Dagblaðið Vísir - DV - 20.01.1994, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 20. JANÚAR 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Heimur tækifæranna
Blikksmiðirá Akureyri höfðu lítið að gera í skipasmíð-
um, sem eru deyjandi atvinnugrein þar sem annars stað-
ar. Þeir gátu fundið sér verkefni við smíði kælitækja í
nýju fyrirtæki og gátu því sagt upp, áður en þeim væri
sagt upp í hinu hefðbundna stórfyrirtæki á staðnum.
Rannsóknir í Bandaríkjunum og Bretlandi hafa leitt í
ljós, að ný atvinnutækifæri verða ekki til í stórum og
grónum fyrirtækjum, allra sízt í hefðbundnum atvinnu-
greinum. Heildaraukning tækifæra hefur árum saman
aðeins komið fram í nýlegum og litlum fyrirtækjum.
í fréttum Qölmiðla í vetur hefur nánast daglega verið
sagt frá tækifærum, sem fólk hefur notað sér. Eitt lítið
dæmi eru ígulkerin, sem enginn hafði atvinnu af fyrir
ári, en um 200 manns nú. í gær var sagt frá fyrstu skref-
um útflutnings á spónaparketi af Suðurnesjum.
Eitt efnahagslögmál segir, að fyrirtæki rísi og stirðni.
Annað segir, að atvinnugreinar rísi og stirðni. Þeim þjóð-
um vegnar bezt, sem eru fljótastar að átta sig á bylgju-
hreyfingunni og koma sér fyrir, þar sem bylgjan er að
byrja að rísa. Þær eru fyrstar að grípa tækifærin.
Hefðbundinn landbúnaður er löngu stirðnuð grein,
sem ekki getur keppt við erlenda stóriðju í landbúnaði.
Hefðbundnar fiskveiðar eru háðar takmarkaðri auðlind,
sem rambar á barmi hruns af völdum ofveiði. Þess vegna
verða íslendingar sífellt að leita að nýjum tækifærum.
Stundum er unnt að framlengja líf gamaíla atvinnu-
greina og gamalla fyrirtækja. Finnum tókst fyrir mörgum
árum að framlengja skipasmíðar, sem hrundu annars
staðar í Evrópu. Þeir sérhæfðu sig í olíuborpöllum og
ísbijótum og höfðu góðar tekjur af því um árabil.
Stuðningur við gamlar atvinnugreinar og gömul fyrir-
tæki skilar þjóðfélaginu ekki nýjum atvinnutækifærum.
Þetta er ekki fullyrðing, heldur lögmál, sem fyrir löngu
hefur verið staðfest með rannsóknum. Stuðningur við
skipasmíði mun hvorki hjálpa þeim né þjóðinni.
Ef ríkisvaldið hefur aflögu peninga til eflingar atvinnu
í landinu, á það að nota þá til að efla leit að nýjum tæki-
færum og til að mennta fólk á nýjum sviðum. Á báðum
þessum sviðum hefur til dæmis verið unnið af skynsemi
í Háskóla íslands. í slíkri iðju er framtíðin fólgin.
Dýrt og tilgangslaust er að hlaupa upp til handa og
fóta, þegar illa gengur í fyrirtækjum, í atvinnugreinum,
í landshlutum. I bezta falh er verðmætum kastað á glæ
og í versta faUi er auðlindum útrýmt með ofveiði kvóta-
aukningar, svo sem sumir Vestfirðingar heimta nú.
Atvinnuleysið stafar af, að þeir, sem hafa með manna-
hald að gera, búast við rekstrarerfiðleikum, þegar aflinn
fer að dragast saman um mitt þetta ár. Með því að und-
irbúa kreppuna eru þeir um leið að magna hana. Minnk-
andi viðskipti leiða til samdráttar og gjaldþrota.
Hvarvetna sést nagandi svartsýni, sem framleiðir
kreppu. Svartsýnin stafar af, að fólk einblínir um of á
fyrirsjáanlega erfiðleika í hefðbundnum fiskveiðum, en
lítur ekki eins mikið á hafsjó tækifæra, sem er allt í kríng-
um okkur og bíður eftir stórhug og réttum veiðarfærum.
Að svo miklu leyti sem við erum stirðnuð og hug-
myndasnauð, mun okkur yegna illa sem þjóð í framtíð-
inni, en hins vegar vegna vel, að svo miklu leyti sem við
erum sveigjanleg og hugmyndarík, áhugasöm um upp-
finningar og nýjungar, óhrædd við hið ókunna.
Ef við vildum gera svo vel að hætta að gæla við og
vemda fortíðina og fara að sinna framtíðinni af auknu
afli, verður gott að lifa hér á landi á næstu árum.
Jónas Kristjánsson
Bygging hjúkrunarheimilanna Skjóls og siðan Eirar í Grafarvogi, meö samtals 220 vistrými, eru mikilvægir
áfangar. - Hjúkrunarheimilið Eir, Grafarvogi.
Hugleiðingar um málefni aldraðra:
Gerum betur
Á hverju ári standa hundruð ein-
staklinga frammi fyrir því að þurfa
að láta af störfum fyrir aldurs sak-
ir. Undirbúningur og aðlögun að
þeim tímamótum er afar misjafnt
hjá þeim fjölda einstaklinga Sem
ganga í gegnum þessa lífsreynslu á
hvequ ári.
Víða eriendis hefur aldraö fólk,
sem hætt er störfum á hinum opin-
bera og almenna vinnumarkaði
vegna aldurstakmarks, stofnað
með sér félög og boðið fram þjón-
ustu sína á ýmsum sviðum þar sem
menntun og lífsreynsla þess getur
komið að gagni.
Pétur H. Ólafsson, sem þekktur
er af störfum sínum í þágu aldraðra
1 Reykjavík, hefursett fram ýmsar
tillögur sem miða að því að gefa
eldri borgurum kost á að gera verð-
mæti úr vinnu sinni og skapa þeim
jafnframt nauðsynlegar aðstæður
til að kynna og selja þann vaming
sem þeir framleiða.
Hér er um mikilvægt málefni að
ræða og sjálfsagt að fulltrúar sam-
taka eldri borgara og borgaryfir-
valda taki þetta mál til umfjöllunar
á sameiginlegum véttvangi.
Félags- og þjónustu-
miðstöðvar
Árið 1974 var fyrsta félagsmið-
stöð aldraðra opnuð á Norðurbrún
1 í Reykjavík. Síðan hafa verið opn-
aðar tólf félagsmiðstöðvar og þjón-
ustusel víðsvegar í borginni. Þess-
ar þjónustumiðstöðvar gegna
veigamiklu hlutverki í margs kon-
ar þjónustu fyrir aldraðra og er
óhætt aö fullyrða að starfsemi
þessara stöðva hefur valdið
straumhvörfum í allri þjónustu og
félags- og tómstundastarfi fyrir
aldraða á síðustu árum.
Samhliða starfi borgarinnar á
þessum vettvangi sinna fjölmörg
félagasamtök og stofnanir marg-
vislegri félagsstarfsemi í þágu aldr-
aðra. Kirkjustarf aldraðra í
heimilanna Skjóls og síðan Eirar í
Grafarvogi, með samtals 220 vist-
rými, eru mikilvægir áfangar.
Þrátt fyrir byggingu þessara
tveggja glæsilegu hjúkrunarheim-
ila og hugsanlega fiölgunar hjúkr-
unarrýma fyrir aldraða í tengslum
við áukna samvinnu Borgarspítala
og Landakots er ljóst að enn frek-
ara átak verður að gera í þeim til-
gangi aö fiölga hjúkrunarplássum.
Nú er unnið að undirbúningi bygg-
ingar hjúkrunarheimilis í Suður-
Mjódd og stefnt að því að fram-
kvæmdir hefiist á næsta ári.
Samstarfsnefhd félags aldraðra í
Reykjavík undir forystu Gyðu Jó-
hannsdóttur hefúr sótt mn lóð til
að byggja umönnunarheimili fyrir
aldraða með 50 rúmum. Samstarfs-
nefndin leggur áherslu á að
markmiðið með byggingu umönn-
—
„Reykjavíkurborg hefur reynt eftir
megni að veita þeim félagasamtökum
stuðning sem starfa í þágu aldraðra og
veitir árlega töluverða Qárhagslega
styrki í því sambandi.“
Kjallariim
Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson
borgarfulltrúi
Reykjavík er mjög fiölbreytt og
ennfremur hafa mörg kvenfélög,
verkalýðsfélög og stofnanir þar
sem aldraðir dvelja, m.a. Hrafnista,
sinnt þessum þætti. Reykjavíkur-
borg hefur reynt eftir megni að
veita þeini félagasamtökum stuðn-
ing sem starfa í þágu aldraðra og
veitir árlega töluverða fiárhagslega
styrki í því sambandi.
Hjúkrunarheimili
Eitt mikilvægasta viðfangsefnið
nú er bygging hjúkrunarheimila
fyrir aldraðra. Töluvert hefur
áunnist á þessu sviði á undanfórn-
um árum. Bygging hjúkrunar-
unarheimilis sé að eldra fólk fái
fleiri valkosti í öldrunarþjónustu.
Gott samstarf félagasamtaka, rík-
is og sveitarfélaga um öfluga upp-
byggingu, rekstrarfyrirkomulag og
breyttar áherslur í þessum mála-
flokki er afar þýðingarmikiö. Það
er ósk mín, að samstarf þessara
aðila verði málefninu til styrktar
og í þágu þeirra einstaklinga, sem
þurfa nauðsynlega á þessari þjón-
ustu að halda. Ég trúi því, aö við
getum gert betur í málefnum aldr-
aðra.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson
Skodanir aimarra
Skorður til
lækkunar útlánsvaxta
„Veruleg lánsfiárþörf hins opinbera hefur leitt
til harðrar samkeppni um fiármagnið milli ríkis-
sjóös, bankastofnana og annarra aðila á fiármagns-
markaði. Viðbrögð bankanna hafa verið þau að bjóða
góða ávöxtun á verðtryggðum innlánsreikningum.
Þetta hefur enn fremur leitt til þess að svigrúmi
þeirra til lækkunar útlánsvaxta hafa verið settar
skorður."
Ólafur K. Ólafs viðskiptafr. í Vísbendingu 13. jan.
Viðvarandi atvinnuleysi
„Það mun ekki draga úr atvinnuleysi fyrr en ný
uppsveifla verður í atvinnulífinu. Og jafnvel þegar
að því kemur má búast við, að fyrirtækin fari sér
hægt í mannaráðningum, eftir þá reynslu, sem þau
hafa gengiö í gegnum á undanfomum fimm árum.
Þess vegna verðum við horfast í augu við, að ririkið
atvinnuleysi veröur hér ríkjandi í nokkur misseri
enn og jafnvel allmörg misseri."
Ur forystugrein Mbl. 19. janúar.
Sterkt aðhald
í Reykjavík
„Það er grundvallaratriði í öllum lýöræðisþjóðfé-
lögum að þegnarnir geti valið milli skýrra valkosta.
í öðru lagi er mikilvægt að meirihluti sjálfstæðis-
manna í Reykjavík fái sterkt aðhald. Ámm saman
hafa sjálfstæðismenn í Reykjavík getað tekið ákvarð-
anir með einræðislegum hætti, án þess svo mikið sem
að veita andstöðunni athygli. Slíkir sfiómunarhættir
era að sjálfsögðu af hinu illa, bæði fyrir borgarbúa
og þá sem sfióma borginni.“
Úr forystugrein Alþbl. 19. janúar.