Dagblaðið Vísir - DV - 18.03.1993, Síða 4

4
FIMMTUDAGUR 18. MARS 1993
Fréttir
Viðskiptaráðherra sakaður um að segja bankastjórum Landsbankans rangt frá:
Neitar að svara hvort
það er rétt eða rangt
- ekki mál Halldórs Guðbjamasonar að greina frá samtölum mlnum við bankastjóra, segir Jón Sigurðsson
„Hveijum skulda ég svar um það?
Engum. Ég vísa þessu algerlega á
bug. Þetta er einhver misskilningur.
Enda skil ég ekki að nokkur maður
hafi, eða eigi að hafa, einhveijar frá-
sagnir af trúnaðarsamtölum mínum
við bankastjóra Landsbankans. Ég
veit ekki hvað Halldór Guðbjarnason
sagði á fundi með efnahags- og við-
skiptanefnd. Ég tel það ekki vera
hans mál að gera grein fyrir sam-
tölum sem hann á við mig á þennan
hátt. Það kemur málinu ekki viö
hvað ég sagði,“ sagði Jón Sigurðsson
viðskiptaráðherra í samtali við DV
eftir þingfund í gær.
Þá var hann spurður hvort það
væri rétt að hann hefði skýrt banka-
stjórum Landsbankans rangt frá á
fundi fyrir hádegi á þriðjudaginn
þegar Landsbankamáhð gaus upp.
í umræðum um frumvarp til laga
um ráðstafanir til að efla eiginfjár-
stöðu innlánastofnana á Alþingi í
gær var Jón Sigurðsson sakaður um
að hafa sagt bankastjórum Lands-
bankans rangt frá fyrir hádegi á
Harðar umræður urðu á þingi í gær vegna Landsbankamálsins. Hér bera þeir saman bækur sínar, Jón Sigurðs-
son viðskiptaráðherra og Davíð Oddsson forsætisráðherra. DV-mynd GVA
þriðjudag. Þar á Jón að hafa sagt
bankastjórunum að ekkert lægi á að
gera þær ráðstafanir tii styrktar
Landsbankanum sem svo voru
kynntar síöar um daginn. Jón á að
hafa sagt að það mætti bíða í nokkra
daga.
Þetta höfðu nefndarmenn í efna-
hags- og viðskiptanefnd Alþingis eft-
ir Hahdóri Guðbjamasyni, banka-
stjóra Landsbankans. Þeir sögðu
hann hafa sagt nefndarmönnum
þetta í gærmorgun, þegar hann
mætti á fund efnahags- og viðskipta-
nefndar.
Nokkrir stjómarandstöðuþing-
menn ræddu þetta og kröföu við-
skiptaráðherra svara um hvort rétt
væri. Hann vék sér undan því að
svara þessu úr ræðustóli. Ólafur
Ragnar Grímsson fuhyrti að Davíð
Oddsson hefði tekið völdin af við-
skiptaráðherra um hádegisbihð í
gær. Jón hefði þá ekki vitað að fram-
kvæma ætti ráðstafanirnar svona
fljótt.
-S.dór
Atburðarásin á Landsbankadaginn:
Steingrími Hermannssyni kennt um íraf árið
- ríkisstjómin sökuð um skemmdarstarfsemi
Þingmenn og ráðherrar deildu
ákaflega um það í gær hverju væri
um að kenna aUt það írafár sem varð
síðastliðinn þriðjudag þegar þing-
fundi var slitið til að ríkisstjórnin
gæti haldið „neyðarfund" eins og
stjómarandstaðan kallaði það.
Landsbankadaginn kalla sumir
þennan þriðjudag.
Ráðherrar kenndu Steingrími Her-
mannssyni um að hafa rokið með
máUð í fjölmiðla um miðjan dag. Þá
um leið hafi komið upp hræðsla í
þjóðfélaginu. Því hafi ekki verið um
annað að ræða fyrir ríkisstjórnina
en ljúka málinu sama dag.
Þessu mótmælti Steingrímur.
Hann sagði aUa fjölmiðla hafa vitað
þetta um leið og þingfundi var shtið,
laust eftir hádegi. Fjölmiðlamenn
hafi komið til sín og spurt sig sem
bankaráðsmann.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
sagði að eftir viðtal við Steingrím í
útvarpi hafi fjöldi hræddra við-
skiptavina hringt í Landsbankann. í
dag (gær) hefðu hins vegar engir
hræddir viöskiptavinir hringt eftir
að ríkisstjórnin hélt blaðamanna-
fundinn kvöldið áður og skýrt var frá
staðreyndum.
Ólafur Ragnar Grímsson og fleiri
sögðu ríkisstjórnina hafa skaöað
lánstraust Landsbankans, og raunar
íslands erlendis, með móðursjúk-
legri framkomu á þriðjudaginn.
Hann sagði það geta tekið ár að bæta
þann skaða sem ríkisstjórnin hefði
valdið.
Þá urðu harðar deilur um hvað það
væri sem farið hefði verst með
Landsbankann. Fiskeldi, uUariðnaö-
ur, loðdýrarækt, Samband íslenskra
samvinnufélaga, Samvinnubankinn
og fleiru var kennt um.
Steingrímur Hermannsson sagði
að aUt væri þetta rangt. Það sem
hefði farið verst með bankann væri
stjómarstefnan gagnvart atvinnu-
vegunum síðasthðinn 2 ár. -S.dór
í dag mælir Dagfari
Bankinn fær gjafalán
Mitt í aUri umræðunni um að selja
ríkisbankana kemur aUt í einu upp
sú staða að ríkið þarf að gefa
Landsbankanum eina tvo miUjarða
og lána honum miUjarð að auki
sem ekki þarf að borga tU baka.
Þetta kemur til viðbótar gjafaláni
upp á rúman miUjarð sem bankinn
fékk í desember. Ríkisstjómin hef-
ur fram tíl þessa veriö lítiö fyrir
það að veita fé til að reka fyrirtæki
og flokkaði alla slíka fyrirgreiðslu
undir sjóðasukk. En nú hefur
stjómin hins vegar neyöst til að
veita Landsbankanum gjafalán
upp á nokkra milijarða svo bank-
inn geti haldið áfram að lána pen-
inga tíl fyrirtækja sem eru á hvín-
andi kúpunni.
Davíð Oddsson segir að Lands-
bankinn hafi verið notaöur sem
félagsmálastofnun atvinnulffsins
og þess vegna sé staða hans orðin
svona slæm. Eins og öUum er
kunnugt er bankaráö skipaö fuU-
trúum flokkanna sem einnig sjá tíl
þess að koma sínum mönnum í
bankastjórastólana. Það má því
segja að Landsbankinn hafi verið
nokkurs konar yfirfélagsmála-
stofnun stjómmálaflokkanna þar
sem lánsfé hafi verið úthlutaö í
hlutfaUi við fylgi flokkanna hveiju
sinni og hvaða flokkar fóru með
völd á hveijum tíma. Nú hefur sem
sé komið í ljós að þama hafa flokk-
amir farið heldur geyst í að lána í
vonlausar forretningar og komið
að stóra bróður aö borga þessar
pólitísku reddingar.
Eins og vænta mátti er Valur ís-
landsbankastjóri ekki með hýrri
há vegna gjafalánanna tU Lands-
bankans. Það er nefnUega líka tap
á rekstri íslandsbanka en þeim
banka hafa ekki verið boðin nein
gjafalán. Þess vegna neyðist bank-
inn tíl að vísa frá þeim viðskipta-
vinum sem vUja lán án þess að
ætla sér að borga þau til baka. Það
er vandséð hvemig hægt er að reka
einkabanka í samkeppni við félags-
málabanka ríkisins. Og svo vom
þeir Jón Sigurðsson og Davíö Odds-
son að ákveða um daginn að stofiia
enn einn bankann og kom sú
ákvörðun flatt upp á aðra ráöherra
ríkisstjórnarinnar. Fram tU þessa
hefur það þótt nokkuð arðvænlegt
að reka banka. Slíkar stofnanir
hafa ráðið því sjálfar hvað þær
rukkuöu háa vexti af peningum
sem lánaðir em út og sömuleiðis
ákveða þessar peningastofnanir
hvað þeir greiða þeim sem leggja
inn fé til ávöxtunar. Svo hafa bank-
amir farið út í alls konar hUðar-
rekstur tíl að næla sér í aukatekj-
ur. Má þar nefna rekstur verö-
bréfamarkaða og krítarkortafyrir-
tæKja og hefur þessi rekstur reynst
bönkunum dijúg búbót.
Þegar betur er að gáð kemur hins
vegar í ljós bankarekstur er ekki
aUtaf dans á rósum. Dæmi em fyr-
irtæki sem hafa orðið gjaldþrota
upp á hundmð miUjóna en ekki
aðrar eignir fundist en nokkur
gömul skrifborð og stólskrifli. í
einu slíku gjaldþroti tapaði Lands-
bankinn einum fimmtíu miUjónum
og Búnaðarbankinn álíka upphæð.
Þegar Jón Jónsson þarf aQ slá
hundrað þúsund kaU að láni í
banka er hann neyddur til að láta
aUa ættina skrifa upp á skuldabréf-
ið til tryggingar greiðslu. En maður
með traustvekjandi gleraugu og
vandaða skjalatösku hefur getað
valsað um sjóði bankanna ogfengið
þar tugi milljóna út á gleraugun
ein. Kannski þetta sé eitthvað að
breytast en það er gott til þess að
vita að ríkisstjómin skuU kapp-
kosta að halda Landsbankanum
gangandi hvað sem tautar og raul-
ar því hvar værum við án slíkrar
félagsmálastofhunar atvinnuUfs-
ins á þeim neyðartímum sem nú
em uppi? Stjómin verður vitaskuld
að veita fleiri bönkum gjafalán svo
enn verði hægt að keyra fleiri fyrir-
tæki í gjaldþrot með því að lána
þeim peninga sem þau geta ekki
borgað tU baka. Viö getum ekki
unnið okkur út úr vandanum með
öðm móti en því að hafa aUtaf
nægUeg gjafalán tíl útdeUingar eft-
ir að sjóðasukkið var stöðvað.
Dagfari