Dagblaðið Vísir - DV - 03.06.1993, Blaðsíða 13

Dagblaðið Vísir - DV - 03.06.1993, Blaðsíða 13
FIMMTUDAGUR 3. JÚNÍ1993 13 Sviðsljós Útgáfutónleikar HAM Hljómsveitin HAM efndi til útgáfutónleika í Tunglinu sl. föstudagskvöld. Nýja platan þeirra hefur að geyma bæði nýtt og gamalt efni en ekki var annað að sjá en tónleikagestum félli hvorutveggja vel I geð. DV-mynd RaSi Sigrún Gróa kjörin fyrirsæta Suðumesja Ægir Már Kárasan, DV, Suðumesjum; Sautján ára Keflvíkingur, Sigrún Gróa Magnúsdóttir, sigraöi í Fyrir- sætukeppni Suðumesja sem haldin var í veitingahúsinu Þotunni í Kefla- Sigrún Gróa Magnúsdóttir brosti blitt þegar úrslitin lágu fyrir. vik. Fyrir sigurinn fékk Sigrún Gróa árssamning hjá fyrirsætuskrifstof- unni Wild, skartgripi, demantshringi o.fl. Esther Erhngsdóttir, 19 ára, varð í öðru sæti og Birgitta Vilbergsdóttir, 17 ára, í því þriðja en þær eru báðar úr Keflavík. Níu stúlkur tóku þátt í keppninni sem tókst mjög vel en meðal skemmtikrafta á úrslitakvöld- inu voru Halli og Laddi og Magnús Scheving en kynnir var Páll Óskar Hjálmtýsson. í GÓÐUM hÖNDUM BJÖRN VIÐISSON NUDDFRÆÐINGUR Líkamsnudd*SvæÖanieÖferð*í|iróHanudd SUNDLAUG KÓPAVOGS S. 642560 Niu stúlkur tóku þátt í keppninni og hér eru þær allar samankomnar í einu atriðanna. DV-myndir ÆMK DRATTARBEISLI BílavörubúÓin FJÖÐRIN Skeifan 2 • Simi 812944 Menning Norræn kvennabókmenntasaga Nýlega birtist fyrsta bindi af fimm um þetta efni. Ritið er 600 bls. í stóru broti, einkar fallega hannað og myndskreytt. Verkið hefur verið mörg ár í vinnslu en á nú að birtast ört, tvö bindi árlega. Fimmta bindi verður skáldkvenna- tal, en heimildaskrá heildarritsins kemur í fjórða bindi. Þetta er safnrit margra höfunda, yfir tuttugu þetta fyrsta bindi, sem nær yfir tímabilið fram að 1800. Upphafsárið er sett við 1000, en auðvitað er það ekki meint bókstaflega því ómögulegt er að aldurssetja nákvæmlega elstu verkin, eddukvæði. Fornar bókmenntir Helga Kress skrifar fyrsta kaflann, um ís- lenskar fornbókmenntir. Höfundar þeirra flestra eru ókunnir, og þá ekki vitað hvað er eftir karla og hvað eftir konur. Helga velur þá skynsamlegu lausn á þessum vanda að draga saman það sem segir um konur í þessum bók- menntaverkum, einkum þó þar sem konur eru í sviðsljósinu því það er þá líklegra öðru til að vera eftir konur. Þetta er nauðsynlegt upphaf bindisins og fróðlegt yfirlit. Því miður hefur heimildarýnin stundum orðið að víkja fyrir skáldhneigö Helgu, eða hvaö á að kalla það. Þannig segir hún t.d. um Ingunni í Hólaskóla áð hún hafi verið ólæs og óskrifandi, en kenndi þó skólapiltum málfræði (bls. 24). Þetta undur leysist þó upp ef flett er upp í Jóns sögu helga (27. k.): „Engiun þessum var hún lægri í sögðum bóklistum," en „þessir" urðu síðar rithöfundar og biskupar þannig að auðvitað var stúlkan læs og skrifandi og gott betur. Á sama stað telur Helga liklegt að mansöngur hafi verið bannaður vegna þess að hann hafi verið söngur kvenna, en orðabók Fritzners sýnir glögglega að orðið merkti í flestum tilvikum lostaþrungið kvæði karls til konu, þótt í Jóns sögu helga sé það kvæði konu til karls. Um Maríulof skrifar Pil Dahlerup, sem fræg varð fyrir fróðlegt doktorsrit sitt um danskar skáldkonur í lok 19. aldar. Sú frægð hefur fært henni þetta verkefni sem ýmsar norrænar kon- Helga Kress skrifar fyrsta kaflann. Bókmeraitir Örn Ólafsson ur væru færari um. Hún misskilur þessa forn- dönsku texta hvað eftir annað, og heldur sig eingöngu viö þá, enda þótt upplagt hefði verið að taka t.d. íslensk Maríukvæði til samanburð- ar. Þau eru að vísu eftir nafngreinda karlmenn, en væru einmitt þess vegna fróðleg viðmiðun nafnlausra kvæða sem gætu verið eftir konur, eins og Dalhlerup segir. Hún ber þau saman við Maríukvæði danskra karla, annar er eins og ástfanginn af henni, hinn mest í þurri guðfræði. Sigur kvenrithöfunda Þetta verður að segja um verkið í heild. Það er samið til að leiðrétta þaö að hefðbundin bók- menntasaga hafi sniðgengið skrifandi konur. Væri þá ekki eðlilegt að bera þær hér saman við helstu ritkarla? En það gerist sárasjaldan, og sjaldan eru þær bornar saman innbyrðis. Raunar er oft lítið íjallað um bókmenntaleg sér- kenni á ritum kvennanna, en þeim mun meir um ytri aðstæður þeirra, fordóma sem þær urðu að berjast gegn eða viðurkenningu sem þeim hlotnaðist. Þar við bætist að þetta er alls ekki samfelld saga heldur safn lítt tengdra ritgerða og misvandaðra. Og af þessu öllu fæ ég þá mynd, að þessir höfundar eigi ekkert sérstakt sameig- inlegt. Hvað hefði svosem dönsk'konungsdóttir átt að eiga sameiginlegt með norskri prests- ekkju eða finnskri alþýðukonu? Helst trúarhit- ann, sýnist mér af kaflanum um 17. öld. En hér eru margar merkisritgerðir og eins þótt skáldin séu gleymd, þá varpa þær ljósi á tíðarandann. Prestsekkjan norska, Dorte Engelbrechtsdatter var vinsælust skálda á dögum Hallgríms Péturs- sonar, margprentuð þá og meira að segja í sjó- ræningjaútgáfum, meðan sá samtímamaður hennar sem nú þykir merkastur, Peter Dass, kom engu út í lifanda lífi! Á þessum tíma eru þó útbreiddir fordómar gegn skrifum kvenna, en þær vinna afgerandi sigur um 1700, eftir það er alvanalegt að konur séu vinsælustu skáld Norðurlanda. Þar virðist franski bréfritarinn frú de Sévigny í fararbroddi, bréf komust í tísku í lok 17. aldar sem sérstök bókmenntagrein þar sem konur væru til fyrirmyndar. En bréfasöfn þessi eru ein helsta rót nútíma skáldsagnagerð- ar, sameiginlegt er íjölbreytt efni, áhugi á nán- asta umhverfi, einkalífi o.fl. þ.h. Góður kafli er líka um sjálfsævisögur 17. aldar, einkum meðal ofsatrúarmanna leiddi þessi skriftakvöð til sjálfsskoðunar. Þetta er að mörgu leyti merkisrit og þyrfti að vera til á íslenskum almenningsbókasöfnum. Nordisk Kvindelitteraturhistorie I, I Guds navn... Ritstjóri: Elisabeth Moller Jensen. Rosinante, Kaupmannahöfn 1993, 595 bls. (600 d.kr.) ®T Stilling SKEIFUNN111 • SÍMI 67 97 97 wwvwwwwwwv SMÁAUGLÝSINGADEILD OPIÐ: Virkadaga frákl. 9-22, laugardaga frá kl. 9-16, sunnudaga frá kl. 18-22. ATH.! Smáauglýsing í helgar- blað DV verður að berast okkur fyrir kl. 17 á föstudag. Þverholti 11 -105 Reykjavík Sími 91-632700 Bréfasími 91 -632727 Græni siminn: 99-6272 wm m Auglýstu í smáauglýsingum

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.