Dagblaðið Vísir - DV - 30.04.1993, Síða 14

14
FÖSTUDAGUR 30. APRÍL 1993
Otgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÚNSSON
Fréttastjóri: JÖNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVÉRHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð í lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Sjávarútvegsstefnan
Þegar þetta er skrifað ríkir enn óvissa um hvort frum-
vörp um fiskveiðistjómun verða lögð fram og afgreidd
fyrir þinglok. Þar veldur ágreiningur innan stjómar-
flokkanna. Tvíhöfðanefndin hefur skilað tillögum sínum
og samkomulag virðist vera innan ríkisstj órnarinnar um
þær tillögur í stórum dráttum. Sjávarútvegsráðherra
hefur gert lítils háttar breytingar á tillögunum, sem em
gerðar til málamiðlunar. Sú tilraun hefur ekki borið til-
ætlaðan árangur og það hefur hleypt málinu í hnút.
Umræður um sjávarútvegsmál fóm fram á Alþingi í
fyrradag. Þær vora á dagskrá fyrir frumkvæði Alþýðu-
bandalagsins sem hefur lagt fram þingsályktunartillögu
sem felur það aðallega í sér að sjávarútvegsnefnd Alþing-
is verði fahð að leggja fram tillögur um fiskveiðistjóm-
un. Umræðumar leiddu það eitt í ljós að Alþýðubandalag-
ið er einangrað í afstöðu sinni og munar þar mestu að
flokkurinn virðist ekki hafa mótað sér neina marktæka
stefnu. Alþýðubandalagið reið ekki feitum hesti frá þess-
ari þingumræðu en hitt var þó mikilvægara að umræð-
umar leiddu í ljós að ágreiningur er alls ekki eins alvar-
legur og fyrirfram var búist við.
Drjúgur meirihluti er fyrir áframhaldandi kvótakerfi.
Breið samstaða er um að fastari reglur þurfi að gilda um
smábátaveiðar. Menn em sammála um að offiárfesting
sé vandamál sem þurfi að vinna sig frá. Menn em líka
sammála því að selja megi veiðiheimildir til fiskvinnslu-
húsa en hafa þann fyrirvara á að kvótasölur almennt
skerði ekki hlut sjómanna. Undir þann fyrirvara tók sjáv-
arútvegsráðherra.
í raun og vem snúast þær deilur, sem enn em á borð-
inu, um útgerð smábáta og krókaleyfi. í því sambandi
vakti sjávarútvegsráðherra athygh á því að hér er aðeins
um að ræða 2% af heildaraflamagninu.
Ef staldrað er við krókaleyfin sýnist sanngjamt og
skynsamlegt að einhverjar takmarkanir verði settar á
þær veiðar. Hluti sjósóknara getur ekki verið stikkfrí á
meðan aflamörk era sett á aðra. Andstaða hagsmunaafla
smábátaeigenda er ekki sannfærandi þegar þeir halda
því fram að skerðing á þeirra hlut komi ekki til greina.
Það má hins vegar taka undir þá gagnrýni á málamiðlun-
arthlögu ráðherra að heildarafli með banndögum sé vafa-
söm aðferð, enda er þá smábátunum att út í ahsherjar-
kapphlaup sem getur endað með ósköpum, bæði af hags-
munaástæðum og svo beinlínis vegna þeirrar lífshættu
sem slík sókn hefur í fór með sér. Nóg er samt af sjóslys-
unum, þótt sjómenn séu ekki beinlínis þvingaðir til sjó-
sóknar af ótta við að missa eha af veiðikvóta.
Ákvæðið um þróunargjaldið mætir vissulega andstöðu
afhálfu Framsóknarflokksins og útgerðarmanna en innan
stj ómarflokkanna sýnist nokkuð breið og almenn sam-
staða um gjaldið og þróunarsjóðinn. Enda væri annað
óeðhlegt, þar sem þróunarsjóðurinn er lykillinn að úreld-
ingu og hagræðingu í sjávarútveginum sem allir em sam-
mála um að eigi að hafa forgang. Arðsemi í sjávarútvegi,
þegar th framtíðar er htið, verður aldrei að veruleika
nema skipum og fiskvinnsluhúsum verði fækkað.
Það er skaði ef Alþingi verður sent heim án þess að
hafa afgreitt thlögur tvíhöfðanefndar. Dýrmætur tími tap-
ast, óvissa ríkir áfram og ríkisstjómin hefur fýrir vikið
enga stefiiu varðandi mikhvægustu atvinnugrein lands-
manna, sem þar að auki riðar th fahs í algjöru tómarúmi.
Sjávarútvegsráðherra er með miklu betri stöðu heldur
en menn áttu von á. Þá stöðu ber að nýta th fulls, meðan
tækifæri gefst.
Ehert B. Schram
Bosnía á Norð-
ur-írlandi
Það er of mikið sagt að stríð geisi
á Norður-írlandi en það ástand sem
þar er viðvarandi og hefur nú í
vaxandi mæli breiðst til Bretlands
sjálfs á sér rætur í þjóðemis- og
trúarbragðadeilum ásamt yfir-
drottnun erlends ríkis um aldir. Sú
hryðjuverkastarfsemi sem enn er
stunduð í nafni sjálfstæðis og sam-
einingar ætti að vera viðvörun
þeim sem telja að unnt sé að stilla
tii friðar í Bosníu með hervaidi.
Stríðið í Bosníu er ailt í senn,
borgarastríð, þjóðemisstríð og trú-
arbragðastríð með miklu blóðbaði,
og allt þetta giiti á sínum tíma á
írlandi.
Einn trúflokkurinn, sem er
reyndar líka af öðrum þjóðernis-
legum uppmna, enskum og skosk-
um, fékk sitt eigið yfirráðasvæði
við skiptingu írlands fyrir 70 árum,
þegar meginhluti þessarar fyrrum
einkaeignar Englandskonungs
fékk heimastjóm og síðan sjálf-
stæði.
Á Norður-írlandi urðu eftir tveir
trúflokkar og í raun tvö þjóðemi.
Þar hefur aila tíð tíðkast og tíðkast
enn að meirihlutinn, mótmælend-
ur af enskum og skoskum upp-
runa, hafa undirokað og kúgað
þann þriðjung íbúanna sem er ka-
þólskur eins og nær alhr íbúar hins
eiginlega írlands. írski lýðveldis-
herinn, sem upphaflega var stofn-
aður sem skæruhðaher 1919 til aö
beijast gegn breskum yfirráðum,
klofnaði í borgarastríðinu á írlandi
1922 og meginhiuti hans varð síðan
hluti af her írska lýðveldisins, Eire.
Sá hiuti sem eftir er herjar enn í
Norður-írlandi og verðskuldar
tæpast nafnið her, hefur ekki nema
nokkra tugi manna, að mati Breta,
en nýtur engu að síður samúðar
og stuðnings hundruða þúsunda
eða jafnvel milljóna íra, ef Banda-
ríkjamenn af írskum uppmna eru
taldir með. Málstaðurinn er hatur
á Bretum og það hatur er að
minnsta kosti jafnrótgróið og hatur
Serba á múslímskum Tyrkjum og
hatur rómversk-kaþólskra Króata
á grísk-ortodox Serbum.
KjaUarinn
Gunnar Eyþórsson
fréttamaður
Ulster og Eire
Nú mætti ætla af fréttaflutningi
að Bretar séu að undiroka kaþó-
likka á Norður-írlandi og beita þá
ranglæti en sá var ekki tilgangur-
inn í upphafi. Norður-írland er
hluti Stóra-Bretlands vegna þess
að tveir þriðju íbúanna krefjast
þess og breska stjórnin er skuld-
bundin til að virða þann vilja sem
settur var fram þegar Ulster eða
Norður-írland var skilið frá Eire
fyrir 70 ámm.
Ástæða fyrir íhlutun Breta 1969
var ofsóknir meirihlutans, mót-
mælenda, gegn minnihlutanum,
kaþólíkkum. Þetta hefur viðgengist
frá örófi alda en á sama tima hefur
Norður-írland þróast í aðra átt en
hinn hlutinn með þeim afleiðingum
að aðeins hluti kaþólíkka vill sam-
einingu viö Eire og aðeins hluti
íbúa Eire vill samninginn við Norð-
ur-írland. Þetta skiptir írska lýð-
veldisherinn IRA engu máh.
Það er hatrið sem ræður ferð-
inni, hatur sem á sér rætur allt
aftur á 15. og 16. öld, rétt eins og
það hatur sem grasserar á Balkan-
skaga á sér rætur aftur í myrkustu
miðaldir. Tilgangurinn með
hermdarverkum IRA er að halda
hatrinu lifandi og viðhalda með því
þjóðarvitund og þjóðernistilfinn-
ingu.
Öfgahreyfingar
Ekkert sem Bretar hafa gert á
Norður-írlandi hefur breytt þess-
um undirliggjandi hugsunarhætti.
Ekkert sem erlendur fjölþjóðaher
getur gert í Bosníu, þ.e.a.s. ef hann
getur nokkuð gert, mun breyta
hugarfari íbúa þar. Bretar komu
sem verndarar katólskra, nú eru
þeir erkióvinurinn, ekki mótmæl-
endur.
Friðargæslulið í Bosníu myndi
lenda í sömu aðstöðu milh þriggja
elda. Á Balkanskaga eru enn til
öfgahreyfmgar á borð við Ustasha
hjá Króötum og Sjetnika hjá Serb-
um að ógleymdum skæruliðaherj-
um múslíma með margra alda bar-
dagareynslu. Þaö kann að friða
samvisku umheimsins að skerast í
leikinn til að fá frið fyrir fjölda-
morðum í sjónvarpi.
Staðreyndin er sú að umheimur-
inn getur sáralítið gert. Tími hinna
miklu hemaöaraögerða er hvort
sem er brátt hðinn með sigri Serba.
Við tekur skæruhemaður um ófyr-
irsjáanlega framtíð og hefndarhug-
ur sem lifa mun sjálfstæðu lífi í
marga mannsaldra.
Gunnar Eyþórsson
„Stríðið í Bosníu er allt í senn, borgara-
stríð, þjóðernisstríð ogtrúarbragða-
stríð með miklu blóðbaði og allt þetta
gilti á sínum tíma á Irlandi.“
Skoðanir annarra
Peningaígildi hlunninda
„Starfsmenn Ríkisútvarpsins hafa fengið felld
niður afnotagjöld sín af útvarpi og sjónvarpi. Þau
gjöld em í raun skattur, því að menn geta ekki neit-
að að greiða þau eigi þeir útvarps- og sjónvarps-
tæki. Miðað við greidd laun hjá Ríkisútvarpinu árið
1991 virðist mega meta þessi fríðindi til um 1,5% af
launum.... Aðalgalhnn við óbein laun af þessu tagi
er ekki sá að þau feh í sér spihingu eða bruðl, held-
ur hitt, að þau fela raunverulegan kostnað af starfs-
mannahaldi.“
Benedikt Jóhannesson framkv.stj. - Vísbending 26. apríl
Ábyrgð stjórnmálamanna engin?
„íslenskir stjórnmálamenn hafa aldrei tekið und-
ir kröfur almennings um að þeir beri ábyrgð á
ákvörðunum sínum og gjörðum. Þeir vita sem er að
um leið og látið er undan almenningi einu sinni og
einhver sökudólgurinn látinn segja af sér verður
erfiðara að standast kröfumar næst. Þess vegna
skiptir engu máli hversu spilltir íslenskir stjórn-
málamenn em eða hversu miklum fjármunum þeir
sóa; þeir munu aldrei missa stööu sína.“
Úr forystugrein Pressunnar 29. apríl
Loftfimleikar
Alþýðubandalagsins
„Staðreyndin er sú, að á síðustu árum hefur Al-
þýðubandalagið árangurslaust reynt að ná einingu
um stefnu í málefnum sjávarútvegsins. Það hefur
velkst fyrir vindum, og á örfáum árum hefur það
ýmist gælt við kvótakerfið eða lagst harkalega gegn
því.... Hið „sögulega" við þessa póhtísku loftfim-
leika er sú staðreynd, að enn í dag hefur flokkurinn
ekki gert upp við sig, hvort hann styður kvótakerfið
eða sóknarstýringu." Úr forystugrein Alþ.hl., 29. april