Dagblaðið Vísir - DV - 29.08.1995, Blaðsíða 4

4
ÞRIÐJUDAGUR 29. ÁGÚST 1995
Fréttir
Klakfiski í hafbeitarstöðinni í Kollafirði slátrað vegna kýlaveiki:
Verulegar líkur taldar á
að kýlaveikin breiðist út
- veiðimenn sárir yfir að veikum seiðum var sleppt 1 EUiðaárnar í sumar
„Hljóðið í laxveiðimönnum hefur
verið hrikalega þungt og þeir eru
sárir yfir því að fiskifræðingar
skyldu sleppa kýlaveikum seiðum í
Elliðaárnar í byrjun sumars. Lax-
veiðimenn eru á varðbergi og vita
ekki hvaö þeir ætla aö gera næsta
sumar. Mér skilst að sumir þeirra
séu farnir aö skila inn veiðileyfum í
Elliðaánum," segir Gunnar Bender,-
ritstjóri Sportveiðiblaðsins, um viö-
brögð laxveiðimanna við þeim tíð-
indum að laxar hafi drepist úr kýla-
veiki í Elliöaánum í sumar. Um helg-
ina bárust þær fréttir að öllum klak-
fiski í hafbeitarstöðinni í Kollafirði
hefði verið slátrað og nemur tjónið
um þremur milljónum króna.
Laxveiðimenn hafa brugöist skjótt
við tíðindunum og sent illa útlítandi
fisk til fisksjúkdómadeildarinnar að
Keldum. Verulegar líkur eru taldar
á því að kýlaveikin breiðist út í
helstu ár á suðvesturhorni landsins.
Mesta smithættan er í Korpu við
Grafarvog og aðrar ár í nágrenninu,
svo sem Leirvogsá, Laxá í Kjós,
Brynjudalsá, Botnsá, Laxá í Leirár-
sveit og jafnvel litla á eins og Varmá
í Mosfellsbæ. Þá eru ár á Borgar-
fjarðarsvæðinu einnig í hættu.
Friðrik Þ. Stefánsson, formaður
Stangaveiðifélags Reykjavíkur, seg-
ist ekki vita til þess að laxveiðimenn
hafi skilað inn veiðileyfum í Elliða-
ánum enda menn búnir að borga fyr-
ir leyfin fyrir nokkru. Þó sé hugsan-
legt að einhverjir sleppi veiðunum.
Helstu einkenni kýlaveikinnar eru
blæðingar úr gotrauf og ljót sár í
holdi. Smitið berst með vatni frá fiski
til fisks eöa við snertingu og lifir
bakterían góðu lífi í heitum og vatns-
litlum ám, eins og Elliðaánum. Þegar
kólnar leggst hún í dvala en veikin
getur aftur blossað upp að vori.
Reykjadalsa
Brjfnjudalsá
laveiki
á faraldri —
Slátrað jafnóðum
„Við biðum bara eftir því áð kýla-
veikin kæmi upp í hafbeitarfiski því
að þar er laxinn alltaf að koma inn.
Þetta er nánast sama farvatnið, Ell-
iðaárnar og Kollafjörðurinn. Mikið
af fiskinum kíkir aðeins upp í Elliða-
árnar áöur en hann áttar sig og held-
ur áfram upp í Kollafjörð og öfugt.
Laxarnir eru oft í vöðum fyrir utan
og eru í ósnum í smátíma áður en
þeir átta sig þannig að þessi veiki er
ekki komin upp í fiskeldisstöðinni
sem slíkri og það vona ég að verði
ekki,“ segir Gísli Jónsson, yfirdýra-
læknir fisksjúkdóma.
„Við höfum náttúrlega engan klak-
fisk og engin hrogn úr þessum end-
urheimta fiski í haust en við eigum
seiöi til sleppingar á næsta og
þamæsta ári þannig að við getum
brúað bilið með þeim ef við viljum.
Ef við viljum taka inn hrogn í haust
getum við tekið þau inn annars stað-
ar. Við erum enn að taka inn fisk úr
hafi sem við slátrum jafnóðum. Um
miðjan september setjumst við svo
niður og ákveðum framhaldið," segir
Jónas Jónasson, tilraunastjóri í
Kollafirði.
Allar líkur eru á því að hafbeitar-
stöðin í Kollafirði veröi hreinsuð í
haust, meðal annars með því að úða
sótthreinsivökva, að sögn Gísla. Laxi
úr Kollafirði hefur verið sleppt í
ýmsar laxlitlar ár, til dæmis Norð-
lingaá, en í sumar var laxi einungis
sleppt í Hellisá á Síðu. Gísli telur „af-
ar hæpið" að laxinn hafi borið smitið
enda hafi fiskurinn verið fiuttur
strax austur. Rétt er þó að minna á
að veikin getur legið niðri í sumar
og vetur og blossaö upp næsta sumar
eða jafnvel síðar og gildir sama um
aðrar ár.
„Það er ekki auðvelt að eiga við
svona veiki og ég held að þeir sem
hafa fjallað um málið af hálfu stjórn-
valda hafi gert það þannig að ekki
verði við þá að sakast. Menn hljóta
aö velta fyrir sér hvemig hið opin-
bera bregst við og hvort það eigi að
reka svona starfsemi. Við höfum
rætt í því sambandi hvernig tekiö
verður á hafbeitarstöðinni í Kolla-
firði. Engar ákvarðanir liggja fyrir,“
segir Guömundur Bjarnason land-
búnaðarráðherra.
Nýrnaveikin í
fersku minni
Mörgum laxveiðimönnum er í
fersku minni þegar nýrnaveiki
greindist í laxaseiðum í Kollafirði
árin 1984-1985. Þá var einum laxár-
gangi slátrað, fiskurinn urðaður og
stöðin sótthreinsuð. Eftir að nýrna-
veikin kom upp var starfsemi stöðv-
arinnar endurskipulögð til að
minnka líkurnar á því að veikin
breiddist út. Sérstakt starfsfólk vinn-
ur nú við móttöku á laxi og slátrun
í húsnæði hafbeitarstöðvarinnar við
Vesturlandsveg en sjálf seiðaeldis-
stöðin er ofar í dalnum og vinnur
annað starfsliö þar. Umgangur þarna
á milli er lítill sem enginn.
Norðmenn hafa barist viö kýla-
veiki frá því á sjöunda áratugnum
þegar veikin kom upp í einni af fræg-
ustu laxveiðiánum í Noregi. Eftir
Fréttaljós
Guðrún Helga
Sigurðardóttir
nokkurra ára baráttu tókst að ráða
niðurlögum veikinnar en um það bil
áratug siðar kom veikin aftur upp í
laxeldisstöð og barst þaöan víðar.
íslendingar njóta nú reynslu Norð-
manna. Gísli kveðst vongóður um að
kýlaveikin berist ekki í aðrar ár og
hægt verði að losna við sýkina úr
Elliðaánum innan nokkurra ára.
Neysla á laxi
datt niður
Fregnir um kýlaveikina hafa vakið
geysilega athygli, bæði meðal lax-
veiðimanna og ekki síst neytenda.
Bjöm Guðmundsson í fiskbúðinni
við Sundlaugaveg segir að eftirspurn
eftir laxi hafi dottið niður og fólk sem
venjulega hafi keypt lax líti ekki við
honum núna.
I dag mælir Dagfari__________
Knattspyrnuamman
Nú er langt liðið á íslandsmótiö í
knattspymu og Akumesingar nán-
ast búnir að sigra enda þótt fjórar
eða fimm umferðir séu eftir. Þetta
verður sosum ekki í fyrsta skipti
sem Skagamenn verða íslands-
meistarar en þess em hins vegar
fá dæmi að eitt félag hafi slíka yfir-
buröi fram yfir önnur, aö keppn-
inni sé í raun og vem lokið áður
en hún hefst. Sparksérfræðingar
hafa verið að velta fyrir sér hvern-
ig Akurnesingar fari að því að
framleiða stöðugt nýja árganga af
knattspymusnillingum. Allt frá
því á sjötta áratugnum hefur hver
landsliðsmaðurinn á fætur öðrum
komið fram á sjónarsviðið uppi á
Skaga og enn er ekkert lát á.
Nú er komin fram skýring sem í
sjálfu sér kemur ekki á óvart. Þetta
er allt í genunum og uppi á Skaga
er kynbótaætt sem hefur verið
ræktuð af elju og ástundun, rétt
eins og þeir gera í hrossaræktinni.
Knattspyrnuséníin eru meira og
minna öll komin af Unni Sveins-
dóttur og manni hennar, Teiti
heitnum Benediktssyni. Unnur er
ættmóðir bróðurpartsins í Skaga-
liðinu og hefur raunar átt aflcorn-
endur í öllum þeim liðum sem
Skagamenn hafa teflt fram síðustu
þrjá áratugina.
Unnur er enn við góða heilsu og
Dagfari tók hana tali á dögunum.
Segðu mér, Unnur, er liðið allt
undan þér, eða hvað?
Ja, ég á markmanninn og vömina
og sóknartengiliðina. Annar tengi-
liðurinn er mér óviðkomandi og
auk þess veit ég ekki til að Júgó-
slavarnir í liðinu séu aíkomendur
mínir, ekki að minnsta kosti í bein-
an legg. Ég hef aldrei verið í Júgó-
slavíu.
Hvernig eru þessir afkomendur
þínir skyldir þér?
Ég er búinn að missa syni mína
og tengdasyni úr liðinu en þetta er
þriðji og fjórði ættliður. Ég er orðin
svo gömul að ég verð að treysta á
börnin og barnabörnin í sambandi
við framleiðsluna framvegis.
En af hverju áttu ekki alla í liðinu
úr því að þetta er í blóðinu og í
genunum í ættinni?
Spurðu þjálfarann, hann velur
liðið. Honum væri nær að hafa
fleiri afkomendpr mína inn á, þá
hefði ÍA ekki tapað stiginu um dag-
inn á móti Leiftri. Og svo er þetta
öfund hjá öðrum fjölskyldum hér í
bænum. Þær vilja líka eiga menn
í liðinu. Maður veit aldrei.
En áttu þá fleiri sem gætu verið
með?
Já, blessaður vertu. Sonur minn
Sveinn Teitsson væri enn með ef
hann hefði ekki hætt að æfa upp
úr 1970 og Árni sonur hans væri
örugglega ennþá í liðinu ef hann
hefði ekki meiðst. Svo á ég barna-
bamabarn sem er á bekknum. Það
hefur ekki verið nógu mikill stöð-
ugleiki í barneignum í fjölskyld-
unni. Það stendur til bóta, ég er að
vinna í því núna.
En hvað meö dætumar?
Það tíðkaðist ekki í þá daga að
stúlkur æföu fótbolta og þær urðu
að taka það til bragðs að giftast til
að komast með sína menn í liðið
og tengdasonur minn, Þórður
Þórðarson, spilaði með Sveini syni
mínum og þau hjónin eiga síðan
þrjá stráka sem hafa spilaö með LA
og gallinn er í rauninni sá að þau
skyldu ekki hafa átt fleiri stráka.
Ég er oft skömmuð fyrir það. En
dæturnar hafa gert sitt.
Hvað áttu marga landsleiki, Unn-
ur?
Við eigum samtals rétt tæplega
tvö hundruð landsleiki. Ég held að
það séu allir landsleikir íslands frá
lýðveldisstofnun, nema einn upp
úr 1980 þegar mínir menn voru
settir út úr liðinu vegna klíkuskap-
ar. Enda tapaði ísland þeim leik.
Hvað er svo fram undan hjá þér,
Unnur? ÆOarðu að spila meö þína
menn á næsta ári?
Já, ég hef ekki ennþá lagt skóna
á hilluna og nú er ég að leggja drög
að því að krakkarnir í fjórða ættlið
vandi sig vel í barneignunum því
við Skagamenn megum ekki klúðra
sigurgöngunni með því að gera
mistök í barneignum. Það verður
að velja rétta maka og það verður
að fylgjast vel með tímasetningum
getnaða og ná upp stöðugleika í liö-
inu.
Ferðu oft á völlinn, Unnur?
Nei, guði sé þökk, ég hef aldrei
séö fótboltaleik. Mér leiðist þetta
sport. Ekkert nema meiðsli.
Dagfari