Dagblaðið Vísir - DV - 30.04.1993, Blaðsíða 4

4
FÖSTUDAGUR 30. APRÍL 1993
Fréttir
Verkamannafélaginu Dagsbrún kennt um að ijúfa samflot ASÍ-félaganna:
Hrein ósannindi
- segir Guðmundur J. Guðmimdsson, formaður félagsins
Dagsbrún er kennt um að samflot
ASI-félaganna fór út um þúfur.
Hvers vegna vilduð þið ekki skrifa
undir samninga um rikisstjórnar-
pakkann?
„Ástæðan fyrir þvi var sú að um
var að ræða 18 til 24 mánaða samn-
ing. Það vita allir að nú eru viðsjár-
verðir tímar. Samt eru engin rauð
strik í þessum samningi. Við gæt-
um staðiö eftir með 25 prósent
minni kaupmátt og vaxandi at-
vinnuleysi án þess að geta gert
nokkum skapaðan hlut. Það eru
engar tryggingar í samningnum og
forysta ASI sótti ekki einu sinni um
þær. Ofan á allt saman höfum við
alls ekki getað fengið þaö fram hjá
ríkisstjóminni hvemig hún ætlar
að fjármagna lækkun matarskatts-
ins. Verður það á kostnað samneysl-
unnar? Ekkert svar. Ég hef vanist
því að ef verið er að gera góða samn-
inga sé samið til lengri tíma. En í
algeru öryggisleysi eins og nú verða
þeir að vera til stutts tíma.“
Allt lokað
Allir viðurkenna efnahagserfið-
leikana nú um stundir. Er raun-
hæft að ætla að ná betri samning-
um en þarna voru í boði?
„Ég skal ekkert um það segja. En
við svona aðstæður, þar sem reikna
má með áframhaldandi kaupmátt-
arrýmun, er nauðsynlegt að hafa
rauð strik í samningnum sem gefa
möguleika á opnun hans og endur-
skoöun ef úr hófi keyrir. Það er
ekki til í þessum samningi sem
boðinn var, jafnvel ekki þótt um
gengisfellingu yrði að ræða. Það er
allt lokað okkar megin en aUt opið
til hækkunar hinum megin. Kalla
menn þetta kjarasamninga?"
Metur þú þá að engu lækkun
matarskatts sem margir telja að
koma mundi láglaunafólki mjög til
góða?
„Hvað er í þessu loforði um lækk-
un matarskatts? Hún á að koma til
framkvæmda um næstu áramót.
Hins vegar á að greiða niður
ákveðna vöruilokka fram að því.
Og hvað á að greiða niður? Mjólkin
verður þar ekki með, kindakjöt
ekki heldur og grænmeti þaðan af
síður. Aftur á móti átti aö greiða
niður hrossakjöt og hvítt kjöt og
unnar kjötvörur átti að greiða nið-
ur um 3,5 prósent. Og mjólkuraf-
urðir átti að greiða niður um 8 pró-
sent. Er þetta eitthvað til að hrópa
húrra fyrir?“
Hrein ósannindi
En loforð um peninga til atvinnu-
sköpunar og vaxtalækkun, eru þau
einskis virði?
„Ég hef engin svör fengið frá rík-
isstjóminni hvemig hún ætlar að
taka á atvinnuleysinu. Það hafa
alls engin svör um það verið gefin,
annað en tímabundnar fram-
kvæmdir við vegagerð. Vaxtalækk-
un segir þú. Bankastjórar undirrit-
uðu við gerö þjóðarsáttarsamninga
að vextir myndu ákvarðaðir með
hliðsjón af verðbólgunni og lækka
ef hún lækkaði. Verðbólgan fór úr
27 prósentum niður í 2 prósent.
Þrátt fyrir þetta lækkuðu vextir
ekki. Þvert á móti, þeir hækkuðu
um 0,1 prósent. Nú lýsir aðalbanka-
stjóri íslandsbanka því yfir að eng-
inn grundvöllur sé til vaxtalækk-
unar og ekki fyrirsjáanlegur.
Hvetju er þá ríkisstjómin að lofa í
þessum efnum?“
Nú rjúfið þið samflot ASÍ með því
að neita að skrifa undir ríkisstjórn-
arpakkann. Finnst þér þú ekki axla
mikla ábyrgð með þessu?
„Það em hein ósannindi hjá
Benedikt Davíðssyni að segja þetta
nú. Ég hafði fyrir löngu lýst því
yfir að Dagsbrún skrifaði ekki und-
ir þessa samninga. Ég hef þrisvar
haldið ræðu þar sem ég hef til-
kynnt þetta. Við vildum hins vegar
ekki ijúfa samílotið meðan áldeilan
stóð yfir en menn vissu ákvörðun
okkar þá þegar. Benedikt Davíðs-
son ætlaöi að einangra okkur og
tókst að fá Davíð Oddsson til þess
að opna fyrir það að samið yrði án
þátttöku Dagsbrúnar. Vinnuveit-
endur höfnuöu því aftur á móti aö
láta Dagsbrún dansa lausa. Varð-
andi hvort ég tefii mig axla mikla
ábyrgð í þessu efni þá er svarið
nei. Mér finnst ég hafa sýnt mikla
ábyrgö gagnvart minum félags-
mönnum. Við höfum haldið tvo
þúsund manna fundi og trúnaðar-
mannaráðsfundi auk stjómar-
funda og við erum ekki að gera
annað en að fara að vilja félags-
manna. Við höfum bókstaflega ekki
heimild til að undirrita svona
samninga."
Tilbúnir til forystu
Þið öfluðuð ykkur verkfallsheim-
ildar. Þú segir nú að þið séuð ekk-
ert á leið í verkfall. Til hvers var
þá verkfallsheimildarinnar aflað?
„Við erum tilbúnir að gera
skammtímasamning sem Vinnu-
veitendasambandið er aö opna á
Yfirheyrsla
Sigurdór Sigurdórsson
núna. Þaö er því ekki hyggilegt að
fara að beita verkfallsvopninu
meðan þaö mál er athugað. Þegar
við óskuðum eftir og fengum verk-
fallsheimildina vorum við að vona
að öll verkalýðsfélögin gerðu það
líka. Að þau kæmu svo eins og
steypiflóð og hótuðu að beita verk-
fallsvopninu. Við Dagsbrúnar-
menn vorum tilbúnir til að vera í
forystu þar. Hefði það gerst væri
fyrir löngu búiö að semja- Bjöm
heitinn Jónsson, fyrrverandi for-
seti ASÍ, sagði eitt sinn að verka-
lýðshreyfingin væri svo sterk að
hún vissi ekki afl sitt. Sú ömurlega
staðreynd stendur eftir að hún veit
sitt afl í dag. Það er alger undan-
sláttur. Það er kastað af sér hverri
kröfunni á fætur annarri. Styrkur
Alþýðusambandsins er hræðilega
litiil og hefur verið það síðastliðin
12 ár. Á þessum tíma hefur allur
DV-mynd Brynjar Gauti
máttur verið dreginn úr verkalýðs-
hreyfingunni. Þaö er enginn sam-
takamáttur til. Hagfræðingar
reikna og menn taka það sem stóra-
sannleik. Það er ekki lengur treyst
á fólkið sjálft. Forystumenn Al-
þýðusambandsins hafa ekki staðið
á kassa og skorað á fólk að standa
sig. Einfaldar yfirlýsingar eru látn-
ar duga.“
Röng verkalýöspólitík
Dagsbrún hefur nokkrum sbm-
um óður klofið sig út úr samfloti.
Hvað hafið þið unnið með þvi eða
rekst Dagsbrún svona illa í flokki?
„Jafiivel þótt okkur þyki félagið
ekíd alltaf nógu sterkt þá er það
miklu sterkara en þorrinn af
verkalýðsfélögunum, miklu vog-
aðra og er ekki dautt úr öllum
æðum. Þess vegna höfum við talið
okkur á stundum fá meira út úr
því að róa einir á báti en að vera í
skipsrúmi með öðrum.“
Þú segir að Dagsbrún sé sterk.
Hún var viðurkennt forystufélag
fyrir allmörgum áður. Er ekki búið
að draga úr ykkur vígtennumar?
Yrði Dagsbrúnarverkfall í dag jafh
áhrifaríkt og það var 1955?
„Nei, það yrði það ekki. Það hefur
svo margt breyst síðan þá. Allir
vöruflutningar hafa dreifst um
landiö, svo dæmi sé tekið. Samt
sem áður eru ýmsar lykilæðar enn
í gegnum Dagsbrún og Dagsbrún-
arverkfall myndi fljótt segja til sín.
Ég hafna því að búið sé að draga
vígtennumar úr félaginu."
í allmörg ár hefur samvinna for-
ystu ASÍ og Dagsbrúnar verið stirð.
Breyttist það ekkert við manna-
breytingar í forystu ASÍ á síðasta
hausti?
„Nei, alls ekki.“
Hvers vegna ekki?
„Vegna þess að það er alveg sama
pólitíkin uppi hjá þessari forystu
og hinni sem var. Þaö er að mínu
mati röng verkalýðspólitík. Jafnvel
þótt tómstundalíf fólks hafi mikiö
breyst á síðustu árum og ef til vill
veikt hreyfinguna þá er ég sann-
færöur um að verkafólk upp til
hópa er róttækara en forysta ASÍ í
verkalýðspólitík. Ég fullyrði að for-
ysta ASÍ hefur í þessum samning-
um frekar oröiö til að draga úr en
að ýta undir. Hún er að mínum
dómi algerlega úr tengslum við
fólkið í landinu."
Hvers vegna er svona komið?
Hvað er að í verkalýðshreyfing-
unni?
„Það hefur ekkert verið gert til
að efla baráttuanda sem hefur ver-
ið að dofna af ýmsum ástæðum.
Það er í öllu farið eftir útreikning-
um sérfræðinga á sama tíma og
forystan fjarlægist hinn almenna
mann í félögunum. Þetta er stað-
reynd hvað sem hver segir og
margir samverkandi þættir eru
orsökin.“
Skil ekki við Dagsbrún
í böndum
„Þú hefur haft orð á þér fyrir að
vera baráttujaxl í verkalýðshreyf-
ingunni. Nú er því haldið fram af
ýmsum að þú sért að undirbúa
brotthvarf þitt úr verkalýðsmálun-
um. Þú viljir kveðja með bravúr og
hafir þvi neitað að skrifa undir
samninga um ríkisstjórnarpakk-
ann. Þú viljir kveðja með því að ná
meiru fram.
„Þetta er ekki rétt kenning varö-
andi þessa samninga. Ég get sagt
þér það að fátækt í Reykjavík er
meiri en margan grunar. Ég full-
yrði að þriðjungur vinnandi fólks
hefur varla til hnifs og skeiðar um
þessar mundir. Annar þriðjungur
er rétt yfir mörkunum með ýtrasta
spamaði. íslendingar hafa nefni-
lega alltaf svaraö kjararýmun dag-
vinnulauna með því aö bæta við sig
aukavinnu. Nú er hún ekki fyrir
hendi. Fólk þarf að lifa á strípuðum
töxtum og þá blasir kaldur vem-
leikinn við. Það er engin leið að lifa
af dagvinnulaunum. Viö erum nú
að sjá afleiðingar kolvitlausra fjár-
festinga í landinu síðustu árin. Það
hefur enginn sagt neitt við þeim.
En ef dagvinnutaxtar verkafólks
hafa átt að hækka þá verður allt
vitlaust. Þá er gengisfellingum
beitt og öðrum ráðum til að ná slík-
um kauphækkunum af mönnum.
Af hverju hafa menn bara verið á
veröi gagnvart kaupinu en offjár-
festing í hverri vitleysunni á fætur
annarri hefur verið látin átölulaus?
Allt þetta blasir nú við okkur. Hitt
er rétt að það fer að styttast í að
ég dragi mig í hlé. Og ég ætla ekki
aö skilja Dagsbrún eftir bundna í
báða skó í 18 til 24 mánuði í vax-
andi atvinnuleysi og ástandiö svip-
að því og var á kreppuárunum þeg-
ar ég var að alast upp.“