Þjóðviljinn - 19.05.1982, Side 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 19. mai 1982
NOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Otgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Olafsson.
Fréttastjóri: Þörunn Siguröardóttir.
L'msjdnarmaður sunnudagsblaös: Guðjón Friöriksson.
Auglvsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir
Afgreiðslustjóri: Filip W. Franksson.
Blaðamenn: Auöur StyrkársdóHir, Helgi Ölafsson
Maenús H. Gislason, olalur Gislason, Öskar Guðmundsson,
Sigurdór Sigurdórsson, Sveinn Kristinsson, Valþór Hlööversson.
iþróttalréttaritari: Viöir Sigurðsson
t'tlii og hönnun: Andrea Jónsdóttir Guöjón Sveinbjörnsson.
l.jósmyndir:Einar Karisson, Gunnar Elisson.
Ilandrita- og prófarkalestur: Elias Mar, Trausti Einarsson.
Auglýsingar: llildur Kagnars, Sigriður H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jóhannes Harðarson
Afgreiðsla: Bára Siguröardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Simavarsla: Sigriður Kristjánsdóttir. Sæunn Oladóttir.
Ilúsmóðir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar
Sigúrmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen
Jónsdóttir.
ttkeyrsla. afgreiðsla og auglýsingar: Siöumúla 6,
Keykjavik. simi 81923
Prentun: Blaðaprent hf.
Verjum
A Iþýðubandalagið
• í kosningunum á laugardaginn verður kosið á
móti pólitiskum venslamönnum Thatchers og
Reagans.
• Við skulum minnast þess að kosningasigur
Sjálfstæðisílokksins i Reykjavik 1958, þegar
ihaldið fékk 10 af 15 borgarfulltrúum, varð upp-
hafið að viðreisnarstjórn ihaldsins og Alþýðu-
flokksins. Sú stjórn sat i áratug. Það var stjórn
sem skipulagði landflótta og atvinnuleysi og
gerði samninga við Alusuisse og nauðungar-
samningana við Breta um að ekki mætti færa
landhelgina út frá 12 sjómilum nema rikisstjórnir
þessara landa samþykktu það.
• Við skulum minnast þess að kosningasigur
Sjálfstæðisflokksins i Reykjavik 1974 varð for-
senda þess að siðar um sumarið var mynduð
helmingaskiptastjórn ihalds og Framsóknar.
Við skulum gera okkur ijóst, að þessi reynsla
sýnir að milliflokkarnir halla sér að þeim sem er i
sókn — að Alþýðubandalaginu 1978, en að Sjálf-
stæðisflokknum 1974.
• Við skulum hafa það hugfast að þótt tekist i
hafi að berja niður leiftursóknina 1979 vegna þess
að ihaldið var svo vinsamlegt að sýna þjóðinni
framan i stefnu sina fyrir kosningar, þá er hún
enn stefna Sjálfstæðisflokksins þó að henni sé
ekki hampað aö þessu sinni.
• Við skulum ekki láta blekkjast af leikaraskap
Daviðs Oddssonar og stefnuleysi. Trúðleikar
ihaldsins i Reykjavik mega ekki verða til þess að
það gleymist að Sjálfstæðisflokkurinn er hin póli-
tiska hlið Vinnuveitendasambands Islands og
Verslunarráðsins. Stefna leiftursóknarinnar og
Verslunarráðsins er sama stefnan. Og við höfum
enn tima til þess að koma i veg fyrir að Alusuisse,
Vinnuveitendasambandið og Verslunarráðið
vinni hér stórfelldan kosningasigur.
• Við skulum ekki gleyma þvi að 1978 stóðu
vinstri menn og sósialistar saman um Alþýðu-
bandalagið. Þá fékk ihaldið eftir 50 ára valdasetu
i Reykjavik. Ef pólitiskir venslamenn Thatchers
og Reagans komast hér að með sina atvinnuleys-
isstefnu i kosningum kann það að koma niður á
allri þjóðinni, börnum okkar og barnabörnum.
Með það efst i huga skulum við berjast næstu sól-
arhringana fyrir samstöðu vinstri manna um Al-
þýðubandalagið. — ekh
Látum
œvintýrið lifa
• Alþýðubandalagið kallar liðsmenn sina i
Reykjavik til baráttugleði i Laugardalshöll i
kvöld. í Höllinni verður gleði haldið hátt á loft i
kvöld, en engu að siður munu stuðningsmenn G-
listans safnast þar saman til þess að leggja
áherslu á alvöru kosninganna og þá miklu þýð-
ingu sem kosningaúrslitin munu hafa á pólitiska
framvindu i landinu og baráttustöðu verkalýðs-
hreyfingarinnar.
• Sigur Alþýðubandalagsins i Reykjavik 1978
var ævintýri likastur og hafði miklar pólitiskar
afleiðingar. Ósigur Alþýðubandalagsins nú væru
ill málalok og óverðskulduð. Látum þvi ævintýrið
lifa áfram og ieggjum áherslu á nauðsyn áfram-
haldandi forystu Alþýðubandalagsins i Reykja-
vik með þvi að f jölmenna i Höllina i kvöld. — ekh
: Barnaleikritið
| Bananar
■ Alþýðuleikhiisið frum-
Isýndi á dögunum leikritið
Bananar, þarsem iaögengi-
legri og spennandi sögu er
• reynt aö fræða áhorfendur
Ium ástand i löndum Suður-
og Mið-Amerlku, um valda-
kerfi sem þegar allt kemur
■ til alls sameinast i þeim kol-
Ikrabba sem einstakir alþjóö-
legir auöhringar hafa orðiö
mörgum rikjum þar i álfu.
• Máli leikritsins er einkum
1 beint til unglinga og bar ekki
á öðru en þeirtækju vel undir
við flytjendur á frumsýn-
■ ingu.
IGagnrýnandi Morgun-
blaðsins hefur nokkrar
áhyggjur af þvi að unglingar
■ bregöist ekki með „réttum”
Ihætti við sýningu þessari.
Þvi setur hann saman afar
undarlegar vangaveltur um
• Banana, auðhringa og fleira
Imerkilegt og er þetta ein
rúsinan:
j Skrýtin þula
„Annars fannst mér for-
I vitnilegt að fylgjast með við-
■ brögðum unglinganna sem
Ifylltu bekki Hafnarbiós á
annarri sýningu „Banana”.
Unglingarnir virtust sefjast
• mjög auðveldlega af þeirri
Itilfinningaspennu sem fylgdi
atburðarásinni. Var greini-
legt aö þeir upplifðu þarna
I leik kattarins að músinni.
• Mér varö hugsað til þess
Ihvort þessir unglingar gerðu
sérljóstað hinn alvondikött-
ur sem þarna var teymdur
• með g inið opið er raunar það
Iafl sem er þess valdandi að
þau geta i dag etiö ódýrari
mat en forfeðurnir og hlust-
• að á vasadiskó i fristundum.
IEða eru ekki voldugir al-
þjóölegir auðhringir einir
þess megnugir I krafti ódýrs
■ vinnuafls og auölinda Þriðja
Iheimsins, mikiis fjármagns
og viðamikils dreifingar-
kerfis — að dreifa þeim sæg
• fjölbreyttra neysluvara sem
I gerir hið vestræna velferðar-
1 riki að veruleika? Ég er
Ihræddur um aðán hinna vel-
skipulögðu alþjóðlegu auð-
hringa væri bilið i dag milli ,
* rikra og fátækra enn breiö- t
I ara en það er á Vesturlönd- I
I um. Hinar tiltölulega vönd- |
I uöu f j öldafram 1 eiddu ,
• neysluvörur frá verksmiðj- |
Ium stóru auðhringanna hafa I
þannig gert að veruleika |
„sósialismann” þar sem ,
* miöstýringarkerfi þeirra i
IMarx og Engels hefur leitt til I
vöruskorts sem aftur bitnar |
harðast á þeim sem minnst ,
• mega sin. A næstu árum i
munu svo auðhringarnir I
I taka i þjónustu sina sæg vél- |
I menna sem koma i staö út- ,
* jaskaðra latinóa. Þá er þess ■
Iað vænta aö velferðarrikið I
veröi einnig að veruleika i S- |
Ameriku, svo fremi sem ,
* Kastró-Brezhnev klikan hef- ■
Hlippt
Álmálið í Rétti
Réttur, fyrsta hefti þessa
árgangs, er kominn út og er þar
margt fróðlegt að finna. Til að
mynda skrifar Engilbert
Guðmundsson yfirlitsgrein um
„súrálsmálið” og lýkur henni á
svofelldri ályktun:
„Reynsla hefur sýnt okkur að
allar viövaranir sósialista
gagnvart innreiö erlendrar
stóriðju áttu við rök að styðjast.
Nú riöur á að sósialistar hafi
forystu um að bæta úr þeim
mistökum sem gerð voru i nafni
stóriðjudýrkunarinnar. Aðrir
veröa ekki tii aö leita réttar
tslendinga”.
Guösteinn Þengilsson læknir
skrifar um hjúkrunarheimili.
Einar Olgeirsson skrifar um
aldarafmæli Roosevelts og
Samvinnuhreyfingarinnar og
þess er minnst með myndum,
greinum og ivitnunum að 80 ár
eru liðin frá fæðingu Sigfúsar
Sigurhjartarsonar.
Tryggvi
og Halldór
Einar Olgeirsson, ritstjóri
Réttar segir tvær sögur af af-
drifum og áhrifum bóka
Halldórs Laxness og er önnur
um vinsældir tékkneskrar
þýðingar á Sölku Völku i fanga-
búöum nasista i Buchenwald.
Tryggvi Emilsson skrifar ýtar-
lega grein um Halldór og þá
ekki sist þau áhrif og þær hrær-
ingar sem Alþýðubókin vakti
upp á sinum tima: „reisn okkar
varð að meiri við lestur
þessarar bókar,” segir Tryggvi
um þau áhrif sem hinn meitlaði
og óvenjulegi málflutningur
Halldórs hafði á hann og félaga
hans.
önnur dæmi tekur Tryggvi
einnig skemmtileg af afdrifum
bóka Halldórs:
„Siðar þegar ég kom til höfuð-
borgarinnar og gisti systkini
min kom ég i hús til konu að
norðan sem viö hlið sins eigin-
manns hafði grætt offjár á strið-
inu og var þá komin i bland viö
forrikt fólk. Sú kona og það fólk
hafði lengi verið i andstöðu viö
höfund Alþýöubókarinnar
vegna stööu sinnar I hópi ný-
rikra. Nú sá ég mdr til furðu að i
stássstofunni og þar i fallegum
bókaskáp voru nokkrar bækur
eftir Halldór Laxness i grænu
skinnbandi. Nú jæja, sagði ég,
þú ert þá farin að lesa bækur
skáldsins. Lesa, sagöi konan,
neihei, svo langt er ég nú ekki
leidd, en maöur verður að eiga
þetta.”
Alögur
á Reykvíkinga
Adda Bára Sigfúsdóttir
skrifar grein i Rétt sem heitir
Kosningar i vor. Þar vikur hún
m.a. aö þeim áróöri Morgun-
blaðsins, aö i tiö vinstrimeiri-
hlutans hafi álögur á borgarbúa
þyngst óhóflega og að fram-
kvæmdir hafi verið litlar. Um
þetta segir hún m.a.:
„Staöreyndin um álögurnar
er að finna i samanburöarskrá i
Sveitarstjórnartiöindum um
álögur i öllum kaupstöðum á
landinu árið 1981. Kaupstaðirnir
eru 22 og 16 þeirra eru með
hærri útsvarsprósentu en
Reykjavik. Aöeins þrjú sveitar-
félög eru með lægri fasteigna-
gjöld. Þess ber svo einnig að
geta, að I Reykjavik fá ellilif-
eyrisþegar sjálfkrafa lækkun á
fasteignagjöldum ef tekjur
þeirra eru undir ákveönu lág-
marki.
Framkvæmdir borgarsjóðs og
fyrirtækja borgarinnar eru ör-
ugglega miklu meiri en orðið
hefði undir íhaldsstjórn. Það
marka ég t.d. af tillögum þeirra
um niðurskurð á framkvæmda-
fé viö afgreiðslu fjárhagsáætl-
unar fyrir árið 1981, og þvi að
þeir töldu okkur færast of mikiö
i fang sumarið 1978 þegar ljóst
var orðið að viöskilnaður þeirra
i fjármálum hafði ekki verið
sem skyldi.”
Vísbending
1 grein sinni segir Adda Bára
ennfremur:
„Orslit sveitarstjórnarkosn-
inga I vor segja ekki einungis til
um það hverjir fara með völd i
sveitarfélögum næstu fjögur ár,
heldur munu þau einnig verða
skýr vísbending um það hvaða
þjóðfélagsöfl verða handhafar
rikisvalds á næstunni.
Það munaði ekki miklu að
leiftursóknin yröi aö veruleika
eftir vetrarkosningarnar 1979.
Sú kenning og ýmis afbrigði
hennar eiga mikið fylgi i öllum
flokkum nema Alþýðubanda-
laginu og verði Alþýöubanda-
lagiö fyrir einhverju skakkafalli
I kosningunum i vor, er hætt við
að þvi gefist ekki öllu lengur
færi á að standa vörð um kaup
og kjör almennings I rikisstjórn
og á Alþingi með sama hætti og
undan farin ár. Þeir þingmenn
sem kunna þau ráð ein við verð-
bólgu að afnema visitölubætur á
laun og lækka þau á beinan eða
óbeinan hátt, munu þá eiga auð-
velt með að ná saman i nýrri
rikisstjórn sem án efa yrði af
leiftursóknarættinni. Sveitar-
stjórnarkosningarnar verða
mælikvarði á styrk flokka og
þeirra þjóöfélagsafla sem á bak
við þá standa. Sá flokkur sem
sækir fram i þeim kosningum
eflist um leið til átaka á þingi og
i þeirri baráttu sem fer fram
utan þings og sveitarstjórna um
skiptingu þeirra verðmæta sem
þjóðin skapar.”
Pollur og lækur
Ekki má gleyma kvæöi sem
Elisabet Þorgeirsdóttir skrifar i
timaritiö og heitir Herkvaðning.
Þvi lýkur á þessum linum:
Druliupollurinn veröur aö visu
þægilegur og volgur meö timanum
og ekki svo afleitt að sulia þar
með öllum hinum
en berðu hann saman viö lækjarsprænuna I hliðinni
og láttu hana veröa þér leiöarljós
meöan þú skreiöist upp á bakkann
og biöur þess að fötin þin þorni.
áb
eg skerið