Dagblaðið Vísir - DV - 23.11.1994, Qupperneq 14

14
MIÐVIKUDAGUR 23. NÓVEMBER 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÚNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
-blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Byrgjum brunninn
Dagurinn í dag er bindindisdagur fjölskyldunnar. Ekki
er þar með sagt að fjölskyldan þurfl ekki að vera í bind-
indi aðra daga ársins. Dagurinn er til að minna á þá stað-
reynd að reglusemi á heimilum og í fjölskyldum á að
vera öflum keppikefli og markmið; tfl áminningar um
óhóf í áfengisneyslu; til hvatningar fyrir þá sem vilja og
geta án vímuefna verið.
Ekki veitir af. Áfengi er því miður fastur heimilisgest-
ur á allt of mörgum heimilum og Bakkus hefur safnað
tfl sín allt of mörgum fórnarlömbum. Óregla er afar út-
breidd og til hennar má rekja margháttaða og endur-
tekna óhamingju. Börn horfa upp á foreldra sína ölvaða
og örvinglaða og foreldrar horfa upp á böm sín verða
víni og fíkniefnum að bráð. Lögreglan staðhæfír að lang-
flest útköfl stafi af ölvun og óreiðu innan heimflanna,
þar sem fólk er viti sínu fjær og fremur axarsköft og
óhæfuverk vegna þess að það hefur enga stjóm á sjálfu
sér. Fólk er jafnvel vont og viðurstyggilegt við sína ná-
komnustu, sína ástvini, vegna óhóflegrar vindrykkju;
fólk sem það ella vfldi síst gera mein.
Sjálfsagt er að viðurkenna að vín kann stundum að
vera gleðigjafi, örvun og saklaus ánægja fyrir þá sem
geta stiflt neyslu sinni í hóf. En hver getur sagt um það
fyrir fram að hófið haldist? Er það ekki afltaf svo að
fyrsta glasið er upphafið að drykkjunni og enginn ætlar
sér að verða annað en hófsemdarmaðurinn og láta við
það sitja? Enginn veit sína ævina fyrr en öfl er og allir
þeir sem nú standa frammi fyrir Bakkusi og yfirráðum
hans töldu sig einmitt geta stjórnað neyslu sinni.
Og svo standa þeir frammi fyrir þeirri staðreynd að
þeir hafa ekki lengur stjóm á víninu heldur er það vínið
sem stjómar þeim. Það er vínið sem stjómar fíkninni,
neyslunni, æðinu og ódæðisverkunum. Það er vínið og
raunar allir þeir vímugjafar, sem draga menn á tálar,
sem er orsökin fyrir barsmíðunum, grátinum og óham-
ingjunni sem eyðileggur heimifln og fjölskyldumar
hverja á fætur annarri. Óreglan er eins og drepsótt sem
leggst á fjölskyldumeðlimi og eirir engu, hvorki bömum,
mökum né heldur neytandanum sjálfum.
Bindindissamtök eiga ekki upp á paflborðið í þjóðfélag-
inu. Stúkumenn em taldir sérvitringar og ofstækismenn
sem boða bindindi og bönn gegn víni og vímuefnum. í
seinni tíð hafa jafnvel heyrst raddir um að rétt sé að leyfa
neyslu á vægum vímuefnum, svo sem hassi. Það bætir
ástandið, segja frelsispostulamir.
Sú uppgjöf gegn vímuefnunum sem þannig er lögð til
hefði háskalegar afleiðingar í for með sér og yrði enn
eitt sporið inn í ógæfuna. Nóg er þó af henni fyrir.
Bindindismál og bindindisboðskapur er ætíð af hinu
góða og hversu öfgakenndir sem menn kunna að vera í
þeirri baráttu, má og á ekki að gera lítið úr henni. Bind-
indisfólk er ekki endilega betra fólk en aðrir, en það ger-
ir þó ekkert af sér í skjóli vímugjafanna og það skaðar
varla nokkum mann að heyra áróður um reglusemi.
Á bindindisdegi íjölskyldunnar á það ekki að vera
ómaksins vert þótt heimilisfólkið leggi það á sig dulitla
stund að ræða einmitt um gildi og kosti regluseminnar
og þær hættur sem steðja að hverjum þeim sem gengur
á vit víns og vímuefna. Það sama á vitaskuld að gera í
skólum, enda verður vandséð að annað þarfara efni eigi
erindi til æskulýðsins heldur en einmitt að vara við freist-
ingunum og flöskunni.
Það heitir að byrgja brunninn áður en bamið dettur
ofan í hann. Ellert B. Schram
„Menn sem voru sammála um hvernig leysa skyldi gömlu málin eru í grundvallaratriðum ósammála um
málefni framtiðarinnar," segir Guðmundur m.a. t grein sinni.
Nýtt stjórnmálaafl?
Skoðanakannanir sýna miklar
hræringar í íslenskum stjórnmál-
um. Eðlilega spyrja menn sig hvort
um sé að ræða tímabundnar breyt-
ingar, hvort þessar hræringar
verði gengnar yfir þegar að kosn-
ingum kemur eða hvort straum-
hvörf séu framundan í stjórnmál-
um. Eríitt er að svara slíkum
spurningum enda niðurstaðan
undir mörgu komin. Er um
óánægjusveiflu að ræða sem geng-
ur síðan til baka eins og svo oft
áður, annaöhvort fyrir kosnin’gar
eða fljótlega eftir þær, eða liggja
orsakimar dýpra?
Vafalítið á óánægja sinn þátt í
stööunni en „sú hin kalda undir-
alda“ er hka til staðar. Spumingin
er nefnilega líka hvort íslenska
flokkakerfinu tekst að aðlaga sig
nýjum breyttum aðstæðum.
Grunnur flokkakerfisins
íslenska flokkakerfið er mótað á
forsendum veraldar sem var. Menn
hafa skipað sér í flokka á forsend-
um sem eru ekki lengur til staðar.
Þegar taka þarf afstöðu í veröld
nútímans eiga menn oft ekki sam-
stöðu meö nema hluta flokkssystk-
ina sinna. Menn skipuðu sér í
gömlu flokkana eftir afstöðu til ut-
anríkismála horfins heims, eftir
afstöðu til kjaramála og stéttabar-
áttu sem hefur breyst í grundvall-
aratriðum, eftir afstööu til atvinnu-
vegaskipulags sem heyrir til liðn-
um tíma.
Átökin milli Bandaríkjanna og
heimskommúnismans eru hluti
fortíðar og þeir sem byggðu stjórn-
málaafstööu sína á þeim standa á
flæöiskeri nú. Kjarabaráttan
' stendur ekki lengur nema aö hluta
við atvinnurekendur, oft miklu
fremur milh kjarafélaga og stétta.
Hún stendur um launamun hópa
að bihð breytist ekki. Enginn hópur
sættir sig við að annar fari fram
úr sér, að bihð breikki. Frelsi
grunnatvinnuveganna er horfiö.
KjaUarinn
Guðmundur G.
Þórarinsson
verkfræðingur
Framleiöslan er reyrö í kvóta.
Niðurstaðan er einfaldlega sú að
flokkamir sem voru heilsteyptir
með tilliti til vandamála fortíðar-
innar eru margir hverjir klofnir í
herðar niður í afstöðu til vanda-
mála framtíðarinnar.
Tökum nokkur mál: Með eða
móti inngöngu ,í Evrópubandalag-
ið, kvótakerfi í fiskveiðum eða
veiðileyfagjald, einn maður eitt at-
kvæði eða óbreytt kosningakerfi,
aukinn innflutningur landbúnað-
arvara eða óbreytt ástand o.s.frv. -
Flestir flokkarnir eru klofnir í
herðar niður í þessum málum og
þannig mætti lengi telja. Menn sem
voru sammála um hvernig skyldi
leysa gömlu málin eru í grundvall-
aratriðum ósammála um málefni
framtíðarinnar. Þannig verða
flokkamir ónothæfir til þess að
leysa mál framtíðarinnar. Hið und-
arlega er að margir fylgja gamla
flokknum sínum þó þeir séu ósam-
mála nær öhum baráttumálum
hans.
Uppstokkun
- Þegar máhn eru skoðuð þannig
niður í kjöhnn sést að straumhvörf
eru hugsanleg í íslensku flokka-
kerfi. Þau verða hins vegar ekki
nema með mikilli skipulagningu
og málefnavinnu. Ljóst er að fari
Alþýðubandalagið í samvinnu með
Jóhönnu og fengi Kvennalistann
með er komið fram gríðarlegt afl.
En hvort sá flokkur yrði til lengdar
nægilega samstæður er önnur
spimúng. Shkt framboö gæti orðið
upphaf straumhvarfa jafnvel þótt
það lifði ekki straumhvörfin af
sjálft.
Ólafur Ragnar hefur allt frá upp-
hafi síns póhtíska ferils verið trúr
þeirri hugsjón sinni að sameina
vinstri menn og gæti haft mikil
áhrif á gang mála. Kvennahstanum
gæti reynst dýrkeypt að neita sam-
vinnu. Fjölmiðlar og skoðanakann-
anir gætu ráðið úrslitum í þessum
málum.
- Hvað sem öðru líður er undir-
aldan sterk og aht getur gerst.
Guðmundur G. Þórarinsson
„Ljóst er að fari Alþýðubandalagið í
samvinnu með Jóhönnu og fengi
Kvennalistann með er komið fram
gríðarlegt afl. En hvort sá flokkur yrði
til lengdar nægilega samstæður er önn-
ur spurning.“
Skoðanir annarra
Alþjóðleg samkeppni
„Fyrirtæki, sem ekki huga aö fjárfestingu til þess
að mæta tækniframforum og viðhaldi, hljóta að drag-
ast aftur úr, ekki síst í því samkeppnisþjóðfélagi sem
nú er. íslensk fyrirtæki eiga aö meirihluta til í harð-
vítugri alþjóðlegri samkeppni, sem harðnar með
hverju árinu sem líður. Það veldur hins vegar mikl-
um áhyggjum að framleiðni íslenskra fyrirtækja er
miklu lægri en í nágrannalöndunum og er í mörgum
fyrirtækjum á núhi.“
Úr forystugrein Timans 22. nóv.
Foreldrar unglinganna
„Mér virðist að foreldrafélögin séu nú að verða
virkari en áður og vil ég því skora á þau að taka til
hendinni og drífa foreldra á vakt út í sjoppurnar og
miðbæinn um helgar. ... Foreldrar, verið ekki
hræddir við unglingana því þeir eru hið besta fólk
þótt hópamir séu stundum hávaðasamir. Hikið ekki
við að tala við þá og grípa í taumana þegar þið sjáiö
upphaf óheihaþróunar, seinna gæti það orðiö of
seint.“
Ásdís Ólafsdóttir íþróttakennari í Mbl. 22. nóv.
Fortíðarvandi borgarinnar
„Fortíðarvandinn sem Reykjavíkurlistiim tekur í
arf frá Sjálfstæðisflokknum er hrikalegur. Áratugum
saman hafa sjálfstæðismenn haldið því fram að ein-
ungis þeir gætu stýrt borginni á ábyrgan hátt. ...
Nú ríður á að leita leiða til spamaðar og forgangs-
raða á verkefnum. Reykjavíkurlistinn var kjörinn
vegna kröfu borgarbúa um aðra forgangsröðun.
Komið hefur í ljós að stefnumörkun í atvinnumálum
var í molum hjá síðustu borgarstjórn, enda arð-
lausar framkvæmdir þar efst á óskalistanum."
Ör forystugrein Alþbl. 22. nóv.