Dagblaðið Vísir - DV - 04.02.1995, Page 15

LAUGARDAGUR 4. FEBRÚAR 1995
15
Kennarar hafa boöað verkfall sem
kemur til framkvæmda 17. febrúar
hafl samningar ekki náðst fyrir
þann tíma. Mjög stuttur tími er til
stefnu og eins og mál standa núna
verður ekki annað séð en af þessu
verkfafli verði. Aðstæður í samfé-
laginu eru um margt sérstakar.
Samningar þorra landsmanna eru
lausir og kosningar til þings á
næsta leiti. Það eru því Utlar líkur
á að samningar takist við kennara
fyrr en samið hefur verið á hinum
dmenna launamarkaði. Ólíklegt er
að ríkið fari fyrir og leggi Hnumar
í þeim efnum.
Niðurstaðan úr atkvæðagreiðsl-
um kennarafélaganna tveggja,
Kennarasambandsins og Hins ís-
lenska kennarafélags, er afgerandi.
Nær 86 prósent félaga í KÍ voru
fylgjandi verkfaUsboðun og rúm-
lega 61 prósent í HÍK. Kennarar við
Verzlunarskóla íslands greiddu at-
kvæði sérstaklega og samþykktu
einnig verkfaUsboðun. Komi til
verkfaUs fara á fimmta þúsund
kennarar í verkfaU og lama þannig
starf allra grunn- og framhalds-
skóla landsins, að undanskfldum
fáum einkaskólum.
Skaði í skólastarfi
VerkfaUið, komi það tU, hefur
þannig gríðarleg áhrif enda leggst
þá af nám nær 60 þúsund skóla-
nema. Vegna hinna sérstöku að-
stæðna sem nú ríkja óttast margir
að verkfalhð verði langt. Þeir
svartsýnustu sjá fyrir sér verkfaU
tíl hausts. Vonandi kemur ekki tU
þess.
VerkfaU í skólum skaðar hins
vegar fljótt starf nemenda. í DV í
fyrradag kom uggur nemenda
fram. „Við óttumst auðvitað að
geta ekki útskrifast í vor ef kemur
tU kennaraverkfaUs og það dregst
i m -■<£ llllfi
•s-'rSíSáL * kv: Sr. ytSjL. ' íp
stöðugleikans með þjóðarsátt á
krepputímum, bæti kjör sín, hægt
og bítandi, í takt við aukinn hag-
vöxt í landinu. Það er hins vegar
kapp án forsjár að sprengja stöðug-
leikann í samfélaginu í loft upp
með verkfóUum og kæfa þannig
langþráðan efnahagsbata í fæð-
ingu. Þess vegna verðum viö að
vona í lengstu lög að samningar
innan ramma stöðugleikans í sam-
félaginu takist á þeim tveimur vik-
um sem eftir lifa fram að boðuðu
verkfaUi.“
Höfundur bendir síðan á að báðir
samningsaðUar ættu að geta unað
við skammtímasamning þar til Al-
þingi gengur frá nýjum lögum um
grunn- og framhaldsskóla. Með því
móti megi forða heimUum og nem-
endum frá annars óhjákvæmileg-
um vanda og ekki síður koma í veg
fyrir kollsteypu þar sem afleiðing-
amar bitnuöu á kennurum ekki
síður en öðrum landsmönnum.
Aðgerðir stjórnvalda
Tíminn er að renna frá okkur.
KennaraverkfaUið vofir yfir en um
leið er vitað að lítið gerist á þeim
vettvangi fyrr en niöurstaða fæst á
almenna markaðnum. Fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitendasam-
bandsins lýsti því yfir í vikunni að
það yrði aö koma í ljós á næstu
5-10 dögum hvort vilji væri til
kjarasamninga á almenna mark-
aðnum.
Forysta Alþýðusambandsins
gekk á fund forsætisráöherra á
miðvikudaginn og afhenti honum
sameiginlegar kröfur formanna
lands- og svæðasambanda gagn-
vart stjómvöldum. Farið er fram á
aðgerðir í skattamálum, húsnæðis-
málum og breytingar á lánskjara-
vísitölunni. AUt era þetta mál sem
verð era skoðunar. SHkar aðgerðir
Bót án kollsteypu
á langinn. En standi verkfaUið ekki
iengi ætlumst við tíl þess að skóUnn
komi til móts við okkur svo ekki
þurfi að fresta prófunum til hausts-
ins. Við erum alveg tilbúnar að
leggja mikið á okkur; læra í páska-
fríinu og taka prófin í júní svo ekki
þurfa að fresta prófunum þar tU í
haust eða næsta vetur,“ sögðu tvær
stúlkur, nemendur á síðustu önn í
menntaskóla. Þessi orð lýsa
áhyggjum nemenda, sérstaklega
þeirra sem eru að ljúka ákveðnum
áfanga.
Það kom og fram í blaðinu að
áhyggjumar eru ekki aöeins meðal
framhaldsskólanemanna. Tveir
pUtar í tíunda bekk grunnskóla
sögðu að kennaraverkfaU legðist
illa í þá og aUt drabbaðist niöur
varðandi námið. Óvissa ríkti í skól-
anum. Það er því fjarri lagi að nem-
endur taki hugsanlegu verkfaUi
kennara með léttúð og fagni
óvæntu frii. Nemamir sjá fram á
roskun og vandræði, jafnvel frest-
un prófa og töf í námi.
Annað kom einnig skýrt fram í
þessum viðtölum DV við nemend-
uma. Þeir óttast að langt verkfail
kennara kunni að hafa áhrif á sum-
arvinnuna. „Ef verkfaUið dregst á
langinn og við tökum stúdentspróf-
in í sumar getum við nánast gleymt
sumarvinnunni" sögðu stúdents-
efnin.
Erfltt að
ná endum
saman
Nemendumir tóku það þó fram
að reiði þeirra beindist ekki að
kennurum í kjarabaráttu heldur
miklu frekar að viösemjandanum,
ríkinu. Eins og fram kom í leiðara
DV í gær verða kennarar að teljast
til láglaunastétta ef eingöngu er Ut-
ið á taxta þeirra. Þetta sama á við
imi fjölmargar stéttir. Erfiðlega
gengur því að lifa af taxtalaunun-
um. Margir hafa farið þá íslensku
leið að bæta við sig vinnu og ná
þannig þolaniegri mánaðarút-
komu. Þannig ræddi pistilskrifari
við kennara sem er með 89 þúsund
krónur á mánuði í laun effir rúm-
lega 20 ára starf. Með mikilH yfir-
vinnu, umsjón, eftirUti á skóla-
skemmtunum og því sem tU féU
náði hann að hífa laun sín upp í
nálægt 200 þúsund krónum á mán-
uði. í launaumslaginu vom því um
125 þúsund krónur að frádregnum
sköttum og gjöldum. En því fer
fjarri að allir kennarar hafi tök á
því að bæta endalaust við sig
vinnu. Kennarar búa því við sama
böl og þorri launamanna. Erfitt er
að ná endum saman. Menn verða
því bitrir og tílbúnir í slag tU þess
að bæta kjör sín.
Laugardagspistill
Jónas Haraldsson
fréttastjóri
Halda verður verð-
bólgu niðri
Raunar er staðan á hinum al-
menna launamarkaði víða verri en
hjá kennurum. Skrifari ræddi við
verkstjóra byggingaverkamanna
sem sagði stöðu þeirra afleita. Þar
hefði yfirvinna alveg dottið niður
og mánaðarlaun þeirra væra því
um 50 þúsund krónur. Með þeim
launum framfleytir enginn fjöl-
skyldu. Verkstjórinn lýsti því svo
að viðbrögð þeirra væm eins og
dýrs sem hrakið væri út í hom. Það
ætti enga aðra leið að lokum en að
veija sig með kjaffi og klóm. Átök
á vinnumarkaði þurfa því ekki að
koma neinum á óvart. Spumingin
er aðeins: Hvað þolir þjóðarbúið?
Hvemig er hægt að leiðrétta kjörin
án þess að hér fari aUt af stað með
verðbólgu og vaxtahækkunum.
Það má ekki verða. Skuldsett al-
þýða manna þoUr ekki koUsteypu
og þyngri byrðar af lánagreiðslum.
Óraunhæft miðað
við aðstæður
Samninganefnd ríkisins telur
kröfur kennara nema um 25 pró-
senta hækkun. Forystumenn
kennara segja á móti að svo mikil
prósentuhækkun sé miðuð við lág
laun. Sé mið tekið af launakröfum
annarra stétta, sem ekki era síður
lágt launaðar en kennarar, era
launakröfur kennara óraunhæfar.
Tekið skal undir orð leiðarahöf-
undar Morgunblaðsins í gær þar
sem segir: „Eðlilegt er að launafólk,
kennarar sem aðrir, sem sáði til
kosta ríkissjóð að sjálfsögðu tals-
vert fé en á móti kemur aö aðgerð-
imar eru ekki verðbólguskapandi
ens og beinar launahækkanir. Með
hógværum kauphækkunum og
skynsamlegum aðgerðum stjórn-
valda í skattamálum og öðrum að-
gerðum sem bæta hag launþega
ættu samningsaöilar að ná viðun-
andi niðurstöðu.
Það kom fram á fundi fjármála-
ráðherra í vikunni að hagur ríkis-
sjóðs batnaði meira en gert var ráð
fyrir með auknum tekjum. Takist
vel til má búast við sömu þróun
með aukinni veltu í samfélaginu.
Þá verður og að halda áfram á
braut aðhalds í ríkisfjármálum til
þess að mæta kostnaði vegna kjara-
samninga. Síðast en ekki síst verð-
ur að gera þá kröfu tíl yfirvalda að
fastar verði tekið á skattsvikum,
sem aUir vita að viðgangast hér í
miklum mæU. Næðist að skatt-
leggja þó ekki væri nema hluta af
undanskotum og svartri vinnu
væri staða ríkissjóðs tii afskipta af
kjarasamningum til muna betri.
Launþegar sem nú em aö berjast
fyrir bættum kjömrn finna nefni-
lega mjög fyrir þungum skattaálög-
um á meðan þeir horfa upp á aöra,
sem hafa aðstöðu til, lifa í veUyst-
ingum praktuglega þrátt fyrir rýr
uppgefin laun.