólk verður hamingju-
samara.
Þáttur DV
Sá þáttur í íþróttastarfinu, sem
mest er í sviðsljósinu era keppnis-
íþróttirnar. Fjölmiðlarnir sinna
íþróttunum með ágætum, bæði
ljósvakamiðlamir og dagblöðin.
Hjá DV fylgir blaðinu t.d. myndar-
legt íþróttablað alla mánudaga, þar
sem úrslit c~ umfjöllun íþrótta-
móta og leikj; eru birt og tíunduð
ítarlega. Alla í.óra dagá, sem blaöið
kemur út nema laugardaga, era
tvær síður lagðar undir íþróttir,
reyndar þijár á þriðjudögum. Á
fóstudögum er fjallaö um það sem
KjaUaiinn
Örn Eiðsson
fulltrúi
framundan er viðkomandi helgi.
Fjölmargir iðkendur íþrótta og
áhugamenn um íþróttir úr fjarlægð
svo ekki sé talað um dygga áhorf-
endur íþróttamóta og leikja, eiga
auðvelt með að fylgjast með sinni
íþróttagrein. Lesendur DV með
áhugamáliö íþróttir hljóta að vera
ánægðir með umfjöllun blaðsins á
þeim vettvangi.
Keppni við stórþjóðirnar
Stundum heyrast hjáróma raddir
um að umfang íþróttafrétta í blöð-
um og frásagna í ljósvakamiðlum
sé alltof mikið og í eúgu samræmi
við getu íslenskra íþróttamanna.
Þessi skoðun er nú augljóslega
byggð á miklum misskilningi. Áður
hefur verið minnst á þann mikla
fjölda iðkenda innan skipulagðrar
íþróttahreyfingar, sem er um 40%
þjóðarinnar, þar að auki er fjöldi
trimmara utan félagasamtaka.
En ekki fer mikið fyrir frásögn-
um af trimmurum í íjölmiðlunum
og það er vissulega rétt. Stóru fyrir-
sagnirnar eru um afreksmennina.
Og hvernig skyldi þeim nú vegna
í keppni viö fulltrúa stórþjóðanna?
- Við skulum nefna nokkur dæmi
frá þessu ári.
Knattspyrnan er vinsælust
íþrótta hérlendis eins og víða ann-
ars staðar. Landshð okkar í þeirri
íþróttagrein hefur háð marga leiki
á yfirstandandi ári og unnið góða
sigra og þó að Uð okkar hafi beðiö
ósigra, þá hefur það ávallt ver-
ið eftir jafna og drengilega bar-
áttu.
Eftirminnilegastur var sigurinn
gegn Spánverjum nú í haust og
verður lengi í minnum hafður.
Félagshð okkar, sem tóku þátt í
Evrópumótum félagsUða í haust,
féUu að vísu öll úr leik í fyrstu
umferð en eftir jafna og harða bar-
áttu. Á þessu hefur orðið mikfi
breyting frá fyrri tíö.
Handknattleiksmenn eiga ávallt
í fuUu tré við bestu landsUð heims
og vinna marga sæta sigra á hveiju
ári. Félagsliðin stóðu sig mjög vel
í fyrstu umferð Evrópumótanna og
tvö þeirra, Valur og Víkingur, kom-
ust í 2. umferð þrátt fyrir sterka
andstæðinga.
Körfuknattleiksmenn eru í mik-
ilU sókn, bæði hvað snertir getu og
áhuga. íslandsmeistarar Njarðvík-
inga féUu úr í Evrópukeppninni í
haust eftir góða frammistöðu gegn
einu besta liöi álfunnar.
Þrír fræknir
íþróttamenn einstaklingsgreina
unnu einnig mörg frækfieg afrek,
en þar ber hæst 5. sæti Sigurðar
Einarssonar spjótkastara á heims-
meistaramótinu í Japan í haust.
Sigurður og Einar Vilhjálmsson
komust báðir í úrsUt í heimsbikar-
keppninni í haust. - Þá má ekki
gleyma frækilegri framgöngu
Ragnheiðar Runólfsdóttur á Evr-
ópumeistaramótinu í sundi, en hún
hlaut 7. sæti í 200 m bringusundi.
Hér verður látið staðar numið að
sinni þó að eflaust væri hægt aö
nefna margt fleira. Staðreyndin er
sú að afrek íslenskra íþróttamanna
hafa ávallt vakið athygU meðal
annarra þjóða. Og þegar taUð berst
að fámenni okkar breytist sú at-
hygU í undrun. - Við skulum ekki
miklast heldur halda ótrauð áfram
þó að oft sé á brattann að sækja.
örn Eiðsson
„ ... afrek íslenskra íþróttamanna hafa
ávallt vakið athygli meðal annarra
þjóða. Og þegar talið berst að fámenni
okkar breytist sú athygli í undrun.“