Dagblaðið Vísir - DV - 20.07.1992, Blaðsíða 20

20
MÁNUDAGUR 20. JÚLÍ 1992.
Af upplitsdjörf-
um frændum
Greinarhöfndur segir Finna ekki ætla að sitja aðgerðalausa og þeir
ætla heldur ekki að verða skotmark.
Ráðvilltir en upplitsdjarfir. Svei
mér ef það eru ekki orð að sönnu
um frændur okkar Finna. Tvær
lærdómsríkar vikur fór ég bæði
geyst og víða með skjalatöskuna
svörtu milli stofnana í Helsinki og
átti margháttaðar orðræður við
sérfræðinga á sviði barnavemdar.
Viðfangsefni: Ofbeldi og kynferðis-
glæpir gagnvart börnum. Sólin
brenndi ysta lag húðarinnar, um
skeið var ég þess fullviss aö ég
væri aö breytast í fílamanninn. -
Slapp naumlega.
Tímabært aö sýna hnefana
Og nú er frændum okkar bmgð-
ið. Nýlegum kaupum þeirra á
stríðsflugvélum frá Bandaríkjun-
um er vísast ætlaö að sýna fram á
tvennt. Þeir hyggjast ekki sitja að-
gerðalausir meðan margvísleg
þjóðabrot fyrrum Sovétríkjanna
ógna öryggi lands þeirra og þjóðar
með innbyrðis deilum sínum.
Ekki ætla þeir heldur að verða
skotmark. Og ekki síst. Um leið og
þeir nú sækja um inngöngu í EB
vilja þeir sýna margklofnum og
sundraðum grönnum sínum í
austri að jafnhhða efnahagssam-
starfi þurfi hemaðarsamstarf eng-
an veginn að vera nein tálsýn. Þessi
veika hægri- og miðflokkastjóm,
sem leysti af hólmi enn þá veikari
ríkisstjóm hægri manna og krata
telur nú tímabært að fara að sýna
hnefana.
Og eins og ríkisstjómun ber að
gera er hún þegar farin að svíkja
loforð. Eitt kosningaloforöanna
laut að styrkingu fræðslu- og
menntakerfisins. Við nánari at-
Kjallarinn
Lárus Már Björnsson
þjóðfélagsfræðingur
og rithöfundur
hugun reyndist þess ekki kostur
og hinn flati niöurskurður, sem
flestir aðrir þurfa aö þola, mun nú
einnig ná til skólanna. Áttatíu þús-
und meðlimir kennarasambands-
ins finnska era viti sínu fjær. í stað
uppeldis- og kennsluáætlana vinna
skólastjómendur nú að niður-
skurði.
Ekki er enn vitað hvemig frænd-
umir og grannarnir handan
Eystrasalts undir forystu Carls
Bildt munu standa viö sams konar
loforð: - Aö styrkja menntakerfið.
Bjartsýnn borgarstjóri
Hröðum skerfum nálgast at-
vinnuleysið nú 15%. Verkfræðing-
ar, arkitektar og annað háskóla-
menntað fólk er nú að hitta vof-
una, kennda við atvinnuleysi,
fyrsta sinni í 75 ára sögu Finn-
lands. Nefndum hópum er einnig
nýlunda í því að þurfa að leita ásjár
félagsmálastofnana og missa húsin
sín á uppboðum sökum einkar
óhagstæðrar vaxtaþróunar hin síö-
ari ár.
Borgarstjórinn í Sibbo, 15.000
manna sveitarfélagi skammt frá
Helsinki, sem býður mér í kaffi,
ásamt með félagsmálastjóra stað-
arins, ungri ljósku, er ekki jafn
svartsýnn og unga fyllibyttan sem
ég hitti á Pickwick kráoni við
Mannerheimintie, sem þótti auð-
sýnt að dagar Finnlands væru senn
taldir. Sprengjan úr austri er bara
dagaspursmál í hans augum.
Ekki fer hjá því að það hvarfli
að mér að sú staðreynd að eigin-
konan er nýbúin að henda honum
út og meinar honum um aðgang
að börnunum þremur hafi umtals-
verð áhrif á heimssýn hans. En
borgarstjórinn er bjartsýnn. Við
eram aö vinna nýja markaði og
mun sterkari markaði en áður.
Allt stefnir í að verðmæti útflutn-
ingsafurða muni aukast í ár...
Þegar ég vitna til orða Dagens
Nyheter þess efnis að Finnland sé
land með sænskt velferðarkerfi en
portúgalskt hagkerfi neitar hann
þvi ekki, en svo sem stjómmála-
manna er háttur hvetur hann okk-
ur „unga fólkið" til bjartsýni.
Félagsráðgjafinn Elizabeth, sem
er mér sannarlega betri en enginn
í þessari borg, sem ég heimsæki
nú öðra sinni, staðhæfir fullum
fetum að Finnland sé hið eina af
„Austur-Evrópuríkjunum“ sem
enn er ekki fallið.
Nýja konan hans Martins
Mia, nýja, unga konan hans
Martins, vinar míns, Enckell tekur
í sama streng. Sjálf er hún upp-
reisnargjörn og gagnrýnin og hefur
efni á að vera það: Hún er háskóla-
menntuð í góðri stöðu hjá Finn-
lands-sænska sjónvarpinu, á ættir
að rekja til Finnlands-sænsks iön-
aðaraðals og býr í lúxusíbúð í Kapt-
eninkatu í suðurhluta borgarinnar.
Þegar þau giftu sig í fyrra fékk
skáldið Martin allra náðarsamleg-
ast að flytja með úr eins herbergis
íbúðinni á Michehninkatu með
bækumar sínar og Búddalíknesk-
in.
Mia álítur undirgefnina vera arf
Finna, ættaðan frá nýlendutímun-
um, þegar aUs koar útlendingar
vora að ráðskast með innfædda og
gerðu það af mismiklu innsæi í og
næmi fyrir háttum og viöhorfum
þegna sinna. Að hneigja sig og
hlýöa hafa jafnan verið handhæg-
ustu viðbrögðin. Og að bölva þegar
herrann var úr heyrnmáli. Og ég
skU hana vel þegar hún talar um
vaxandi fyrirlitningu fyrir stjóm-
málamönnum meðal þessarar ann-
ars undirgefnu þjóðar. Leiðinlegri
stjórnmálamenn er vart hægt að
hugsa sér, nema ef vera skyldi í
Austur-Evrópu fyrir múrinn.
í örvæntingarfullri viðleitni til
að sýna hvort tveggja í senn, festu
og trúverðugleika, minna þeir mig
einna helst á réttarhöldin eftir
Kafka. En má vera þeir dugi til
þeirra stórátaka sem framundan
eru. Má vera!
Lárus Már Björnsson
„Áttatíu þúsund meölimir kennara-
§ambandsins finnska eru viti sínu fjær.
I stað uppeldis- og kennsluáætlana
vinna skólastjórnendur nú að niður-
skurði.“
Sviðsljós
NiðjamótEinars Péturssonar:
Bláhvíta fán-
anum flaggað
Afkomendur og ættingjar Einars
Péturssonar héldu upp á að himdr-
aö ár vora höin frá fæðingu Einars
síðastliðinn fóstudag. Einar Pét-
ursson var sá maöur er hratt fána-
máhnu svokahaða af stað þann 12.
júni 1913 þegar sjálfstæðisbarátta
íslendinga stóð sem hæst.
Hann reri þá á litlum báti út á
Reykjavíkurhöfn með bláhvítan
fána á stöng í skut bátsins. Skip-
stjóri á dönsku varðskipi, sem lá í
höfninni, lét taka fánann af Einari
þar sem skip og bátar í danska
konungsríkinu máttu ekki nota
annan fána en þann danska.
Er atburðurinn spurðist í bænum
leiö ekki á löngu þar til bláhvíti
fáninn var dreginn hvarvetna að
húni og er frá leið var dagurinn
nokkurs konar sigurdagur fyrir ís-
lenska fánann.
Á niðjamótinu flögguöu afkom-
endur og ættingjar Einars bláhvíta
fánanum th heiðurs Einari.
Jnjk
il.y
Séra Bragl Friðriksson fer meö bæn við leiöl Einars Péturssonar i Fossvogsklrkjugarði en um 60 afkomendur
og ættingjar Einars hittust á föstudaginn f tilefni af þvi aö hundraö ár eru liöin frá fæöingu hans.
DV-mynd GVA
Þeir eru sprækir hlaupararnir sem hér taka á rás upp á Lyngdalsheiði en
alls tóku um 150 manns þátt i svokölluðu Biáskógaskokki Héraðssambands-
ins Skarphéðins á laugardaginn. Hlaupin var 16 kílómetra leið frá Gjá-
bakka austan Þingvallavatns að Laugarvatni en að auki var keppt I 5 kfló-
metra skemmtiskokki. Sigurvegari hlaupsíns var Toby Tanser sem hljóp
16 kflómetrana á 50,19 mfnútum. Þetta er f 21. skiptið sem Bláskógaskokk-
iö er haldlð og var metþátttaka f ár. DV-mynd GVA