Þjóðviljinn - 09.08.1980, Síða 23

Helgin 9,—10. ágúst 1980 ÞJÓÐVILJINN — SÍDA 23
Y »«*••**
Völundarhús valdaættanna
ÆttfræBigrúsk er eitt vinsæl-
asta tómstundagaman tslendinga
og viröist áhuginn ekki hafa
minnkaö á siöari árum nema þá
aö siöur sé. Flestir sem fá
„bakteriuna” láta sér nægja aö
rekja eigin ættir, jafnvel allt aftur
til Haralds hárfagra ef ekki Óö-
ins, en aörir hafa óslökkvandi
áhuga á hvers kyns ættartengsl-
um i þjóöfélaginu. Þeir siö-
arnefndu koma sér gjarnan upp
„pesónunjósnasafni” á heimili
sinu svo aö þeir geti flett upp i
fljótheitum hver er skyldur
hverjum. t slikum söfnum eru þá
yfirleitt rit, sem auöfáanleg eru
t.d. Austfirskar ættir, Þingeyskar
ættir, Vikingslækjarætt, Bergsætt
og Arnardalsætt svo aö dæmi séu
nefnd. Einnig æviskrár svo sem
Borgfirskar æviskrár og Skag-
firskar æviskrár aö ég tali nú ekki
um öll tölin: Lögfræöingatal,
Guöfræöingatal, Verkfræöinga-
tal, Bókageröarmannatal,
Læknatal, Hjúkrunarkvennatal,
Múraratal og steinsmiöa o.s.frv.
Varla liöur svo ár aö ekki komi
á bókamarkaöinn svo og svo
margar ættartölur, æviskrársöfn
og töl. Svokölluö niöjatöl hafa
hingaö til oftast veriö gefin út á
kostnaö höfunda en nú munu
stóru bókaforlögin vera farin aö
sjá hagnaöarvon i útgáfu slikra
rita. Þannig mun Skuggsjá i
Hafnarfiröi ætla sér aö gefa Ut á
næstunni tölur nokkurra þekktra
ætta og veröur Blöndalsætt fyrst i
rööinni en siöan Thoroddsenætt
og svo koll af kolli.
Fjölritunarstofa i Armúlanum
hefur einnig undanfariö unniö aö
ljósritun ættfræöirita sem lengi
hafa veriö ófáanleg t.d. Ættar-
skrá Bjarna Þorsteinssonar
prests i Siglufiröi sem þykir
klassiskt verk á sinu sviöi.
Ahugamennum ættfræöi geta þvi
vænst betri tiöar meö blóm i haga
á næstunni.
En til hvers ættfræði?
Um hana eru aö sjálfsögðu
skiptar skoöanir og ekki þykir
húnnákvæm visindi, a.m.k. ekki
i karllegg. Hitt er annaö mál aö
ættfræöin er ein hliöargreina
sagnfræöinnar og margt i is-
lenska fámennisþjóöfélaginu má
fyrr og siöar skýra meö ættar-
tengslum — hvort sem menn eru
rétt feðraöir eöa ekki.
Vitanlega er oft erfitt að greina
ámillihvort hæfileikar eöa ættar-
tengsl ráöa þvl hvort menn kom-
ast til auðs og valda. Stundum
ræður hvort tveggja, stundum
annaö, stundum hvorugt. Ekki
hefur þó hingaö til sakaö aö eiga
itök hér og þar I gegnum ætt eöa
tengdir og ekki er það einber til-
viljun t.d. i efri lögum embættis-
mannakerfisins hversu oft viö
rekumst þar á menn sömu ættar.
Þaöer gömul saga og ný aö menn
notfæra sér sambönd og klikur til
aö koma sér áfram i lifinu þó aö
menn erfi ekki beinlinis stööur.
Hitt er ómótmælanlegt aö fast-
eignir og hlutabréf erfast og þar
af leiðandi vald peninganna.
Nýlega átti Búnaöarbanki ís-
lands 50 ára afmæli sem minnst
var meö viöeigandi hætti. Þeir
sem fóru aö glugga i afmælisrit,
sem gefiö var út i þessu tilefni,
ráku strax i þaö augun aö tveir af
þremur núverandi bankastjórum
eru synir fyrrverandi banka-
stjóra þessa rikisbanka. Stefán
Hilmarsson, núverandi banka-
stjóri, er sonur Hilmars Stefáns-
sonar sem var bankastjóri á ár-
unum 1935—1962 og Þórhallur
Tryggvason bankastjóri er sonur
Tryggva Þórhallssonar sem var
bankastjóri 1932—1935. Ekki efast
ég um hæfileika þeirra Stefáns
og Þórhalls til aö stýra banka og
vafalaust hafa þeir fengið uppeldi
til þess,en skyldu nú ekki ættar-
tengsl hafa ráöiö einhverju pinu-
litlu um stööu þeirra? Ekki sakar
aö geta þess að þeir eru ekki aö-
eins synir feöra sinna, heldur
skyldir og tengdir voldugum ætt-
bálkum. Þórhallur er afkomandi
Björns Halldórssonar i Laufási
(1823 - 82). Frændur hans, bræö-
ur, mágar og tengdamenn dreif-
ast um allt embættismannakerfiö
en sumir eru voldugir stjórn-
málamenn. Stefán á sjálfur all
voldugan frændgarö og er auk
þess giftur inn i Thorsættina, ein-
hverja valdamestu ætt landsins á
þessari öld.
Þetta er aðeins litiö dæmi, og
völundarhús islenskra valdaætta
er býsna margbrotið og vandrat-
aö i gegnum þaö. Likt og á
Sturlungaöld hafa fáar voldugar
ættir tilhneigingu öl aö tengjast
innbyröis og styrkja þannig inn
viöi sina.
Inæsta þætti tökum viö fyrir þá
menn sem eru Briem án þess aö
heita það.
P.s. Allar ábendingar lesenda
eru vel þegnar. Sendiö þær til
Sunnudagsblaös Þjóöviljans.
Bankastjórar Búnaðarbankans

Sonurinn Stefán Hilmarsson
Sonurinn Þórhallur Tryggvason
Faöirinn llilmar Stefánsson
Faöirinn Tryggvi Þórhallsson
Gamlar og nýjar bœkur
Meðal þeirra höfunda sem bætzt hafa við sið-
astu vikurnar má m.a. nefna:
Jochum Eggertsson (Skuggi), Jóhannes Birkiland, Siguröur
Guðjónsson, Svava Jakobsdóttir, Haraldur Nielsson, Agústinus
kirkjufaöir, Paul Brunton, Annie Beasant, Sir Oliver Lodge,
Jónas Þorbergsson, Tómas Guðmundsson, Stephan G., Sigurður
Kristófer Pjetursson, Séra Matthias, Matthias Johannessen,
Jakob Smári, Guðmundur Böövarsson, Þórbergur, Steinn, Einar
Kvaran, Gunnar Gunnarsson, Kristmann, Jakob Thor., Gestur
Pálsson, Einar Guðmundsson, og Einar Guðmundsson, Kamb-
an, Hagalin, Magnús Asgeirsson, Jón óskar, Einar Bragi, Guð-
mundur Danielsson, Böövar Guömundsson, Jón Dan, Elias Mar,
Thor Vilhjálmsson, Vita Andersen, Kristin Sigfúsdóttir, Gunnar
Dal, Jónas Kristjánsson, Guömundur Finnbogason, Einar Ól.
Sveinsson, Birgir Kjaran, Asgeir frá Gottorp, Elinborg Lárus-
dóttir, Jón Sigurösson forseti, Jónas Arnason, Benjamino Gigli,
Jónas Hallgrimsson, Bjarni Sæmundsson.
Af einstökum bókum og verkum má nefna:
Fornyröi Lögbókar eftir Pál Vidalin, Afmælisrit Ólafs próf.
Lárussonar, Niðjatal Þorvaldar Böðvarssonar eftir Th. Krabbe,
Söguþættir landpóstanna, Ljóðabækur sr. Jóns á Bægisá, Brag-
fræði islenzkra rimna eftir sr. Helga Sigurösson, Grágás, 1852
1—2. bindi, Arnesþing 1—2, Dægradvöl Gröndals, Arbækur
Reykjavikur, frumútgáfur Laxness: I Austurvegi, Kaþólsk við-
horf o.fl., Timaritiö Birtingur komplet, Timaritiö Saga komplet,
Kommúnistaávarpiö, Heimurinn okkar, Helztu trúarbrögö
mannkyns, Landnámabók, Aldahvörf i Eyjum.Nýalar dr. Helga
Pjeturss, Óður einyrkjans eftir Stefán frá Hvitadal. Merkir
Islendingar 1—6 (eldri flokkur) Jónas Hallgrimsson 1—2 (i al-
skinni), Afmælisrit til Einars Arnórssonar, Ritsafn Gunnars
Gunnarssonar 1—8 og ótal margt fleira fáséð.
Kaupum og seljum allar islenzkar bækur, gamlar og nýjar, og
flestar erlendar. Gefum reglulega út veröskrár um islenzkar
bækur og sendum þær þeim sem óska. Sendum i póstkröfu hvert
sem er.
BOKAVARÐAN
Gamlar bækur og nýjar -
Skólavörðustíg 28,
Reykjavík. Simi 29720
KJÖRSKRÁ
Fyrir prestkosningu sem fram á aö fara i Seljaprestakalli
sunnudaginn 31. ágúst n.k. liggur frammi I
ÖLDUSELSSKÓLA
kl. 16—19 alla virka daga á timahilinu frá 11. til 19. ágúst
n.k. að báöum dögum meötöldum.
Kærufrestur er til kl. 24, 25. ágúst 1980.
Kærur skulu sendar formanni safnaöarnefndar Gisla H.
Arnasyni, Fifuseli 28.
Kosningarétt viö prestkosningar þessar hafa þeir sem bú-
settir eru i Seljaprestakalli, sem takmarkast af byggð
sunnan og vestan Breiöholtsbrautar I Reykjavik, hafa náö
20ára aldri á kjördegi og voru í Þjóðkirkjunni 1. des. 1979,
enda greiði þeir sóknargjöld til hennar á árinu 1980.
Þeir sem eftir 1. des. 1979 hafa flutt i
SeljaprestakaH, eru ekki á kjörskrá, eins
og hún er lögð fram til sýnis, og þurfa þvi
að kæra sig inn á kjörskrá. Eyðublöð fyrir
kærur fást á Manntalsskrifstofunni Skúla-
túni 2.
Manntalsskrifstofan staðfestir, með árit-
un á kæru, að flutningur lögheimilis i
prestakallið hafa verið tilkynntur. Ekki
þarf sérstaka greinargerð til þess að safn-
aðarnefnd taki kæru vegna flutnings i
prestakallið til greina.
Þeir sem flytja lögheimili sitt I Seljaprestakall eftir aö
kærufrestur rennur út 28. ágúst '80 veröa EKKI teknir á
kjörskrá aö þessu sinni.
Safnaðarnefnd Seljaprestakalls
i Reykjavik.