Dagblaðið Vísir - DV - 22.01.1993, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 22. JANÚAR 1993.
15
Fjárfesting í
ferðaþjónustu
Á hverasvæði Reykjanesskaga. - „Reykjavíkurborg og sveitarfélög á
Reykjanesskaga ættu að vinna saman að því að leggja gönguleið eftir
skaganum."
Fróðlegt er að skoða í hverju
menn íjárfesta og hvernig. Þrjár
stórar byggingar, ráðhús Reykja-
víkur, Perlan og flugstöðin í Kefla-
vík kosta óþarflega marga millj-
arða. Reisuleg og falleg hús með
sömu nýtingu gætu kostað a.m.k.
þriðjungi minna.
Á sama tíma dregur Reykjavík-
urborg sig út úr samstarfi um Upp-
lýsingamiðstöð ferðamála og það
finnast ekki einu sinni peningar til
þess að auðvelda gönguskíðaiðkun
utan Bláfjallasvæðisins. Sagt er að
2.200 störf geti til orðið í ferðaþjón-
ustu (einkum við útlendinga) fram
til aldamóta ef vel er á málum hald-
ið. Skoðum þrennt sem kemur til
álita í þessum efnum.
Þjóðgarður á Vesturlandi
Hér á landi hafa stjórnvöld ekki
gengist fyrir því að móta skýra
verndar- og nýtingarstefnu er varð-
ar náttúru og öræfi. Ein leið tii
þess að stýra landnýtingu felst í því
að gera landsvæði að þjóðgarði. Nú
eru þjóðgarðar þrír og hef ég mælt
fyrir því að stækka Skaftafells-
svæðið bæði í austur og vestur.
Ég tel einnig að stækka eigi þjóð-
KjaUaiinn
Ari Trausti
Guðmundsson
jarðfræðingur
garðinn við Jökulsárgljúfur. Fjórði
þjóðgarðurinn á að vera á Vestur-
landi; landsvæðið milli Hnappadals
og Norðurárdais, upp af Mýrum.
Þar er fagurt hálendi með menjum
eldvirkni, með vötnum og grónum
dölum.
Með skipulagningu og hóflegum
mannvirkjum er unnt aö opna
þarna nýtt svæði bæði Islendingum
og útlendingum og létta umferð
annars staðar. Þjóðgarðar laða út-
lendinga sérstaklega til sín svo að
fjárfestingin skilar sér fljótt.
Gönguleið á
Reykjanesskaga
Að fenginni reynslu af gönguleið-
inni milli Þórsmerkur og Land-
mannalauga og öðram áþekkum
ferðaslóðum er ljóst að í þeim felst
einn af vaxtarbroddum í ferðaþjón-
ustu. Slíka gönguleið vantar á þétt-
býlasta svæði landsins. Reykjavík-
urborg og sveitarfélög á Reykjanes-
skaga ættu að vinna saman að því
að leggja gönguleið eftir skagan-
um.
Hún gæti legið frá Helgafelli ofan
Hafnaríjarðar, um Breiðdal og
Sveifluháls hjá Kleifarvatni, með
Djúpavatni, um Sog og Trölla-
dyngju, Keili og fleiri staði fram á
veg milli Krísuvíkur og Grindavík-
ur. Til þessa þarf merkingar, skála,
útgáfuefni o.fl. Góð fjárfesting,
vissulega.
Hin þarfa hitaveituhöll
Hingað þarf að laða fleiri ferða-
menn utan háannatímans, á þing,
ráöstefnur, í hvataferðir og ævin-
týraferðir. Þáttur í því er bygging
fjölnota stórhýsis á jarðhitasvæði
úti á landsbyggðinni; fyrst eins en
síðar mætti fjölga þeim. Um leið á
að margbæta nýtingu Bláa lónsins.
Umrædd bygging er sambland af
innigarði, sundstöðum, böðum,
fundarsölum og veitinga- og gisti-
aðstöðu, íslensk hönnun.
Nýta á nýjustu tækni við að reisa
gegnsæ þök og ódýr rými og gera
þau ásjáleg með íslenskum jarðefn-
um og margvíslegum gróðri, ekki
rándýram innréttingum. Þama má
nota gufu, heitt og kalt vatn og leir
til að koma upp sérstæðri heilsu-
rækt en annað rými til fyrirlestra,
ráðstefna og funda, í eilífu sumri.
Ari Trausti Guðmundsson
„Hingað þarf að laða fleiri ferðamenn
utan háannatímans, á þing, ráðstefnur,
1 hvataferðir og ævintýraferðir. Þáttur
í því er bygging Qölnota stórhýsis á
jarðhitasvæði úti á landsbyggðini...“
Verksamningar
og húsaviðgerðir
Á síðustu áratugum hafa mörg
hús, bæði einbýlishús og fjölbýlis-
hús, verið byggð. Nú era nokkur
þeirra komin til ára sinna. Bygg-
ingarefni hafa ekki verið eins góð
og áður fyrr og húsin þarfnast nú
viðgerða af ýmsu tagi. Þá byija
vandræðin. Hússtjómir gera
samninga fyrir hönd húsfélaga, oft
fyrir margar milljónir á ári, vegna
viðgerða. í hússtjórnum era stund-
um konur sem eru heiðarlegar en
vantar tæknikunnáttu.
Reynsluskortur og lág tilboð
Verktakar misnota ósjaldan slíka
veikleika í hússtjórnum og húseig-
endur tapa. Verktaka vantar oft
reynslu í viðgerðum og gera lág til-
boð sem hússtjórnir samþykkja en
húseigendur tapa. Sumir verktak-
ar krefjast einnig greiðslna án
skriflegra samninga. Sú upphæð
getur skipt hundruðum þúsunda
króna.
Eftirlit með vinnunni er alls ekki
haft og þá hafa húseigendur enga
möguleika á að fá endurgreiðslu!.
Til að koma í veg fyrir óheiðar-
leika verktaka og hátt verð er
nauðsynlegt að hafa staðlaðan
verksamning. Þess vegna hafa
Neytendasamtökin, Húseigendafé-
lagið og Meistara- og verktakasam-
band byggingamanna útbúið staðl-
Kjallariim
Eiríka A. Friðriksdóttir
hagfræðingur
að eyðublað fyrir verksamning,
sem er fáanlegt hjá ofangreindum
félögum, og lagt til að eyðublaðið,
sem er bindandi, verði notað. Hér
á eftir era greinar eyðublaðsins
(verulega styttar).
Útdráttur úr verksamningi
Undirritaður: Kennitölur. Heim-
ilisfóng verktaka ásamt verk-
kaupa.
Verktaki tekur að sér að/nákvæm
skýring að ofan (í gr. 3). Gögn/ná-
kvæm skýring á vinnu. Gögn 1-7
eru nákvæmar skýringar allrar
vinnu.
Verkkaupi og verktaki koma sér
saman um hlutlausan eftirhtsaðila
meðan á verkinu stendur. Eftirhts-
maður er/nafn, kennitala og heim-
ihsfang.
Verkkaupi greiðir verktaka kr.....
Innifaliðerkr................
Efniskostnaðurkr.............
Vinnukostnaður...............
Annarkostnaður..............
/Nákvæmur kostnaður.........
Virðisaukaskattur...........
Samningsíjárhæö greiðir verk-
kaupi eftir útboðslýsingu. Verktaki
getur lagt fram reikninga fyrir
verkiðá ... dagafresti.Samþykkt-
ir reikningar verða greiddir innan
... daga/vikna.
Verkkaupi og verktaki skulu
leggja fram framkvæmdatryggingar.
Yfirlýsingar um breytingar verka
skulu vera skriflegar. Verkfundi
skalhaldaá ... daga/viknafresti.
Verktaki skal skuldbinda sig til
að hefja verkið þann ... og skal
því lokið þann ... Dagbók í þríriti
skal halda um framvindu verksins.
Dragist verklok fram yfir tilsett-
an tíma skal verktaki greiða verk-
kaupa fébætur sem nema kr. ...
fyrir hvem almanaksdag sem
verkið dregst umfram umsamin
verklok.
Verktaki skal vera ábyrgðar-
tryggður fyrir tjóni sem hann eða
starfsmenn hans kunna að valda
verkkaupa eða öðrum meðan á
verkinu stendur.
Annaö sem aðilar vilja taka fram
... og síðast:
Staöur/dags/
Verktaki/
Verkkaupandi
Samningur er gerður í tveimur
samhljóða eintökum.
Vitundarvottar eru að réttri dag-
setningu og undirskrift aðila.
Eiríka A. Friðriksdóttir
„Sumir verktakar krefjast einnig
greiðslna án skriflegra samninga. Sú
upphægð getur skipt hundruðum þús-
unda króna.“
Kaffidrykkja
„Menn hafa
lengi deilt um
ágæti kaffi-
drykkju. Það
má vera að
óhófleg
neysla kaffls
sé mönnum
shkthiðsama R^ar Omarsson,
má segja um ,e,a9‘ ' Hre^
allt það sem ^nnafélagmu.
maðurinn leggur sér til munns.
Mér finnst kaffidrykkja aðallega
vera spurning um hugarfar en
sumir drekka kaffi nánast án
þess að taka eftir því. Þvi flnnst
mér spurningin ekki vera hvort
fólk drekkur kaffi heldur hvernig
það drekkur kaffl.
Viö félagarnir í Hreystimanna-
félaginu höfum löngum sagt það
að aum væri sú ferð til fjalla þar
sem ekkert kaífl væri með í fór.
Allt frá stofnun félagsins hefur
því verið skylda aö hafa nýmalað
espressokafti og könnu með í för.
Þær stundir hafa líka þótt einna
dýrastar í félagsskap voram þeg-
ar heht er upp á. Þá er setið í
þéttum hring um könnuna og
menn draga að sér rokgjarnar
olíur sem stíga upp af henni.
Kaffið yljar þreyttum ferða-
manni á köldum áningarstöðum
landsins. Þannig er kaffið meira
en nautn. Kaffið er lífsfyhing
ferðamannsins sem eilíft leitar
uppi hin dýrmætu augnablik sem
skapa lífshlaup sérhvers manns.
Kaffi er gott.“
„Koffeín
veldur ávana
og flkn. Við
það að hætta
aö drekka
katfl, það er
ef drukkið
hefur verið
meira en einn
til tveir bollar
á dag, veldur ...........
það frá-
hvarfseinkennum sem geta stað-
ið í nokkra daga og verið það
slæm aö fólk er ekki fært um að
standa á fótunum. Kaffi er vana-
bindandi og virkar sem hvati á
miðtaugakerfi mannsins. Kaffi-
drykkja hefur verið tengd mörg-
um sjúkdómseinkennum, eins og
hröðum hjartslætti, háum blóð-
þrýstingi, magasári, sóni fyrir
eyram og svefntruflunum. Kaffi
hefur lika mikh áhrif á blóðsyk-
ur. Ef drakkinn er einn kaffibolli
era nýrun mn 24 kiukkutíma að
In-einsa út úr Ukamanum.
En einna verst er að kaffið virk-
ar sem hrein sýra fyrir líkamann.
Sýrastig, ph-stig, likamans á að
vera 7,4. Við oigum aö vera sölt.
En kaffið veldur því að likaminn
heldur eftir vatni sem gerir aftur
að verkum aö við fltnum. Þar sem
kaffi virkar sem hrein sýra á lík*
amann getur það einmitt verið
orsök fyrir sjúkdómunum sem ég
minntíst á hér aö ofan.
Hins vegar er rétt að taka fram
að einn bolh af kaffi á dag gerir
ekki gæfumuninn en kaffiþamb,
sem margir stunda, er alls ekki
gott fyrir líkamann. Þá verður
maður koffeínisti. með þeim hætt-
um sem því fylgir.“
HallgrímurÞ.Magn-