Dagblaðið Vísir - DV - 25.09.1992, Qupperneq 6

6
FÖSTUDAGUR 25. SEPTEMBER 1992.
Viðskipti
Járnblendiverksmiöjan á Grundartanga.
Niðurskurðurinn á Grundartanga:
Hefdi auðvitað
átt að gerast fyir
- segir framkvæmdastjórinn, 38 sagt upp
Afkoma Jámblendiverksmiðjunnar
— á verðlagi ársins 1992 í milljónum króna —
746
1988
418
1989
-142
1990
1991
-220
1992
Ágæt afkoma var á verksmiðjunni árin 1988 og 1989 en síðan hefur hallað
undan fæti. í fyrra var 500 miiljóna króna rekstrartap og fyrstu sex mánuði
þessa árs var tapið 220 milljónir.
Heimsmarkaðsverð á kísiljárni — dollarar á tonnið —
ÖUU -

600

400 -

200 -

9 c s ‘E cb 04 § 5> ® 5 S ro 8> , r U (Q ^ [ð g- œ E a o g & <o ^ ™ <M ro gj JS3L
Sveiflur hafa verið á heimsmarkaðsverðinu á kisiljárni. í september 1990
var tonnið af kísiljárni til dæmis á 735 dollara en í byrjun þessa árs var
þaö komið niöur í 570 dollara. Nú er verðið 651 dollari. Gengisþróun dollar-
ans hefur auk þess verið óhagstæð.
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR (%) hæst
INNLAN OVEROTR.
Sparisj. óbundnar Sparireikn. 0,75-1 Allir nema Isl.b.
3ja mán. upps. 1,25 Sparisj., Bún.b.
6 mán. upps. 2,25 Sparisj., Bún.b.
Tékkareikn.,alm. 0,25-0,5 Allir nema isl.b.
Sértékkareikn. 0,75-1 Allir nemais- landsb.
VISITÖLUB. REIKN.
6 mán. upps. 1,5-2 Allir nema Isl.b.
15-24 mán. 6,0-6,5 Landsb.,
Húsnæðisspam. 6-7 Landsb., Bún.b.
Orlofsreikn. Gengisb. reikn. 4,25-5,5 Sparisj.
ISDR 5,75-8 Landsb.
IECU 8,5-9,4 Sparisj.
ÓBUNDNIR SéRKJARAREIKN.
Vísitölub., óhreyföir. 2-2,75 Landsb., Bún.b.
óverötr., hreyfðir 2,75-3,5 Landsb.
SÉRSTAKAR VERÐBÆTUR
(innantlmabils) Vísitölub. reikn. 1,25-3 Landsb.
Gengisb. reikn. 1,25-3 Landsb.
BUNDNIR SKIPTIKJARAREIKN.
Visitölub. 4,5-6 Búnaðarb.
óverðtr. 5-6 Búnaðarb.
INNLENDIR GJALDEYRISREIKN.
$ 1,75-2,15 Islb.
£ 8,25-9,0 Sparisj.
DM 7,5-8,1 Sparisj.
DK 8,5-9,0 Sparisj.
ÚTLÁNSVEXTIR (%) lægst
OTLAN ÓVERÐTRYGGD
Alm. víx. (forv.) 11,5-11,8 Bún.b, Lands.b.
Viðskiptav. (forv.)1 kaupgengi Allir
Alm.skbréf B-fl. 11,75-12,4 Landsb.
Viðskskbréf1 kaupgengi Allir
útlAn verðtryggð
Alm.skb. B-flokkur 8,75-9,25 Landsb.
afurdalAn
Í.kr. 12,00-12,25 Bún.b.,Sparsj.
SDR 8-8,75 Landsb.
$ 5,5-6,25 Landsb.
£ 12,5-13 Lands.b.
DM 11,5-12,1 Bún.b.
HÍS«M»ðí»lén 4,9
Ufeyrissjóðslán 5.9
Dráttarvextir 18,6
MEÐALVEXTIR
Almenn skuldabréf september 12,3%
Verötryggð lán september 9,0%
VÍSITÖLUR
Lánskjaravísitala ágúst 3234 stig
Lánskjaravísitala september 3235 stig
Byggingavísitala október 188,9 stig
Byggingavísitala september 188,8 stig
Framfærsluvlsitala í ágúst 161,4 stig
Framfærsluvísitala í septemberl 61,3 stig
Launavisitala í september 130,2 stig
Húsaleiguvisitala 1,9% í október
var1,1%íjanúar
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Gengi bréfa verðbréfasjóða
KAUP SALA
Einingabréf 1 6,434
Einingabréf 2 3,446
Einingabréf 3 4,217
Skammtímabréf 2,135
Kjarabréf 5,937 6,058
Markbréf 3,195 3,260
Tekjubréf 2,126 2,167
Skyndibréf 1,865 1,865
Sjóðsbréf 1 3,082 3,097
Sjóðsbréf2 1,931 1,950
Sjóðsbréf 3 2,127 2,133
Sjóðsbréf4 1,753 1,771
Sjóðsbréf 5 1,295 1,308
Vaxtarbréf 2,172
Valbréf 2,035
Sjóðsbréf 6 710 717
Sjóðsbréf 7 1066 1098
Sjóðsbréf 10 1102 1135
Glitnisbréf 8,4%
Islandsbréf 1,332 1,358
Fjórðungsbréf 1,152 1,169
Þingbréf 1,339 1,358
Öndvegisbréf 1,325 1,343
Sýslubréf 1,306 1,324
Reiðubréf 1,304 1,304
Launabréf 1,028 1,043
Heimsbréf 1,073 1,106
HLUTABRÉF
Sölu- og kaupgengi á Verðbréfaþingi íslands:
HagsL tilboð
Lokaveró KAUP SALA
Olís 1,96 1,96 2,15
Fjárfestingarfél. 1,18 1,00
Hlutabréfasj.VlB 1,04
Isl. hlutabréfasj. 1,20 1,01 1,10
Auðlindarbréf 1,03 1,03 1,09
Hlutabréfasjóð. 1.42 1,42
Ármannsfell hf. 1,20 1,00 1,95
Árnes hf. 1,80 1,20 1,85
Bifreiöaskoðun islands 2,90 3,42
Eignfél. Alþýðub. 1,60 1,40 1,60
Eignfél. Iðnaðarb. 1,60 1,40 1,70
Eignfél. Verslb. 1,20 1,10 1,50
Eimskip 4,40 4,30 4,40
Flugleiöir 1,68 1,55 1,63
Grandi hf. 2,20 Z20 2,50
Hampiðjan 1,25 1,20 1,33
Haraldur Böðv. 2,60 2,50 2,94
Islandsbanki hf. 1,20
Isl. útvarpsfél. 1,10 1,40
Jarðboranir hf. 1,87
Marel hf. 2,50 2,40 2,65
Ollufélagið hf. 4,40 4,50
Samskip hf. 1,12 1,12
S.H. Verlaakar hf. 0,80 0,90
» Sildarv., Neskaup. 2,80 3,10
Sjóvá-Almennar hf. 4,00 4,00
Skagstrendingur hf. 4,00 3,00 4,00
Skeljungurhf. 4,40 4,40
Softis hf. 8,00
Sæplast 3,35 3,05 3.53
Tollvörug. hf. 1,45 1,35
Tæknival hf. 0,50 0,95
Tölvusamskipti hf. 2,50 2,50
Útgeröarfélag Ak. 3,80 3,10 3,78
Útgeröarfélagið Eldey hf.
Þróunarfélag Islandshf. 1,60
1 Við kaup á viðskiptavlxlum og viðskipta-
skuldabréfum, útgefnum af þriðja aðila, er
miðað við sérstakt kaupgengi.
Nánari upplýsingar um peningamark-
aðinn birtast i DV á fimmtudögum.
„Auövitað hefðum við þurft aö vera
búnir að hef]a þessar aðgerðir miklu
fyrr. Ýmsar af þessu aöhaldsaögerð-
um voru löngu tímabærar. Hins veg-
ar er ekkert nema neyðin sem rekur
okkur út í svona alvarlegar aðgerðir.
Við erum að gera fjölda fólks alveg
skelfilega hluti,“ segir Jón Sigurðs-
son, íramkvæmdastióri Járnblendi- j
verksmiðjunnar á Grundartanga, en
nú hefur verið tiikynnt um umfangs-
miklar sparnaðaraðgerðir sem með-
al annars fela í sér að 38 starfsmönn-
um hefur verið sagt upp störfum og
stöðugildin eru jafnmörg. Uppsagn-
irnar snerta yfir 40 manns. 178
manns hafa starfaö í verksmiöjunni.
Jámblendiverksmiðjan hefur verið
rekin með miklu tapi síðustu tvö árin
og háifs árs uppgjör sýnir 220 milljón
króna halla á rekstri þessa árs.
Fyrirtækið er í eigu þriggja aðila.
Ríkið á 55%, norska fyrirtækið El-
kem 30% og japanska fyrirtækið
Sumitomo corporation 15%. Lengi
hafa veriö uppi efasemdir um vilja
japanska fyrirtækisins til áfram-
haldandi þátttöku.
Taprekstur í þrjú ár
Fyrirtækið hefur verið rekið með
tapi í þrjú ár og tapreksturinn fjár-
magnaður með bankalánum í þeirri
von að að batinn væri á næsta leiti.
Batinn átti að koma 1991 og síðan
1992 en hefur ekki látið sjá sig enn.
Jón Sigurðsson segir tvennt hafa
gerst á síðustu vikum sem orðið hafi
til þessara niðurskurðaraðgerða nú.
Þaö fyrra er að samstarfsaðili Jám-
blendiverksmiðjunnar í Noregi, El-
kem, sem sér um sölu á öllum afurð-
um Jámblendiverksmiðjunnar, hef-
ur tekið inn í fjármálaáætlanir sínar
að hætta að miða við spár um bata
en sníða sér í staðinn stakk til að
geta lifað af jafnvel þó verðlagið batni
ekki og nýting á {ramleiðslutækjum
ekki heldur' næstu tvö ár. Hitt atriðið
er mikill sölubrestur sem þýðir að
það fjarar undan greiöslugetunni á
mjög skömmum tíma.
Stefnir í greiösluþrot
„Við sjáum fram á greiðsluþrot
innan skamms að óbreyttu, jafnvel
þó efnahagurinn samkvæmt reikn-
ingum sé allgóður. Við eigum við
þessar aðstæður engra annarra
kosta völ en að taka sama pól í hæð-
ina og Elkem er að gera. Við erum
búnir að gerar neyðaráætlun fyrir
fyrirtækið. Við verðum að leita út
fyrir fyrirtækiö til ýmissa aðila um
aðstoð og fyrirgreiðslu. Það getum
við ekki gert nema við sýnum að við
séum búnir að taka til heima hjá
okkur. Við þurfum að sannfæra aðil-
ana, sem við þurfum að ræða við,
um að við séum fyrirtæki sem er
vert að bjarga."
Hráefniskostnaður 40%
„Við höfum farið yfir rekstrargjöld
og munum ná þeim niður með ýms-
um hætti. Stærsti kostnaðarliðurinn
í rekstrinum er hráefnakostnaöur-
inn en hann er um 40% af rekstrarút-
gjöldum verksmiöjunnar. Við náum
spamaði með því að kaupa stóra
farma af koxi frá Kína í samvinnu
við Elkem. Það var lengi búið að vera
í deiglunni en gengur fyrst núna.
Annar stærsti liðurinn er launa-
kostnaðurinn og við náum hagræð-
ingu með uppsögnunum. Við komum
til með að reka verksmiðjunna á lág-
marksmannafla til að halda rekstrin-
um gangandi. Annars vegar breyttu
skipulagi og hins vegar með auknu
álagi á færra fólk. Þriðji stærsti
kostnaðarliðurinn er svo raforkan.
Hafnar eru viðræður viö Landsvirkj-
un um lækkun á raforkuverði.“
Markmiðið að stööva
skuldasöfnun
Jón sagði að tillögumar gerðu ráð
fyrir að geta framleitt á verði sem
er fyrir neðan ákveðin mörk sem
sett væm eða um 575 dollara tonnið.
Ætlunin er aö geta framleitt tonnið
fyrir þetta án þess að safna skuldum.
Inn í þessum tillögum er einnig gert
ráð fyrir 55 þúsund tonna fram-
leiðslu eða um 80% nýtingu fram-
leiðslugetunnar. Heimsmarkaðs-
veröið er nú 651 dollar en það er
miðað við verö komið til viðskipta-
vinarins.
Áframhaldandi samstarf
viö Elkem
Engar sölur era framundan, fyrir
utan eina sendingu til Japan í lok
september. Þetta stafar af því aö El-
kem er að reyna að hækka veröið frá
því sem það hefur verið og því má
búast við minnkandi sölum. Að-
spurður hvort ekki væri rétt að slíta
samvinnunni við Elkem sagði Jón
að frá upphafi hefði verið markaðs-
samningur við þá sem tryggði
ákveðna hlutdeild af heildinni sem
þeir geta selt og sama verð og Elkem
fær. Jón sagði að samningurinn væri
hluti af upphaflegum samningum
ríkisins og Elkem um verksmiðju og
hann giltí fram yfir aldamót.
Ástæðu þess að illa horfir á mörk-
uðum nú og verð em lág segir Jón
vera að Kínverjar hafi verið að dæla
inn á markaðinn um 250 þúsund
tonnum á ári en Vesturlandamark-
aðurinn er ekki nema 2 milljónir
tonna. Auk þess hefur framboö frá
Norðmönnum og Rússum aukist.
-Ari
Fiskmarkaðimir

Faxamarkaður 24. sepíemtxsr saldusi alls 38,908 tom.
Magní Verðíkrónum
tonnum Meöal Lægsta Hæsta
Blandað 0,087 30,00 30,00 30,00
Hnýsa 0,146 25,13 24,00 29,00
Humarhalar 0,050 551,70 550,00 555,00
Karfi 0,237 43,47 30,00 51,00
Langa 0,064 30,00 30,00 30,00
Lúóa 0,319 274,53 234,00 345,00
Lýsa 0,401 33,00 33,00 33,00
Skata 0,013 60,00 60,00 60,00
Skarkoli 2,583 79,83 40,00 80,00
Steinbítur 0,564 59,44 45,00 60,00
Þorskur, sl. 21,639 97,43 93,00 112,00
Þorskur, smár 0,083 76,00 76,00 76,00
Ufsi 1,580 42,00 42,00 42,00
Undirmálsf. 2,599 74,52 62,00 78,00
Ýsa.sl. 8,353 101,67 70,00 109,00
Ýsa, smá 0,190 62,00 62,00 62,00
Fiskmarkaður Hafnarfjarðar 24. september setdost ells 71,831 tonn.
Keila 0,131 38,00 38,00 38,00
Tindab. 0,011 14,00 14,00 14,00
Smáýsa 0,324 20,00 20,00 20,00
Lýsa 0,493 20,00 20,00 20,00
Smáufsi 0,411 41,00 41,00 41,00
Blandað 0,014 30,00 30,00 30,00
Smár þorskur 0,861 74,32 69,00 75,00
Steinbítur 2,578 61,35 59,00 71,00
Langa 0,142 49,00 49,00 49,00
Skarkoli 33,041 81,01 45,00 82,00
Ýsa 10,249 89,72 81,00 75,00
Ufsi 1,017 45,00 45,00 45,00
Skötuselur 0,016 175,00 175,00 175,00
Lúða 0,657 148,89 100,00 300,00
Karfi 0,664 49,00 49,00 49,00
Blálanga 0,092 49,00 49,00 49,00
Þorskur 14,976 100,53 94,00 110,00
Hlýri 0,528 59,00 59,00 59,00
Grálúða 5,623 76,98 71,00 86,00
Fiskmarl* aðurir niÞr >rlák shöfn
24. september i Æildust alls 15183K jrm.
Háfur 0,444 í 1,32 5,00 23,00
Karfi 0,522 53,00 53,00 53.00
Keila 4,600 46,00 46,00 46,00
Langa 1,404 81,00 80,00 86,00
Lúða 0,056 321,92 320,00 325,00
Lýsa 0,070 20,00 20,00 20,00
Skata 0.012 85,00 85,00 95,00
Steinbítur 0,413 70,00 70,00 70,00
Þorskur, sl. 4,223 103,22 95,00 120,00
Þorskur, smár 0,574 73,00 73,00 73,00
Ufsi 0,189 42,00 2,00 42,00
Undirmálsf. 0,095 52,21 40,00 60,00
Ýsa.sl. 2,582 101,30 87,00 112,00
Fískmarkaður Suðurnesja 24. september seldust alls 69,272 tonn.
Þorskur, sl. 17,199 100,02 91,00 115,00
Ýsa, sl. 8,494 99,06 55,00 120,00
Ufsi, sl. 21,161 45,45 34,00 48,00
Lýsa, sl. 0,178 40,00 40,00 40,00
Langa, sl. 1,997 65,69 60,00 70,00
Blálanga, sl. 0,462 59,30 59,00 60,00
Keila.sl. 2,520 41,98 41,00 42,00
Steinbítur, sl. 0,218 53,52 49,00 80,00
Skötuselur, sl. 0,054 248,89 245,00 250,00
Skata.sl. 0,044 100,00 100,00 100,00
Háfur, sl. 0,065 10,00 10,00 10,00
ósundurl.,sl. 0,178 25,39 20,00 40,00
Lúða, sl. 0,668 253,19 100,00 485,00
Annar flatf.. sl. 0,076 25,00 25,00 25,00
Geirnyt, sl. 0,041 5,00 5,00 5,00
Undirmálsþ.sl. 3,435 69,49 68.00 70,00
Undirmýsa.sl. 0,031 59,00 59,00 59,00
Skark/sólk, sl. 0,122 82,38 80,00 85,00
Karfi, ósl. 12,329 46,67 46,00 54,00
Fiskmarkaður Snæfellsness 24. september seldust alls 6,552 tonn.
Þorskur, sl. 5,734 101,32 95,00 115,00
Ýsa, sl. 0,019 85,37 50,00 106,00
Ufsi, sl. 0,143 34,00 34,00 34,00
Háfur, sl. 0,020 10,00 10,00 10,00
Lúða.sl. 0,022 120,00 120,00 120,00
Undirmálsþ., sl. 0,326 66,00 66,00 66,00
Steinb/hlýri, sl. 0,087 68,00 68,00 68,00
Sólkoli, sl. 0,065 50,00 50,00 50,00
Karfi, ósl. 0,106 20,00 20,00 20,00
Fiskmarkaður Skagastrandar 24. september saldust alls 7,084 tonn
Karfi 0,026 25,00 25,00 25,00
Keila 0,116 26,00 26,00 26,00
Lúða 0,026 310.00 310,00 310,00
Steinbítur 0,162 58,00 58,00 58,00
Þorskur, sl. 5,374 90,74 88,00 96,00
Undirmálsf. 1,050 70,00 70,00 70,00
Ýsa, sl. 0,330 75,00 75,00 75,00
Fískmarkaður ísafjarðar 24, september seldust alls 6,333 tonn.
Þorskur, sí. 4,432 81,59 76,00 87,00
Ýsa, sl. 0,947 93,92 89,00 99,00
Steinbítur, sl. 0,129 70,00 70,00 70,00
Lúða, sl. 0,028 160,00 160,00 160,00
Skarkoli, sl. 0,055 88,00 88,00 88,00
Undirmálsþ., sl. 0,561 59,00 59,00 59,00
Undirmýsa, sl. 0,134 50,00 50,00 50,00
Hnýsa.sl. 0,043 20,00 20,00 20,00
Fiskmarkaður Vestmannaeyja 24. september seldust alls 17,875 tonn.
Þorskur, sl. 12,323 94,81 90,00 96,00
Undirmufsi.sl. 0,017 20,00 20,00 20,00
Ufsi.sl. 2,052 41,71 37,00 42,00
Langa.sl. 1,091 60,00 60,00 60,00
Blálanga, sl. 0,220 61,00 61,00 61,00
Keila.sl. 0,642 46,00 46,00 46,00
Karfi, ósl. 0,730 44,39 44,00 45,00
Búri.ósl. 0,457 155,51 155,00 156,00
Steinbítur, sl. 0,131 40,00 40,00 40,00
Ýsa, sl. 0,157 103,00 103,00 103,00
Lúöa, sl. 0,021 300,00 300,00 300.00
Óflokkað.sl. 0,034 20,00 20,00 20,00
Fiskmarkaður Breiðafjarðar 24. september selduet alls 17,933 tonn.
Þorskur, sl. 7,347 95,54 92,00 100,00
Undirmþ., sl. 0,765 75,00 75,00 75,00
Ýsa, sl. 4,618 98,36 22,00 106,00
Ufsi, sl. 0,679 40,00 40,00 40,00
Karfi, ósl. 0,035 15,00 15,00 15,00
Langa, sl. 0,399 63,00 53,00 53,00
Blálanga, sl. 0,744 50,00 50,00 50,00
Keila, sl. 0,832 27,00 27,00 27,00
Steinbltur, sl. 0,988 59,74 59,00 60,00
Tindaskata.sl. 0,023 1,00 1,00 1,00
Hlýri, sl. Lúöa.sl. 0,021 56,00 56,00 56,00
0,493 149,39 100,00 295,00
Koli, sl. 0,319 61,00 61,00 61,00
Langlúra, sl. 0,676 20,00 20,00 20,00
Gellur 0,077 265,00 265,00 265,00
Kinnar 0,015 190,00 190,00 190,00