Þjóðviljinn - 09.08.1980, Síða 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 9,—10. ágúst 1980
uoamuNN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
útgefandi: Otgáfufélag ÞjóBviljans
Framkvœmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan ólafsson
Fréttastjóri: Vilborg HarBardóttir.
Auglýslngastjóri: Þorgeir Olafsson.
UmsjónarmaBur SunnudagsblaBs: Guöjón FriBriksson
Rekstrarstjóri: Clfar ÞormóBsson
Afgreibslustjóri: Valþór Hlööversson
BlaBamenn:Álfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, GuBjón FriBriks-
son.Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnils H. Gfslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon.
lþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elisson
(Jtlit og hönnun: Gufijón Sveinbjörnsson, Sævar GuBbjörnssom.
Ilandrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
SafnvörBur:Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: SigrfBur Hanna Sigurbjömsdóttir.
Skrifstofa: Guörún GuBvarBardóttir.
AfgreiBsla: Kristin Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára SigurBardóttir.
Sfmavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bllstjóri: Sigrún BárBardóttir.
HúsmóBir: Jóna SigurBardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Otkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn GuBmundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: SIBumúla 6, Reykjavfk, simi 8 13 33.
Prentun: BiaBaþrent hf.
Sveifla í skattinum
• Álagningartölur úr fimm af átta skattumdæmum
liggja nú fyrir, að því er varðar skatta einstaklinga.
Mesta athygli vekur hve hækkun tekjuskattsins er mis-
munandi eftir skattaumdæmum, eða frá ca 23% í
Norðurlandi eystra í 61,7% í Reykjavík. Margvíslegar
getgátur eru uppi um það hvað valdi þessum mismun.
Veigamesta skýringin hlýtur að felast í ólíkri tekjuþróun
milli umdæma, þannig að þar sem tekjuskattshækkunin
er mest haf i tekjur heimilanna farið f ram úr spám.
• Þegar hinsvegar er gerð tilraun til að greina orsakir
hins mikla munar á Norðurlandi eystra og Reykjavík
hlýtur f leira að koma til. Ekki er ólíklegt að meira jafn-
ræði sé með tekjum maka í Reykjavík heldur en á
Norðurlandi eystra og því leggist sérsköttun hjóna til-
tölulega þyngra á Reykvíkinga en Norðlendinga. Að af-
nema 50% frádráttarregluna í einu stökki var umdeild
ákvörðun á sínum tíma og áreiðanlega hefur hún mikið
að segja við álagninguna nú.
• Þá er einnig athyglisvert að barnabætur eru hlut-
fallsiega miklu meiri í Norðurlandi eystra en i Reykja-
vík. Syðra eru þær 4.7 milljarðar en nyrðra tæplega 1.8
milljarður og hljóta því fleiri börn að jafnaði að vera í
heimili fyrir norðan en sunnan.
9 Þegar eftir að álagningu á fyrirtæki og einstakl-
inga meðatvinnurekstur er lokiðþarf að hef ja fullkomna
greiningu á því hvernig skattakerfisbreytingin, sem
ákveðin var 1978, hefur komið út gagnvart einstakl-
ingum, hópum og fyrirtækjum. Að henni lokinni þarf í
tæka tíð að sníða helstu agnúana af hinu nýia skattkerf i.
- ekh
íhaldið á „Nesinu”
• íhaldið hefur í skattaumræðu síðustu missera hælt
sér mjög af því að nokkur sveitarfélög í grennd við
Reykjavík, þar sem Sjálfstæðismenn ráða, hafi haldið
útsvarsprósentu lægri en tíðkast f vel flestum sveitar-
félögum landsins. A það hefur margsinnis verið bent að
umrædd sveitarfélög njóta margvíslegrar þjónustu sem
reykvískir útsvarsgreiðendur standa undir, auk þess
sem þar býr margt tekjuhárra einstaklinga.
• Nú gerast þau tíðindi að þegar Seltirningar fá út-
svarsseðla sína þá hef ur meirihluti bæjarstjórnar laum-
astti! þessaðhækka útsvarsprósentuna um 0,5% án þess
svo mikið sem tilkynna bæjarbúum það fyrirfram. Hin
fræga áróðurstala íhaldsins á Seltjarnarnesi 10% hrökk
nef nílega ekki til þess að standa undir útgjöldum.
• Hækkunin er þó aðeins til þess að hægt sé að standa
við áætlun, en ef allt væri með felldu á Nesinu þyrfti
meira að koma til eins og hjá öðrum sveitarfélögum.
Guðrún Þorbergsdóttir bæjarf ulltrúi minnihlutans sagði
t.d. í viðtali við Þ jóðviljann að það dygði lítið f yrir meiri-
hlutann að hrósa sér endalaust af lágu útsvari. Það yrði
að fara að mæta kröfum íbúanna um félagslega þjón-
ustuog aðrar brýnar framkvæmdir. „Aðalgata bæjarins
er t.d. búin að vera opinn skurður í nærri tvö ár, og því
skyldi 10% útsvarsálagning ganga eitthvað frekar upp á
Seltjarnarnesi en annarsstaðar á landinu, ef eitthvað á
að verða meira úr framkvæmdum en orðin tóm." — ekh
Furðuleg þögn
Saitfisksölumál hafa verið til umræðu i f jölmiðlum
m.a. vegna þess að fyrirtækið Isporto hefur reynt að
rjúfa einokun Sölusambands ísl. saltfiskframleiðenda á
Portúgalsmarkaði, þar sem það telur sig hafa náð mun
betra verði en SIF.
• Sölusambandið ver sig með þögninni og neitar að
gefa upp verð með tilvísan til þess að það geti skaðað
viðskiptahagsmuni landsins. Það er ákaflega erfitt að
sætta sig við slíka röksemdafærslu, því allar líkur benda
til þess að samkeppninsaðilum sé fullkunnugt um verð á
mörkuðum. Þögn SfF virðist einkum við það miðuð að
leyna islenskan almenning hinu rétta. Eða mun þaö
skaða viðskiptahagsmuni okkar ef það reynist rétt að
SiF selji á lægra verði en hægt er að fá á okkar helsta
saltf iskmarkaði? —ekh
* úr aimanakínu
iþróttalegri uppbyggingu. Þeir
vilja aö styrkur rikisins til
hreyfingarinnar sé riflegur og
aö hann sé verðtryggöur. Það er
nánast auömýkjandi fyrir
iþróttaforkólfana aö ganga meC
betlistaf i hendi á fund f járveit-
inganefndar og biðja um að
raungildi rikisstyrksins veröi
ekki minnkað. Þetta er orðin ein
samfelld pislarvættisganga hjá
þeim árið um kring.
Nú eru liðin rétt 40 ár frá þvi að
siðast var gert verulega stórt á-
tak i að marka ákveðna stefnu i
iþróttamálum þjóðarinnar, en
árið 1940 voru sett svokölluð
Iþróttalög og átti Hermann
Jónasson þar aðalfrumkvæöið. I
An gefins tilefnis
Nú er rétt vika frá þvi
Ólympiuleikunum i Moskvu
lauk, þeim leikum sem hvað
mestur styrr hefur staðið um
undanfarna áratugi. Helsta
deilumálið hér á landi sem ann-
ars staöar var (og er) hvort ís-
land ætti aö senda iþróttamenn
á leikana eða ekki. Nú má segja
að það sé búið og gert og er þvi
ekki úr vegi að igrunda hvort
viðhorfin hafi breyst.
íþróttalega séð virðist fjar-
vera um 60 þjóða á leikunum
hafa haft furðulitil áhrif, t.d..
voru sett fleiri heimsmet nú en i
Montreal fyrir 4 árum. Með
þátttöku hefðu Bandarikja-
menn, Japanir, Vestur-Þjóð-
verjar og Kenyabúar vafalitið
nælt i slangur af verðlaunum,
en sá dýrðarljómi mikilla af-
reka, sem lék um Sovétmenn og
Austur-Þjóðverja á leikunum
hefði litiö fölnað.
„Ég hef samúð með þeim
iþróttamönnum, sem ekki fengu
að keppa hér,” sagði fyrrv.
formaður Alþjóöaólympiu-
nefndarinnar, Killanin, lávarð-
ur, við slit Moskvuleikanna.
Með því að segja „fengu ekki að
keppa” átti gamli maðurinn
vafalitið við að pólitiskir tagl-
hnýtingar Carters Bandarikja-
forseta og hans jábræðra i
mörgum löndum tóku ákvörðun
um að sitja heima meðan
Moskvuleikarnir færu fram.
Þar voru iþróttamennirnir
sjálfir ekki spurðir álits og slikt
er helvíti hart fyrir menn sem
telja sig vera frjálsa þegna i
lýðræðisrikjum.
Heimasetumenn hafa margir
viljaö beita Iþróttamenn póli-
tisku valdboöi og þar með skip-
að sér á bekk meö stjórnendum
einræöisrlkja. Þarna er hinni
svokölluðu lýðræðishugsjón
nánast kastaö fyrir borð. Aðrir i
flokknum hafa reynt að fá
ólympiunefndina islensku til
þess að fallast á rök sin og það
er i sjálfu sér ekki óeölilegt.
Hins vegar hefðu margir viljað
sjá þessum rökum beintað þeim
sem standa að viðskiptalegum
og pólitiskum tengslum viö
Sovétmenn, en ekkert slikt hef-
ur enn sést. Slíkan tviskinnung
sem kallast tvöfalt siðgæöi eiga
Iþróttamenn (og auövitað
margir aðrir) erfitt með að
þola. Hinn þriðji hópur heima-
setumanna hefur beint oröum
sinum aö Iþróttamönnunum og
reynt að fá þá til þess að sitja
heima.
íþróttahreyfingin hér á landi
myndi örugglega ekki taka af-
stöðu sem bryti alfarið gegn
vilja stjórnvalda og það hefur
raunar sýnt sig að hún gerir
ekki. Við Suður-Afriku hefur Is-
land ekki iþróttaleg samskipti
meðan stjórnmálasamband
er ekki á milli þjóðanna, af póli-
tiskum ástæðum. Meöal annars
af þessum ástæðum vildi is-
lenska ólymplunefndin ekki láta
Deita Iþróttamönnum þessa
lands fyrir vagn fárra pólitlskra
ofstækismanna. Svo einfalt er
það.
lögum þessum er m.a. fjallað
um störf iþróttafulltrúa,
Iþróttanefndar, íþróttasjóðs,
iþróttir i skólum og þar er einn-
ig að finna klásúlur þess efnis að
bæjar-, sveitar- og sýslu-
félöguin sé skylt að leggja til,
endurgjaldslaust, hentug lönd
og lóöir undir Iþróttamannvirki,
þau er Iþróttasjóður styrkir eða
iþróttanefnd viðurkennir.
Þessi lagasetning var á sinum
tima stórmerkileg og stuðlaði
að eflingu iþróttauppbyggingar-
innar. Hins vegar má segja, að
það sé kominn timi til þess að
endurskoða iögin frá grunni,
meta þann árangur sem náðst
hefur og i ljósi fenginnar
reynslu, setja fram ný markmið
til þess að keppa að á næstu ár-
um.
Umræðan um olympiuleikana
á vonandi eftir að leiöa af sér
nánari athugun á markmiöunl
og tilgangi Iþróttahreyfingar-
innar. Hér á landi er um að ræöa
geysiöfluga fjöldahreyfingu.
Innan vébanda Ungmennafé-
lags Islands eru 23000 félags-
menn og á skrám tþróttasam-
bands Islands eru um 70000 iðk-
endur.
I nefndum og stjórnum innan
ISI störfuðu áriö 1979 6279
manns og fjöldi kennara og leið-
beinenda var 2117. Þetta er ti-
undað hér til þess að sýna hve
viðamikil starfsemi er i gangi
innan iþróttahreyfingarinnar og
hve marga hún virkjar til þátt-
töku I þroskandi félagsstarfi.
Þrátt fyrir ofantaldar stað-
reyndir hafa stjórnmálaflokkar
islenskir afgreitt Iþróttamál
meö einföldum almennt orðuð-
um yfirlýsingum I stefnuskrám
sinum. Þeir sem innan iþrótta-
hreyfingarinnar starfa eru ekki
að biöja um ríkisafskipti af sín-
um innri málum, heldur um
markvissa stefnu og markmið i
Ingólfur
Hannesson
skrifar:
Fjármál iþróttahreyfingar-
innar eru sifellt i brennidepli
enda endurspegla þau ávallt
hræringar i slíkum málum i
þjóðfélaginu. Nokkur sérsam-
bönd innan ISI standa mjög
höllum fæti og önnur eru nánast
gjaldþrota eins og t.d. Hand-
knattleikssambandiö, sem hef-
ur reist sér hurðarás um öxl á
undanförnum misserum og
skuldar nú miljónatugi. 1 þeirra
tilfelli er spurningin um aö
sníða sér stakk eftir vexti og að
þeir fái nauðsynlegan stuöning
þegar stórverkefni eru fram-
undan. Hér, sem vlðar, þyrfti
Afreksmannasjóður ISI að
koma meira inn I myndina og
þann sjóð verður aö efla til mik-
illa muna.
Það er algjör nauðsyn ef tak-
ast á að halda úti eðlilegum
samskiptum við aörar þjóöir á
iþróttasviðinu.