Dagblaðið Vísir - DV - 16.06.1995, Blaðsíða 22

22
FÖSTUDAGUR 16. JÚNÍ 1995
Sérstæð sakamál
Hefnd látíns manns?
LeGrange, fulltrúi í rannsóknar-
lögreglunni í Jóhannesarborg í
Suöur-Afríku, varð frægur í heima-
landi sínu áriö 1957. Þá haföi verið
brotist inn í mörg hús í hverfi efna-
manna í borginni og maður og
kona, sem höföu komið að inn-
brotsþjófnum, höfðu veriö myrt.
LeGrange hafði veitt því sérstaka
athygh að ummerki á hurðum og
dyraumbúnaöi, sem innbrotsþjóf-
urinn hafði átt viö, var í öllum til-
vikum eins. Taldi fulltrúinn hann
ætíð beita sömu tækjum á sama
hátt og væru verksummerkin því
ígildi fingrafara og ættu að nægja
til sakfehingar kæmi sá seki fyrir
rétt.
Smám saman varð til allmikið
safn trébúta úr íbúðum þeim sem
brotist hafði verið inn í. Jafnframt
voru teknar myndir sem sýndu í
smáatriðum það sem líkt var með
ummerkjum á þeim.
Símtalió
Að kvöldi 5. október var brotist
inn í níu íbúðir í Dorchester Mansi-
on í Rissisk-stræti í Jóhannesar-
borg. Þegar innbrotsþjófurinn kom
í níundu íbúðina var þar fyrir
fimmtugur maður, Roderick Aitc-
hison. Innbrotsþjófurinn réðst á
hann og myrti hann.
LeGrange fulltrúi og aðstoðar-
maður hans, Hendrick Gryffen-
berg, könnuðust við ummerkin við
íbúðirnar níu en nú fundu þeir
greinilegt far eftir skóhæl á parket-
gólfi í stofu mannsins sem myrtur
hafði verið. Þaö var gaumgæfilega
mælt og myndað en innbrotsþjóf-
urinn og morðinginn lék þó lausum
hala sem fyrr.
Þremur dögum eftir morðið
hringdi kona í LeGrange fulltrúa
og sagði: „Ég get látið þig fá síma-
númer mannsins sem myrti herra
Aitchison." Eftir að hafa greint frá
því lagði konan á án þess að segja
til sín.
í ljós kom að síminn var skráður
hjá Cyrii Jones en hann var á saka-
skrá fyrir ýmis minniháttar aíbrot.
Þá hafði hann tekið út nokkra
stutta dóma.
Handtakan
Með húsleitarheimild upp á vas-
ann hélt LeGrange heim til Cyrils
Jones. Enginn reyndist heima og
hófu rannsóknarlögreglumennirn-
ir nú leit. Hún bar fljótlega árangur
því í íbúðinni fannst þýfi úr mörg-
um innbrotanna og taska með alls
kyns áhöldum, þar á meðal skrúf-
járn með brotnum oddi. Sýndu til-
raunir, sem síðar voru gerðar, að
það skildi eftir sig sams konar
ummerki og þau sem fundist höfðu
við innbrotin.
Þegar húsleitin stóð sem hæst
kom kona Cyrils Jones, Hendrina,
heim. Hún reyndi að aövara mann
sinn en lögreglumönnunum tókst
að hindra það. Þegar skór hans
fundust varð ljóst að hæll á einum
þeirra svaraði alveg til farsins sem
fundist hafði á gólfi Aitchisons.
Cyril Jones var ákærður fyrir
innbrotin og morðið á Aitchison.
Þá var að sjálfsögðu ekki vitað
hvort dómarinn myndi taka um-
merkin á huröunum og dyraum-
búnaðinum sem órækar sannanir
fyrir því að ákærði væri sá seki.
Dauðadómur
LeGrange lagði alls fram gögn frá
þrjátíu og níu innbrotum og í rétt-
inum hélt hann því fram að um-
merkin eftir innbrotsþjófinn og
tæki hans væru álíka áreiðanleg
gögn og fingrafór. Svo vék hann að
farinu eftir skóhælinn en sérfræð-
ingar sögðu engan vafa á því leika
LeGrange fulltrúi.
að það væri eftir skó í eigu ákærða.
Cyril Jones var dæmdur til dauða
og skyldi hengdur. Að dómsupp-
kvaðningu lokinni gekk LeGrange
til hans og rétti honum höndina.
„Ég tek alltaf í höndina á dauða-
dæmdum manni,“ sagði fulltrúinn,
„til að sýna að ekki er um persónu-
lega afstöðu að ræða. Ég er aðeins
að vinna mitt verk.“
Cyril Jones tók ekki í hönd hans
og sendi honum ískalt augnaráð.
Þegar fangelsispresturinn reyndi
í þriðja sinn að ræða við Jones
greindi hann veikt bros á vörum
hans. Svo sagði hinn dauðadæmdi:
„Þú gefst ekki upp, er það? En ég
hef ekki þörf fyrir þína hjálp. Ég
fer beina leið til vítis og þú getur
ekkert gert til að koma í veg fyrir
það. Hvers vegna ertu þá að tala
við mig?“
Bréfin
Faðir Andrew MacVeigh vildi
hins vegar ekki gefast upp og sett-
ist við hlið Jones. Þá sagði hann:
„Faðir, ég vil ekki særa tilfinningar
þínar en ég hef ekki áhuga á því
sem þú ert að segja. Veiti þaö þér
hins vegar einhverja ánægju að
ræða viö mig skaltu gera það en
ég vil hins vegar helst fá að vera
einn.“
Þegar presturinn var farinn bað
Cyril Jones um pappír og skrif-
færi. Svo skrifaði hann fjögur bréf.
Eitt til konu sinnar, eitt til hvorrar
af tveimur konum sem hann
þekkti, en þær grunaði hann um
að hafa vísað lögreglunni á sig, og
loks eitt til LeGranges fulltrúa.
í bréfinu, sem hann sendi konu
sinni, stóð: „Ég veit að þú hefur
verið mér ótrú og nú, þegar ég er
á leiðinni í gálgann, kalla ég eftir-
farandi bölvun yfir þig: Ef þú giftir
þig aftur mun hjónabandið standa
skemur en í ár. Þá deyr maðurinn
þinn. Það sama mun koma fyrir
yngsta son þinn en elshugi þinn er
faðir hans. Þú munt aldrei finna
hamingju og frið.“
Illir spádómar
Næstu tvö bréf voru eins oröuð
ef frá eru talin nöfn viðtakenda.
Þau voru annars vegar til Corneliu
Koekemoer og hins vegar til Betty
Labuschagne. Þau voru svona: „Ég
Cornelia Koekemoer.
I síðari heimsstyrjöldinni fékk Cyril Jones, þá ungur maður (sitjandi í
miðjunni), tvær orður fyrir hetjuskap á vígvellinum.
veit ekki hvort það varst þú sem
vísaðir lögreglunni á mig. Ef það
varst þú kalla ég yfir þig eftirfar-
andi bölvun: Þú munt deyja á þung-
bæran og sársaukafullan hátt og
biðja Guð um að lina þrautir þín-
ar.“
Loks skrifaði hann þetta bréf til
LeGranges fulltrúa: „Ég mun bíða
komu þinnar til vítis og sjá til þess
að þú njótir dáhtið meiri hita en
aðrir. En áður en þú kemur muntu
þjást. Þú færð ekki fleiri tækifæri
til að senda neinn í gálgann. Ferli
þínum mun bráðlega ljúka og þú
endar lífdaga þína örkumla."
Cyril Jones gekk hnarreistur og
brosandi til aftökunnar. Hetta var
sett yfir höfuð hans, snörunni
brugðið um hálsinn og svo var lok-
unni á hlemminum undir fótum
hans kippt burt. Nokkrum sekúnd-
um síðar var hann allur.
Fyrsti spádómurinn
Ekki liggur fyrir hvernig viðtak-
endur bréfanna brugðust viö þeim.
Ljóst er þó að Hendrina Jones, sem
varð ekkja við aftökuna, tók hótan-
ir manns síns fyrrverandi ekki
ýkja. alvarlega. Hún átti sér elsk-
huga, eins og maður hennar haföi
haldið fram í bréfi sínu, og gekk
með barn hans. Maðurinn hét
Jakobus van Niekerk og vann í
gullnámu. Þau gengu nú í hjóna-
band en það stóð aðeins í fimm
mánuði. Þá fórst Niekerk í náma-
slysi. Nokkrum vikum síðar fékk
sonur hennar, Benjamín, mænu-
veiki og dó.
Síðar var hún spurð hvort hún
myndi gifta sig í þriðja sinn og þá
svaraði hún: „Eg trúi ekki á bölvun
en á hinn bóginn hef ég ekki í
hyggju að hætta á neitt.“
Annar spádómurinn
Ekkert kom fyrir Betty Labusc-
hagne en hún tók 'líka bréfinu frá
Cyril Jones létt. Það var ekki hún
sem hafði hringt til lögreglunnar
og gefið upp símanúmer hans. Það
hafði Cornelia Koekemoer gert.
Árið' 1970 varð hún lasin og leitaði
læknis. Kom þá í ljós að hún var
með krabbamein í brjósti. Var
henni tjáð að eina leiðin til þess að
hún fengi heilsuna aftur væri að
gangast undir skurðaðgerð.
Fyrri aðgerðin tókst ekki og varð
hún að gangast undir aðra. Sú tókst
ekki heldur og næstu mánuði þjáð-
ist hún mikið. Loks batt dauðinn
enda á þjáningarnar.
Þegar Koekemoer var að því
spurð hvort það hefði verið hún
sem vísaði á Cyril Jones svaraði
hún því játandi. Hún sagðist hafa
veriö ástkona hans en hann hefði
ekki viljaö fara frá konu sinni og
kvænast sér. Hefði hún viljað hefna
sín á honum fyrir það með því að
koma honum í hendur lögreglunn-
ar.
Þriðji spádómurinn
Árið eftir að Corneha Koekemoer
lét í minni pokann fyrir sjúkdómn-
um, sem lagðist svo þungt á hana,
var LeGrange fulltrúi kallaður þar
til sem bardagi stóð við hóp af-
brotamanna. Þar særöist hann illa
og um tíma var tvísýnt um líf hans.
Læknum tókst þó að bjarga honum
en hann var lamaður neðan mittis
og hefur verið í hjólastól síðan.
LeGrange segist enga trú hafa á
því að bölvun, sem Cyril Jones
kallaði yfir hann, hafi ræst. Þegar
hann er spurður hvaða skýringu
hann gefi þá á því að það sem hinn
dauðadæmdi sagði fyrir um í bréfi
sínu hafi ræst svarar hann aðeins:
„Það var hrein tilviljun, annað
ekki.“