Dagblaðið Vísir - DV - 31.10.1994, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 31. OKTÓBER 1994
15
Úrgangur togaranna
Á þaö hefur verið bent í blöðum
að togarar og bátar henda árlega
þúsundum tonna af úrgangi í sjó-
inn á takmörkuðum veiðisvæðum.
Þar sekkur dauður fiskur, hryggir
og hausar o.fl. til botns, þar sem
þessi úrgangur hggur úldinn um
lengri tíma.
Það fer nokkuð eftir aðstæðum,
hve mikið þessi úrgangur mengar,
en það getur ekki verið heppilegt
fyrir góð fiskimið og eðlilegt líf í
sjónum.
Fóðrun smáþorska
Undanfarið hafa farið fram til-
raunir með að fóðra smáþorsk inni
á fjörðum. Þetta hefur gengið vel
og hefur þessi fiskur stækkað
meira og hraðar en smáþorskur
sem ekki hefur fengið fóður.
Þessu æti, sem er saxað smátt,
er rennt niður í sjóinn gegnum rör,
þannig að fóðrið kemst strax nokk-
uð niður frá yfirborði og fuglar
taka það t.d. ekki.
KjaUarinn
Lúðvík Gizurarson
hæstaréttarlögmaður
Fæðukeðjan
Eins og kunnugt er þá er fæðu-
keðjan undirstaða lífsins í sjónum.
Stærri fiskar éta þá minni og afla
sér þannig fæðu. Um leið helst jafn-
vægi á milli tegunda.
Úrgangur togara og báta þarf að
komast inn í fæðukeðjuna aftur um
leið og fiskiskip henda honum. Það
mætti gera með því að fóðra fiski-
miðin með úrganginum í stað þess
að láta hann sökkva til botns og
liggja þar oft lengi úldinn.
Hér er þeirri hugmynd komiö á
framfæri að gerð verði tilraun með
það aö hakka og saxa í smátt úr-
gang frá togurum og bátum. Síðan
yrði þetta látið renna út um rör
niður í sjónum. Þá er þessi úrgang-
ur nýr og ferskur. Magur smáfisk-
ur tæki þetta til sín sem æti og fisk-
úrgangurinn færi beint inn í
fæðukeöjuna aftur, þ.e. stækkaði
fiskstofnana í stað þess að falla til
botns.
Það er nokkuð öruggt að fisk-
stofnum við landið, t.d. smáfiski,
væri mikið gagn í því að geta tekið
strax til sín allan fiskúrgang frá
togurum og bátum, en til þess þarf
úrgangurinn að fara niður í sjóinn
hakkaður, þannig að smærri fiskar
geti nýtt sér hann.
Þetta er vert að hugleiða.
Lúðvík Gizurarson
„Það er nokkuð öruggt að flskstofnum
við landið, t.d. smáfiski, væri mikið
gagn í því að geta tekið strax til sín
allan fiskúrgang frá togurum og bát-
n w-» «
„Úrgangur togara og báta þarf að komast inn í fæðukeðjuna aftur um leið og fiskiskip henda honum,“ segir m.a. í grein Lúðvíks.
Popptónlist og pistlar
ísland er orðið heldur fjölmiðla-
fátækt land, því miður. Dágblöð-
um, sem aldrei voru mörg, hefur
fækkað. Hættan á einstefnu í
skoðanamyndun hefur aukist og
stundum læði'st sá grunur að
mönnum aö í íslenskum ljölmiðla-
heimi séu einhverjir jafnari en aðr-
ir, afglöp sumra stjórnmálamanna
séu fremur tíunduð en annarra,
svo dæmi sé nefnt. Svo virðist sem
það íjölmiðlakerfi, sem við búum
við sé of veikt, einstakir miðlar með
ólíka stefnu bæti ekki hver annan
nógu vel upp af því að þeir eru of
fáir.
Jafnvægi milli viðhorfanna
Á þessum tímum fákeppni í ís-
lenskum fjölmiðlaheimi verður
krafan um framlag Ríkisútvarps-
ins, sameignar allra landsmanna,
hávær. Sérstaklega er mikilvægt
að stofnunin gæti jafnvægis milli
viöhorfanna í landinu.
Pistlahöfundar, sem eru ráðnir
til að viðra skoðanir sínar, eru lyk-
ilþáttur í starfi Ríkisútvarpsins.
Þeir kristalla viðhorf í þjóðfélag-
inu, samúð og samstöðu, ándúð og
andstöðu - þeir halda umræðunni
gangandi. í Þýskalandi huga menn
af sögulegum ástæðum mjög að
hlutverki fjölmiðlanna, einkum
hinna ríkisreknu. Pistlahöfundar,
sem hafa skoðun á ýmsum málefn-
um, eru ríkur þáttur í starfi þeirra
og hafa til dæmis látið mjög til sín
KjaUarinn
Einar Heimisson
sagnfræðingur og rithöfundur
taka í baráttunni við hægriöfga-
stefnu í þjóðfélaginu. Ef einhver
þýskur dagskrárstjóri myndi fóma
pistlahöfundunum fyrir popptón-
hst af því það væm að koma kosn-
ingar og stuöningsmenn einhverra
flokka hefðu kvartað þá myndu
menn hrökkva við og bera upp
spurningar um tjáningarfrelsið.
En héma komum við að kjarna
málsins: það er viss tilhneiging til
þess á íslandi nú um stundir að
grynnka umræðuna, fækka því
sem sagt er opinberlega - en spila
misgóða popptónhst í staðinn, rétt
eins og menn vilji með hljómstyrk
hennar koma í veg fyrir að sitthvað
heyrist. Þetta er miður. Því
óánægjan í landinu er mikh og hún
á að heyrast, þaö á ekki að grafa
hana niður, ekki láta hana hverfa
inn í algleymisglauminn því þá
eykst tvöfeldnin í þjóðfélaginu,
munurinn á því sem sagt er og
hugsað. Fólk vhl minna prívatrétt-
læti á íslandi, önnur vinnubrögö
stjórnmálamanna, meira aðhald
með þeim - og svo mætti lengi telja
nauðsynleg viðfangsefni pistlahöf-
unda.
Ekki aðeins pólitík
En sú ákvörðun Ríkisútvarpsins
að segja upp pistlahöfundum hefur
heldur betur beint sjónum manna
að því sjálfu - og ekki aðeins póh-
tískri umfjöllun þess, heldur einnig
annarri umfjöllun, til dæmis um
menningu. Á síðustu árum hefur
það ítrekað gerst að þeir menn sem
fjallað hafa - og það iðulega hla -
um bækur í jólabókaflóði hafa um
leið verið í störfum fyrir önnur for-
lög og hefur Ríkisútvarpið til þessa
ekki tekið mark á athugasemdum
við störf þeirra fyrir stofnunina. í
komandi jólabókaflóði munu augu
manna mjög beinast að shkum
markaðstengslum í bókmennta-
umfjöllun Ríkisútvarpgins, enda
ábyrgðin mikh í íjölmiðlaíátæku
landi þar sem gangvirki menning-
arinnar, sem er hið sama og stjórn-
málanna - hin óhku viðhorf - á
mjög erfitt uppdráttar. En aðal-
atriðið er þetta: Ríkisútvarpið ætti
að fjölga póhtískum pistlahöfund-
um, hafa ekki færri en einn á dag,
rækta þannig betur hlutverk sitt
sem almannaeignar í fjölmiðlafá-
tæku landi. Því segja má um góðan
pistlahöfund hið sama og stúlka
nokkur sagði sem einu sinni fórn-
aði lífi sínu fyrir orðin: „Það sem
við sögðum og skrifuðum, hugsa
nú svo margir!"
Einar Heimisson
„Ríkisútvarpiö ætti að fjölga pólitísk-
um pistlahöfundum, hafa ekki færri en
einn á dag, rækta þannig betur hlut-
verk sitt sem almannaeignar 1 Qöl-
miðlafátæku landi.“
Meðog
Jöfnun atkvæðisrétlar
„Þaðereng-
in spurning í
minum huga
aö breyta á
vægi atkvæða
þannig að það
verði full-
komlega jafnt
vægi atkvæða
manna, alveg
burt séð frá
því hvar fólk a|t>infli3maí>ur.
býr á landinu. Ég tel að rökin
fyrir því að atkvæöavægi eigi að
vera misjafnt, vegna mismunandi
lífsskilyrða í hinum ýmsu lands-
hlutum, eigi ekki við. Ég fæ
ómögulega séð að hfskjör Vest-
firðinga eða Austfirðinga batni
eitthvað með því að þeir hafa
meira atkvæðavægj en við hin.
Ég fæ ekki séð að það hafi orðið
þeim th bóta á nokkurn hátt. Ég
tel að vonum sjálfsagt að við höf-
um full mannréttindi og þessum
grundvallar mannréttindum
verðum við að koma í lag til þess
að viö séum fær um að fjalla um
önnur. Varðandi breytingar tel
ég fleiri en eina leið koma th
greina. Ég er alls ekki hlynntur
því að landið aht verði gert að
einu kjördæmi. Ég tel lhns vegar
hugsanlegt aö fækka þingsætum
sem eru bundin viö kjördæmi en
hafa áfram nokkur sem eru fær-
anleg, þannig að hægt sé að hafa
viðbrögð við búsetuflutningum.
Á það hefur skort í þvi kerfi sem
viö búum við. Það þarf að fjölga
þingsætum i stóru kjördæmun-
um, Reykjavík og Reykjaneskjör-
dæmum. Ég tel hins vegar að
umræðan um fækkun þingsæta
sé annað viðfangsefni. Það kemur
mannréttindum ekkert við hvort
þingmenn eru fáir eða margir.
Það er hins vegar marmréttindi
að hafa jafnan atkvæðisrétt."
Vara við
flaustri
„Ég er al-
mennt þeirr-
ar skoðunar
aö fara eigi
mjögvarlegaí
allar grund-
vaharbreyt-
ingar eins og
til aö mynda
breytingar á
kosninga- EinarK.Qu«lnns«on
löggjöfmni. alþingísmaður.
Ég minni á að hér er um afar
vandmeðfarið, flókið og við-
kvæmt mál að ræða. Það er að
mínum dómi fáránlegt að ætla
nú að fara að hrapa að þessu
máli rétt fyrir kosningar í mikilh
tímapressu eins og nú er. Ég er
sannfærður um að það mun gef-
ast iha. Varöandi hugmyndir um
jafnvægi atkvæða almennt vil ég
segja þetta, Fyrir því hefur skap-
ast ákveöin þingræðisleg hefö hér
á íslandi að menn viðurkenna að
eðlilegt sé að vægi atkvæða sé
nokkuð misjafnt milli landshluta.
Þetta er mjög í samræmi við þær
þingræðislegu hefðir sem mynd-
ast hafa til að mynda í Bretlandi.
Þess vegna er það alrangt sem
hér hefur verið lialdið fram að
um sé að ræða spurninguna um
mannréttindi eða ekki mannrétt-
indi. Þess vegna vara ég mjög við
því fara að gína við þessari flugu.
Þar fyrir utan held ég að þaö sé
hollt fyrir fólk í próíkjörum sem
ætlar að slá sig til riddara á þessu
máli aö minnast þess að í hugum
fólks, samkvæmt kosningarann-
sókn hinna virtustu sérfræöinga
hér á landi, vigtar þetta mál ákaf-
lega lítið í þjt>ðmálaumræðunm.‘'