Þjóðviljinn - 04.10.1980, Qupperneq 10

10 StÐA — ÞJÖÐVILJINN Helgin 4. — 5. október 1980.
w
Þeir vilja sníkja þetta allt af hernum
eins og líka útvarp, sjónvarp o. fl..
Sé ekki unnið gegn slíkum
hugsunarhætti verða örlög okkar
i hers höndum
Olafur Jensson,
læknir:
ÞYRLA
Svo sem fram kemur i stuttu
viötali viö Pétur Sigurösson,
forstjóra Landhelgisgæslunnar i
siöustu viku um kaup á njírri
þyrlu, höfum viö Islendingar
veriö vanmáttugir aumingjar
þegar svara þurfti neyöarkalli
um aö sækja fólk á sjó út, sem
var i háska statt. Til þessara
björgunarstarfa höfum við oröið
aö leita á náöir ameriska hers-
ins og stöndum við án efa i
þakkarskuld viö bandariska
skattgreiöendur og her þeirra
fyrir aö hafa legið uppá þeim aö
þessu leyti i 4 ár.
Þaö er sannlega kominn timi
til aö þessu smánartimabili i
slysavarnar- og björgunarmál-
um landsins ljúki. Þaö er sagt
aö þyrlukaupin nú hafi veriö
verkefni fjögurra rikisstjórna á
þess 4 árum, sem liöin eru frá
þvi aö viö uröum fyrir þvi
skakkafalli aö missa okkar eina
haldreipi á þessu sviöi 1976:
Landhelgisþyrluna GNA. For-
maður núverandi fjárveitinga-
nefndar Alþingis hefur vakiö á
þvi athygli, aö starf fjögurra
rikisstjórna aö þessum þyrlu-
kaupsmálum hafi ekki leitt til
aö formleg samþykkt nefndar-
innar lægi fyrir.
En það er varla að óttast að
þaö veröi þyrlumálinu til tafar,
meöan viö höfum fyrir formann
fjárveitinganefndarAlþingiseins
ötulan mann um öryggis- og
slysavarnarmál og Eið Guöna-
son, sbr. starf hans aö lögleið,
ingu sætisbelta i bilum.
Ef forustumenn Landhelgis-
gæslunnar og ráðgjafar þeirra
telja, aö þyrlur af þessari eöa
svipaöri gerö séu nauösynlegar
og henti best til að sinna
mörgum veigamestu viðfangs-
efnum hennar við gæslu fisk-
veiöiiögsögunnar, björgun, leit
aö týndum á sjó og landi og að-
stoö viö vita og skip, þá liggur i
augum uppi aö ekki má dragast
aö panta aðra þyrlu.
Núverandi rikisstjórn og
alþingi veröum viöaö treysta og
styöja til aö gera nauösynlegar
frambúöarráöstafanir, svo aö
landhelgisgæsla okkar og slysa-
vamarfélag geti svarað neyöar-
köllum meö nauðsynlegum
mannafla og búnaöi, i staö þess
aö vera háöir björgunardeildum
ameriska hersins á Keflavikur-
flugvelli
Aðalflotastöövar ameriska
hersins, eins og sú sem utan-
rikisráöherra Islands er aö
skoöa þessa dagana, og undir-
deildir þeirra, eins og herstööin
á Keflavikurflugvelli eiga mjög
létt meö aðtaka að sér öll björg-
unarstörf tslands sem flugtækni
þarf til — llka alla landhelgis-
gæslu af sama tagi.
Bandariski herinner án efa eitt
voldugasta rfkisfyrirtæki
heimsins og á sér tæplega nokk-
urn veröugan keppinaut nema
ef vera skyldi annaö velþekkt
rikisfy rirtæki, sem heitir:
Rauði herinn i' Sovétrikjunum.
Sumum þeim, sem hafa þessi
fyrirtæki viö eöa innan viö
bæjardyrnar meö urmul af
þyrlum til hvers kyns nota,
finnst varla taka þvi aö standa i
þyrlukaupum. Þeir vilja snikja
þetta allt af hernum eins og llka
útvarp, sjónvarp o.fl. Sé ekki
unnið gegn slikum hugsunar-
hætti, verða örlög okkar i hers
höndum.
Ólafur Jensson
Árni Bergmann skrifar
Vinstrisinnar í
Bretlandi og
Morgunblaðshrokinn
Foringinn kippir I spottann — þessi breska skopmynd er frá stjórnarárum Caliaghans: þaö er þetta
ástand sem Morgunblaðið virðist sakna.
Morgunblaðið birti i gær,
föstudag, einkar fróölegan leiö-
ara um þau merkileg tíöindi
sem nú hafa oröiö á þingi
Verkamannaflokksins breska.
Blaöiö lýsir i senn „undrun og
kviða” yfir þeim sigri vinstri-
sinna á flokksþinginu, aö sam-
þykkt var meö verulegum
meirihluta atkvæöa tillaga um
aö Verkamannaflokkurinn geröi
það aö baráttumáli sinu aö
segja Bretland úr Efnahags-
bandalagi Evrópu. Um leiö er
Morgunblaöiö afar miöur sin
yfir þvi „valdabrölti vinstri-
sinna” sem komi fram i ýmsum
kröfum þéirra um breytta
starfshætti hins stóra og breiöa
Verkamannaflokks þeirra
Callaghans og Wilsons, Tony
Benns og Aneurins Bevans.
f,Valdhroki" vinstri-
sinna
Um þetta segir Morgunblaðið
meðal annars: „Þróunin innan
vinstri hreyfingarinnar i Bret-
landi er ekkert einsdæmi. Hún
sannar þaö eitt, sem viö tslend-
ingar höfum kynnst af biturri
reynslu, að óraunsæi og vald-
hroka vinstrisinna eru Jltil sem
engin takmörk sett”.
ÞaÖ er þarft aö skoöa þaö
nánar I hverju þetta svonefnda
„óraunsæi”, þessi „valdhroki”
eru fólgin. Sú athugun leiöir
nefnilega miklu fleira i ljós um
þá sem Morgunblaöiö skrifa en
um vinstrisinna á Bretlandi og
tslandi.
Ákvarðanir séu óaftur-
kræfar
t fyrsta lagi er Morgunblaöiö
stórhneykslaö á þvi, aö Verka-
mannaflokkurinn breski hefur
meö drjúgum meirihluta at-
kvæöa á landsþingi samþykkt
úrsögn úr Efnahagsbandalag-
inu. Vitanlega gerist slfkt ekki
nema þaö sé eindregin sannfær-
ing mikils fjölda manna, innan
Verkamannaflokks sem utan,
aö Bretar hafi ekki haft erindi
sem erfiöi af veru sinni i EBE.
Og hvar er þá allur „valdhrok-
inn”? Morgunblaöiö viröist lita
svo á, væntaniega meö skir-
skotun til „raunsæis”, aö
rniklar ákvaröanir, sem varöa
ekki sist hugmyndir manna um
sjálfstæöi I efnahagslifi og hlut-
verk þjóörikis, eins og ákvöröun
um aöild aö Efnahagsbandalagi
Evrópu hlýtur aö gera, þessar
ákvaröanir skuli vera óaftur-
kræfar. Engu likara en þær
megi ekki vera til umræöu eftir
aö skrefiö hefur veriö stigiö.
' Þaö sé einhver sérstök vinstri-
ósvifni, aö spyrja hvernig sú
reynsla sé sem fengin er af slik-
um bandalögum.
Ætla mætti aö menn gætu
komið sér saman um að þaö
skuli vera ein af helstu reglum
lýöræöis aö engar ákvaröanir
séu óafturkræfar. Morgunblaöiö
er bersýnilega á annarri
skoöun, þaö er málpipa nauö-
hyggju, einskonar, „sögulegrar
nauösynjar” sem gengur út frá
þvi ihaldssjónarmiöi aö breyt-
ingar séu háskasamlegar.
Enn undarlegra er þaö þegar
Morgunblaöiö fer aö lýsa
gremju sinni yfir hugmyndum
vinstrisinna I Verkamanna-
flokkinum um breytingar á
skipulagi flokksins og starfs-
háttum. Eitt hneykslunarefniö
er sú krafu þeirra, aö vald þing-
flokksins veröi skert. Þaö er rétt
aö rifja þaö upp i þessu sam-
bandi, aö „valdhrokinn ” hjá
breskum vinstrimönnum er
einkum fólgin i þvi, aö auka
möguleika hins óbreytta flokks-
manns á aö hafa áhrif á forystu
flokksins og stefnu. Þetta er þaö
sem Morgunblaöið er aö býsn-
ast yfir. Vinstrimenn vilja t.d.
ekki aö þingflokkurinn ráöi einn
kjöri leiötoga flokksins, þar
komi fleiri til skjalanna.
Vinstrimenn vilja, aö flokks-
menn i hverju kjördæmi veröi
aö samþykkja endurframboö
þeirra sem um þingsætin berj-
ast fyrir flokkinn. Af þeirri
ástæöu, aö sjálfsögöu, aö þeir
vilja ekki sitja uppi von úr viti
meö þingmenn sem þeir eru
orönir óánægöir meö.
Þetta finnst Morgunblaöinu
mikil býsn, og það er kannski
ekki aö undra. Þaö væri auö-
veldara fyrir þá sem þar halda
Ritstjórnargrein
á pennum ef aö Sjálfstæöis-
flokkurinn breyttist og yrði
svipaöri Verkamannaflokkinum
breska eins og sá flokkur hefur
verið. Þaö væri auöveldara ef
aö óbreyttir flokksmenn héldu
sér saman og samþykktu þá
frambjóöendur sem Geirs-
meirihlutinn sendi þeim. Þaö
væri auöveldara aö lifa, ef
flokksformaöurinn þyrfti ekki
að berjast fyrir lifi sinu á lands-
fundi, heldur væri blátt áfram
kosinn af þingflokki Sjálfstæöis-
flokksins. Þegar Morgunblaðið
er aö fjalla um innri mál Verka-
mannaflokksins breska er þaö i
raun aö tala um næsta umhverfi
og niöurstaöa blaösins er þessi:
þvi meira miöstjórnarvald þeim
mun betra! Niður meö lýöræöis-
legt eftirlit og frumkvæöi af
hálfu hinna óbreyttu!
Hver nefndi valdhroka?
Þriðja leiðin
Leiöari Morgunblaösins
nefnir Alþýöubandalagiö i sömu
andrá og vinstri arm breska
Verkamannaflokksins og er þaö
vel. Tiðindin frá ársþingi hins
breska flokks eru um margt
kærkomin vinstrisinnum um
alla Evrópu sem hafa um hrið
lifað i einskonar ihaldslogn-
mollu. Mollu sem nú er blásiö
burt af baráttu pólskra verka-
manna gegn staönaðri valdein-
okun, sem og aukinni róttækni i
flokki breskra verkamanna,
sem nú berst við nýkapitaliska
tilraunastarfsemi ihaldsins.
I italiu er oft minnst á „la
terza via”,þriðju leiöina. Méö
þeim oröum eiga italskir
vinstrisinnar viö þá nýsköpun i
stefnumótun sósialista, sem
sneiöir hjá tveim blindgötum.
Onnur blindgatan endar i valda-
einokun kommúnistaflokka eins
og tíðkast um Evrópu austan-
verða. Hin endar i uppgjöf
sósialdemókrata fyrir valdi og
þörfum kapitalista. Um alla
Evrópu eru til smærri og stærri
hópar og hreyfingar sem beina
áhuga sinum aö þriöju leiöinni:
tékkneskir andófsmenn, italskir
kommúnistar, sænskir vinstri-
kratar, danskir vinstrisósial-
istar, mikill hluti franskra
sósialista og svo mætti lengi
telja. Alþýöubandalagiö á tvi-
mælalaust samleiö meö þessu
fólki, eins og Morgunblaöiö
bendir réttilega á. Ef aö hinn
öflugi breski Verkamanna-
flokkur er nú aö þróast til fylgis
viö þessi viöhorf, þá eru þaö
sannarlega stórtiðindi sem
mikil ástæöa er til aö Morgun-
blöö álfunnar óttist — enda eru
þau nú óspart farin að lýsa sin-
um „kviöa”.