Dagblaðið Vísir - DV - 16.06.1995, Qupperneq 35

FÖSTUDAGUR 16. JÚNÍ1995
51
TVítug og starfaði sem bamaskólakennari í Nígeríu:
Stutt á milli þess
þróaða og vanþróaða
- segir Sigga Bima Valsdóttir sem bjó meðal innfæddra í Afríku
„Ég var búin aö ákveöa fyrir löngu
síðan aö þegar ég lyki stúdentsprófi
langaði mig aö fara til Afríku. Ég
fann samtök sem heita Alþjóðleg
ungmennaskipti og gat valiö á milli
Nígeríu og Ghana. í fyrra var mjög
tvisýnt ástand í Nígeríu varðandi
stjómmálin og mér þótti það spenn-
andi. Mig langaði að upplifa eitthvað
ævintýraríkt í óhku menningarsam-
félagi," segir Sigga Birna Valsdóttir,
sem er nýkomin heim frá Nígeríu
eftir tíu mánaða dvöl þar.
Sigga Bima lauk stúdentsprófi frá
Fjölbrautaskólanum í Ármúla fyrir
ári. Hún leitaði til Alþjóðlegra ung-
mennaskipta, sem em fyrir ungt
fólk, 20-27 ára, en félagið aðstoðar
við útvegun á atvinnu í útlöndum.
Sigga Bima segist ekki sjá eftir því
að hafa farið því hún sé reynslunni
ríkari. Starf hennar fólst í því að
kenna ungum börnum og var margt
við kennsluna sem kom henni á
óvart.
Vopnaðar
löggur um allt
„Ég bjó helminginn af timbihnu hjá
fjölskyldu en hinn hlutann í skólan-
um þar sem ég starfaði. Þegar ég kom
til Nígeríu var tekið á móti mér á
flugvelhnum en mér brá nokkuð við
að sjá alla þessa vopnuðu lögreglu-
menn um allt. Ég var spurð í þaula
af þessum vopnuðu mönnum hvað
ég væri að gera til landsins og hvað
ég væri með í farangrinum. Sem bet-
ur fer var tekið á móti mér og það
fólk hjálpaði mér í gegn annars veit
ég ekki hvemig þetta hefði farið. Ég
var keyrð í þorp sem var klukku-
stundar akstur frá höfuðborginni
Lagos. Þar áttum við að vera í tvær
vikur til að undirbúa okkur. Þaö var
aht logandi í verkfóhum, allir bankar
lokaðir og bensínafgreiðslur sömu-
leiöis. Þess vegna máttum við ekkert
fara út í þessar tvær vikur. Við
heyrðum lætin í fólkinu sem bjó í
þorpinu og vöknuðum upp viö byssu-
skot eina nóttina. Það er óhætt að
segja að við höfum verið mjög hrædd
enda fengum við engar upplýsingar.
Við vorum sjö útiendingar þarna
saman, öll frá Evrópulöndum, en við
vorum öll á vegum samtakanna.
Okkur leist ekkert á þetta og vildum
helst fara heim aftur,“ segir Sigga
Birna.
Maturinn var líka nýstárlegur fyr-
ir unga fólkið því hann var sterkur
nigerískur matur sem borðaður var
með puttunum. „Við fengum öll í
magann fyrst,“ útskýrir Sigga Bima.
„Rauður pipar er notaður ómælt í
ahan mat.“
Höfðu aldrei
séð hvítan mann
Þegar þessar tvær vikur voru liðn-
ar fór Sigga Birna í þorpið þar sem
hún átti eftir að dvelja og starfa. „Ég
kom að morgni til í húsið þar sem
ég átti að búa en þá voru engir full-
orðnir heima. Hins vegar voru þar
um tuttugu börn sem aldrei höfðu
séö hvítan mann fyrr. Þau buðu mér
á setjast á stól sem þarna var og þar
sat ég til klukkan níu um kvöldið
þegar foreldrarnir komu heim. Börn-
in skoppuðu í kringum mig allan tím-
ann og þótti mjög spennandi að
snerta mig. Húsakynnin virkuðu
hörmuleg við fyrstu sýn. Aht mjög
skítugt enda er fólk þama ekki mikið
að hugsa um hreinlæti,“ útskýrir
Sigga Birna ferðaðist mikið um Nígeríu og hér heimsækir hún Nígeríumenn sem búa i strákofum.
hún. „Ég var eina hvíta manneskjan
í þorpinu. Að vísu er margt hvítt fólk
búsett í Nígeríu en þaö starfar yfir-
leitt fyrir alþjóðleg fyrirtæki og býr
á vernduðum svæðum sem eru vest-
ræn á ahan hátt.
Ríkir eða fátækir
í mínu þorpi bjó fólk ekki í strákof-
um eins og á sumum stöðum í Níger-
íu. Þama voru steinhús, fólkið hefur
sjónvarp, myndband, síma og fína
bha. Hins vegar em allar samgöngur
afar erfiðar og síminn virkaði ekJd
nema einstöku sinnum. Húsakynnin
em líka hörmuleg, mjög sóðaleg og
lítið sem ekkert af innanstokksmun-
um. Það kom mér raunar á óvart'
hversu margt var nútímaiegt þarna
en þó svo stutt á milli þess þróaða
og vanþróaða. Þarna voru menn of-
boðslega ríkir eða fátækir. Margir
ríkir íbúar aka um á Mercedes Benz
og BMW. í rauninni upplifði ég miklu
meiri fátækt en ég hef nokkum tíma
séð en einnig hef ég aldrei séð jafn
mildð ríkidæmi. Mhhstétt er hins
vegar varla sjáanleg. Þar sem verð-
bólgan í landinu hefur verið rosalega
mikh undanfarið eru þeir fátæku
alltaf að verða fátækari og þeir ríku
auðugri."
Kennarinn með
prikið á lofti
Sigga Birna segir að fólkið hafl tek-
iö sér vel og að íbúarnir í þorpinu
séu yndislegt fólk. „Ég féh í rauninni
mjög inn í þetta umhverfi. Konan,
sem ég bjó hjá, er eigandi skólans
sem ég kenndi við. Fyrstu vikumar
fóm í undirbúningsvinnu við skól-
ann sem átti að hefjast í byijun sept-
ember. Skólakerfið er allt öðruvísi
en við þekkjum. Fyrstu tvo mánuð-
ina var ég aðstoðarkennari í bekk
sem í voru fjörtíu nemendur. Mér
gramdist mikið hversu ofbeldi er ríkt
í skólastarfinu. Bömin eru lamin
með prild ef þau gera ekki eins og
sagt er. Þegar ég geröi athugasemd
við þetta var hlegið að mér og ég
spurð hvernig ég ætlaöi mér þá að
ná aga. Ég var uppfull af ahs kyns
hugmyndum um breytingar á skóla-
Sigga Birna hafði mikla ævintýraþrá
og lét drauminn um að komast til
Afríku verða að veruleika.
DV-mynd GVA
starfinu en hafði ekki verið lengi
þegar ég áttaði mig á því að það er
ekki hægt. Börnum er ekld kennt að
vera góð hvort -við annað eöa að
hægt sé að vinna saman. Eftir að
bömin fæðast em þau ahtaf á bakinu
á móðurinni sem hugsar mjög vel
um þau. Um leið og þau eldast eru
þau í umsjá eldri bama. í rauninni
em þaö börnin sem vinna öll verk,
þau sækja vatn, elda matinn, þrífa
húsið, þvo þvottinn og gæta annarra
barna.
Börninvinnaöll
heimilisstörf
Við bjuggum uppi á annarri hæð,
þar sem var ekkert vatn, og elsta
bamið í húsinu, sem var tólf ára, fór
á hveijum degi og sótti 100 lítra af
vatni og bar á höfðinu heim. í byijun
var ég verulega undrandi á þessari
bamaþrælkun en síðan kemst maður
að því að það er ekki hægt að breyta
þessu. Maður getur ekkert gert enda
er þetta allt annað menningarsamfé-
lag en maður á aö venjast.
Þegar ég tók við sem aðalkennari
bekksins varð ég að sanna mig og
Nemendur Siggu Birnu voru vanir því að láta berja sig til hlýðni.
„Ströndin í Nígeriu er mjög falleg,"
segir Sigga Birna sem er hér með _
Nigeríumanni sem var nýlega kom-
inn frá Þýskalandi þar sem hann
hafði starfað á vegum Alþjóðlegra
ungmennaskipta.
hafði þá komist að því að mér varð
ekkert ágengt nema hafa prikið í
höndunum. Mér datt ekki í hug að
nota prikið en það dugði börnunum
sem ógnun að sjá það.“
Að sögn Siggu Birnu var eingöngu
töluð enska í skólanum og ekkert
barn máttí nota annað tungumál.
Hún segir aö það hafi gengið vel fyr-
ir börnin að skhja hana. „Ég lærði
sjálf heilmargt á þessu,“ segir hún.
„Það var mjög einkennilegt að
koma inn í þetta samfélag en mér
finnst mun erfiðara að koma heim ~
aftur. Maður bjóst í rauninni viö því
versta í Nígeríu en menningarsjokk-
ið er miklu meira að koma heim og
sjá alla velmegunina og heyra fólk
kvarta yfir smámunum. Það verður
erfitt að aðlagast samfélaginu hér
aftur.“
Sigga Birna starfaði í barnaskólan-
um í sjö mánuði en ferðaðist síðan
um landið í þijá mánuði. „Nígería
er miklu stærra land en ísland og á
tveimur vikum ferðaðist ég næstum
fimm þúsund kílómetra. Við ferðuð-
umst á rútum sem bhuðu á klukku- .
tíma fresti en maður lét sig hafa það.“
Bætirvið sig
þekkingu
Nú hefur Sigga Birna sótt um inn-
göngu í Kennaraháskólann og langar
aö mennta sig á því sviði. „Mig lang-
ar aö fara aftur th útlanda og gera
eitthvað svipað þegar ég hef lokið
námi. Ég vh hafa meiri reynslu og
þekkingu til að takast á við svona
verkefni. Ég myndi þó varla fara á
sama s'tað.“
Sigga Birna segir að sér hafi komið
mjög á óvart hversu mikh spihing
er í Nígeríu. Þar ganga ahir hlutír
út á mútur. „Það er hægt að borga
sig út úr öhu,“ segir hún.
Sigga Birna telur að ungt fólk eigi
að notfæra sér þann möguleika að
komast út fyrir landsteinana og
reyna eitthvað nýtt. „Ég vh hvetja
ungt fólk th að láta drauma sína
rætast," segir hún.