Þjóðviljinn - 09.08.1980, Side 12

M — ’*V}\ i\Vff'lV ^ M- ' t ÍHU í
12 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 9.—10. ágúst 1980
Frá 29. mai til 15. júni var hald-
in mikil leikhúshátib i Amster-
dam undir heitinu Theatre of
Nations — Festival of Fools. Hér
var á feröinni samruni tveggja
leikhúshátiða. Annars vegar
Leikhús þjóðanna, sem er alþjóö-
leg leikhúshátið haldin árlega i
hinum ýmsu borgum Evrópu, en
var áöur staösett i Paris. Hins
vegar Festival of Fools — Fifla-
hátíðin — sem er leikhúshátíð
sem hefur veriö haldin i Amster-
dam undanfarin 5 ár, og er ætluö
leikhúsi af þvi tagi sem kallaö er
„alternative theatre” og mætti
kannski kalla ööruvisi ieikhús.
Þessum tveimur hátiöum var að
þessu sinni slegiö saman og gert
heilmikið tilstand. Hátiöin lagöi
undir sig gamla skipasmiöastöö
sem á aö fara aö rifa og var þar
slegiö upp i skyndi fjölmörgum
leiksviöum og svæöiö allt gert hiö
skrautlegasta og skemmtileg-
asta. Og til hátiöarinnar komu
meira en 90 Ieikhópar frá 26 lönd-
um og frömdu yfir 500 sýningar.
Öðruvísi leikhús
En hvaö er eiginlega þetta
„ööruvisi leikhús” eöa nýja leik-
húsiö eöa hvaö viö viljum kalla
þaö? Þaö er ekki auðvelt aö skil-
greina i stuttu máli, en kannski
auðveldara aö segja hvaö þaö er
ekki. Þaö er ekki hiö venjubundna
stofnanaleikhús þar sem bók-
menntalegur texti er fluttur meö
nokkuö heföbundnum hætti og
mikiö er venjulega lagt upp úr
sviösmynd og tæknibúnaöi. Nýja
leikhúsið notar gjarnan mjög lít-
inn texta og sá litli texti sem er
fyrir hendi er þá yfirleitt oröinn
til innan leikhópsins. Sýningarnar
eru yfirleitt samdar af hópnum
sjálfum, stjórnanda hans eilegar
höfundi sem vinnur náiö meö
hópnum og skrifar sérstakiega
fyrir hann.
Nýja leikhúsiö leggur yfirleitt
mikla áherslu á leikarann sjáifan
og þá tjáningarmöguleika sem
hann býr yfir I llkamshreyfingum
og raddbeitingu. Oft er einhvers
konar blönduö tækni á feröinni,
dans, söngur, tónlist, myndir, er
notaö sem innlimaöir hlutar sýn-
ingarinnar. Mjög algengt er aö
hið talaða orö sé lltill þáttur sýn-
ingarinnar og er þaö vissulega
mikill kostur þegar um alþjóö-
legar hátiöir er aö ræöa, og enga
sýningu sá ég þar sem tungumál-
iö olli hinum minnstu vandkvæö-
um.
Þetta atriöi er áreiöanlega eitt
af þvi mikilvægasta i þessari nýju
leikhúsþróun, þar sem þaö stuöl-
ar aö þvi aö opna landamæri og
auka samskipti þjóöa á sviöi
þessarar listgreinar, sem hefur
hingaö til framar öörum greinum
búið við nokkra einangrun og
slikri einangrun fylgir ævinlega
hætta á stöönun.
Upphafnir trúöleikar
Trúöieikar og gamanmál skip-
uöu eölilega veröugan sess á
þessari Fiflahátfö. Þaö besta sem
ég sá af þvl tagi kom frá Belgiu og
Tékkóslóvakiu.
Fjögurra manna flokkur frá
Belgíu, Radeis, sýndi klukku-
stundar leik án oröa sem bar heit-
iö „Ég vissi ekki aö meginlandið
væri svona fallegt”. Fjórir menn
koma inn á sviöiö, frakkaklæddir
meö feröatöskur I höndum, einn
meö fuglabúr, annar meö garö-
könnu sem hann notar annaö veif-
iö til aö vökva fuglabúriö. Þeir
opna töskur sinar og upp úr þeim
kemur viöáttumikill plastdúkur
sem þeir breiöa yfir gólfiö og sjá,
þar er komin sandströnd og haf.
Og nú upphefst mikiö baö-
strandarlif, sólböö, sund o.s.frv.
Einn þeirra sveiflar plastmáf á
eins konar veiöistöng yfir höföum
hinna leikendanna og áhorfenda.
Hámark sýningarinnar er þegar
sá meö fuglabúriö opnar þaö og
kemur þá I ljós aö í þvi er fiskur.
Hann sleppur út og upphefst
mikill eltingaleikur viö fiskinn
sem sifellt skreppur úr greipum
þeirra og stekkur hærra og hærra
upp I loftiö uns hann tekur gifur-
legt stökk og einn þeirra sprettur
upp meö skammbyssu og skýtur
hann á fluginu.
Þaö er auövitaö ógerningur aö
gera nokkra viöhlitandi grein
Divadlo na provázku: Pantalone og Arlecchino, kostulega góðir gam
anleikarar frá Tékkóslóvakiu.
fyrir svona sýningu, en hún ein-
kenndist af hnitmiöaöri ná-
kvæmni i hugsun, útfærslu og leik
og var smellin ádeila á þaö gervi-
lif sem nútimamenn lifa á baö-
ströndum.
Þessi sýning fór fram i mjög
skemmtilegu umhverfi, gömlu
belgisku speglatjaldi, en þaö er
hringlaga bygging meö tjald-
himni og fjölmörgum speglum
sem flytja mátti milli markaöa og
á aöra staöi þar sem mikiö var
um aö vera.
1 þessu sama tjaldi sýndi einnig
annar belgiskur hópur sem kallar
sig Het Eterisch Strijkers En-
semble, sem mundi útleggjast
Hin loftkennda strengjasveit.
Þar er á ferðinni sex manna
strengjasveit, stjórnandi hennar
og allmargir trúöleikarar og
höföu þeir i frammi sýningu sem
þeir kölluöuParisiana og var eins
konar dadaiskur kabarett i anda
þriöja áratugarins. Stjórnandinn,
Erik de Volder, er meö fyndnari
mönnum sem ég hef séö, gerir
fáránlega hluti meö svo miklum
þunga og svo alvörugefnum svip
aö óborganlegt er. Hann stjórnaöi
hljómsveitinni af mikilli festu
allan timann meöan hinir undar-
legustu hlutir geröust i kringum
hann, aö visu var hann um tima
meö fisk á höföinu. En meöan
hann stjórnaöi varö hver uppá-
koman á fætur annarri, t.d. ljós-
myndafyrirsæta sem var karl-
maöur á annarri hliöinni en kona
á hinni og mátti skipta um eftir
þörfum (teknar voru ljósmyndir
af fyrirsætunni meö sýningar-
gestum), kolbrjálaður páfi sem
borínn var inn I hásæti og haföi I
frammi dónalegar tiltektir og út-
deildi niöursneiddum banönum
sem oblátum, maöur þakinn te-
pokum sem gekk um og bauö fólki
te, og svo var fluttur konsert fyrir
cne.