Alþýðublaðið - 24.12.1960, Side 18

Heimsókn í
Málleysingjaskólanum
laus heldur kunna þau ekki
að nota röddina, vegna þess,
að eyra þeirra getur ekki
stjórnað henni; Ef þau heyrðu
myndú þau geta talað.
Hvenær var fyrst farið að
kenna mállausum börnum á
ísiandi?
Það mun hafa verið árið
1865, að stofnaður var málleys
ingjaskóli að Þingmúla í Skrið
dal. Það gerði séra Páll Páls-
son, sem sjálfur var um tíma
mállaus, en fékk bata í skóla
í Danmörku. Snemma á 17.
öld var farið að gera tilraun-
ir til að kenna málleysingjum
að tjá hugsanir sínar og skilja
tal annarra. Gerði þær spánsk
ur munkur, Bonet að nafni.
Það var þó fyrst 1775. að auð-
ugur aðalsmaður, L'Épée að
nafni stofnaði málleysingja-
skóla í Frakklandi. Kenndi
hann nemendunum að tjá
hugsanir sínar með táknum
og teikningum, auk þess sem
hann kenndi þeim fingramál.
Fingramálið er þó tæpum
tveim öldum eldra og notað
svo til óbreytt enn þann dag
í dag. Litlu seinna var stofn-
aður annar skóli í Þýzkalandi,
en þar voru notaðar nokkuð
aðrar aðferðir. Samuel Heinc -
cke stofnandi hans, reyndi að
kenna nemendum sínum að
tala, með raddæfingum og
varalestri. Nokkrar deilur
hafa verið milli þessara
tveggja stefna og Frakkar og
Þjóðverjar hér á öndverðum
meið. Til Norðurlanda barst
kennsla mállausra með danska
lækninum Kastberg, sem
lærði í skóla L’Épée. Aðferð
hans varð því mest notuð á
Norðurlöndum fyrst í stað, en
nú er farið að nota hið bezta
úr báðurn.
Við viljum gjarnan fá að sjá
hvernig kennslan fer fram og
Brandur gengur með okkur
inn í eina skólastofuna ásamt
tveim 5 ára drengjum. Hún er
töluvert ólík venjulegum
skólastofum. Þar er aðeir.s
eitt borð með fáeinum stólum
i kring og vekur nokkra undr
un að allstór spegill stendur
á miðju borðinu, einnig hljóð-
nemi, útskorin dýr, búnki af
litlum kortum með stöfum á
og sitt hvað fleira. Á veggjun
um er líka tafla. Kennslan
byrjar á því, að fá nemcndur
til að segja viss hljóð og stafi
og eru ýmsar aðferðir not.aðar
1 SMITIST kona af rauðum
Juindum á fyrstu þrem mán-
uðum meðgöngutímans, er
xnikil hætta á því, lað barnið
verði heyrnarlaust, blint cða
jneð hjartabilun, sagði Brand-
,ur Jónsson skólastjóri Málleys
ingjaskólans fyrir sköniniu í
viðtali við blaðamann frá Al-
þýðublaðinu.
Rauðir hundar, hélt hann
áframj gengu hér um 1940 og
árið eftir fæddust hvorki
tmeira né minna en 11 mállaus
ibörn í landinu. Sömu sögu er
að segja frá árunum 1954—
1955, er rauðir hundar gengu
hér aftur. En árin 1955 og !56
fæddust 9 heyrnarlaus börn,
í landinu, sem nú er vitað um.
Hér er jim að ræða rrvál, sem
margir læknar og almenning-
ur hefur ekki veitt þá athygli,
sem skyldi. Væri komið í veg
fyrir að barnshafandi konur
smituðust af rauðum hundum,
eða komið í veg fyrir, að þau
fóstur fæddust, sem fyrir
þessu verða í móðurkviði, er
full ástæða að vænta þess að
heyrnar- og málleysingjum
fækki a.m.k, um þriðjung.
Læknar munu ekki á einu
máli um réttmæti þeirrar
kenningar, að rauðir hundar
séu eins skaðlegir fóstrinu og
framan greinir, en fjölgunin
í Málleysingjaskólanimi, þeg-
ar rauðir hundar hafa gengið,
talar sínu máh. Við, sem vinn
um við að bæta málleysingj-
um upp það, sem þeir fara á
mis við og tekst það aldrei
nema að litlu leyti, hljótum
að líta svo á, að það sé helg
skylda heilbrigðisyfirvalda og
lækna að vaka yfir því með
öllum tiltækilegum ráðum, að
þessum olnbogabömum lífsins
fari fækkandi,
Barnshafandi konum verð-
ur að vera Ijós sú hætta, sem
vofir yfir afkvæmi þeirra, ef
þær smitast af þessum sjúk-
dómi meðan á meðgöngutíma
stendur. Hert heilbrigðiseftir-
lit á þessu sviði, bæði bólu-
setning kvenna og fóstureyð-
ingar, þar sem þeirra er þörf,
ásamt aukinni fræðslu tilvon-
andi mæðra, mundi kosta þjóð
félagið sama sem ekkert, en
hins vegar forða mörgum
börnum frá því að verða mál-
laus alla sína ævi. Þetta er al-
gengasta orsökin, en jafn-
framt sú, sem auðveldast er
að koma í veg fyrir, ef þeim,
sem hlut eiga að máli er kun-i
ugt um hana.
Hverjar eru annars helztu
orsakir málleysis?
í sumum tilfellum er það
arfgengt og oft er málleysi af-
leiðing heilahimnubólgu. —
Annars eru bömin aldrei radd
JIMHHMWVHVHHMMHtMUWMMMMMMMMMMHMIiMMMMMUHMMHMHMMMMMMW
Stfákarnir erU * hc*mav*st 1 Málleysingjaskólamun. Þeir heita
Benedikt Sigurðsson og Viðar Guðbjartsson. Snotr*
r •
O Slöunni ustu drengir, finnst ykkur ekki?
mvmvvvvvvvvvmvvmmvmmvvmmmvvvmvvvhvmvvmvvmvvvvmvmmmmmmvvvvmmvvvmmvmvmv
18 — Jólabók Alþýðublaðsins 1960
. -n . '..c,;!,,'