Þjóðviljinn - 30.10.1982, Blaðsíða 18

c.
18 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 30.-31. október 1982
Norðurbrúarpistill
Það var einn af þessum
myglugráu dögum ein-'
hvers staðar miðja vegu
milli Jónsmessu Hóla-
biskups á föstu og Kóngs-
bænadags. Vorið átti að
vera komið/ en þennan dag
sást þess enginn
vottur. — Og þó. — Frostið
var farið úr jörðu, og snjó-
hulan, sem haföi þakið
jörðina var horfin. Hunda-
skíturinn sem safnast
hafði fyrir á götunum og
legið í frosti yfir veturinn,
lá nú á nöktum strætunum
og myndaöi brúnar slepju-
legar rósir á dreif.
Þaö var kalt; og samt skein
sólin einhvers staöar yfir mósku
borgarinnar. Múrsteinsrautt
stórhýsiö horfði tómlegum
augum inn i öskugrátt ljósið rétt
eins og það vissi ekki af litlum
Sá hluti Innri-
Noröurbrúar
sem nefndur er „Den
sorte
firkant“ (Svarti
ferhyrningurinn).
Á auöa svæöinu fyrir
miöju var
»Byggeren.“
hóp manna sem safnast hafði
saman undir gafli þess.
Þetta var engin gleðistund.
Sabri Macouglu var að flytja.
Hann haföi búið i þessu húsi
siðastliðin tvö ár, en nú var ibúðin
hans á leið undir hamarinn. Hann
og vinir hans höfðu tint litilfjör-
legar eigur út á gangstétt og biðu
eftir flutningabil. Spölkorn þar
frá bjó einn þeirra sem hafði
geymsluaðstöðu. Sjálfur stóð
Sabri á götunni i eiginlegri og
óeiginlegri merkingu. Allir voru
þeir júgóslafneskir tyrk-
ir, — nema ég, allir höfðu þeir
komið til Danmerkur fyrir 10—15
árum og alla dreymdi um að
flytja „heim”.
Að skammri stund liðinni kom
flutningabillinn, og áður en varði
voruin við búnir að hlaða i hann
og taka úr honum á áfangastað.
Sabri var i ægilegri auraklipu svo
það varð að samkomulagi að ég
skyldi borga bilinn. Hinir fóru að
bera inn, en ég gekk til bilstjórans
til að borga. A skiptiborði sendi-
bilastöðvarinnar hafði ég fengið
að vita að sennilega myndi
aksturinn kosta 30—50 kr.,
eftirþvi hversu fljótir við yrðum
að hlaða á og af. Bilstjórinn leit á
mig og virtist eins og brugðið,
„Nú ert það þú sem borgar?”,
spurði hann, „þá eru það 40
krónur”.
Er við höfðum lokið við að bera
eigurnar upp á hanabjálka i sex
hæða blokk, kom Sabri til min.
„Heyrðu”, sagði hann: „Ég
borga þér 100-kallinn fyrir bilnum
i næstu viku, er það ekki i lagi?”
Ég svaraði að billinn hafi ekki
kostaö svo mikið. Hann varð
hvumsa. „Kostaði þetta bara 40-
kall?” spurði hann. „Á leiðinni
hingað sagði bilstjórinn að ég
skyldi sleppa með 100--
krónur”, — bað var næstum eins
og hann vildi þrjóskast við.
Það fór ekki eins illa með hús-
næðið eins og á horfðist, þvi strax
sama kvöld fékk hann herbergi á
stúdentagarði, — sem helst engir
stúdentar vilja búa á.
Sumarið kom, en það stoppaði
stutt við. Brátt kom haustið með
kulda og áfeili. Það fór að fjúka i
flest skjól, — lika skjólið hans á
stúdentagarðinum. Hann fór á
vergang, svaf hjá vinum og
vandamönnum eða á bekk á járn-
brautarstöðinni.
Eftir mikla leit hans sjálfs og
ófárra vina, fékk hann loks ibúð á
Innri-Norðurbrú. Ibúðin er stór
tveggja herbergja, óupphituð ef
frá er skilin litil kamina i öðru
herbergjanna. Einfalt gler i
öllum gluggum, ekkert sér sal-
erni, heldur eitt úti á gangi sem
tilheyrir allri hæðinni. Ekkert
bað.
Hvorki bað né
salerni
Sú mynd, af hrakförum vinar
mins, sem hér hefur verið dregin
upp, er ekkert einsdæmi. Hún á
sér margar hliðstæður. Það er
einnig algengt að ibúðir á
Innri-Norðurbrú hafi hvorki bað
né salerni. Samkvæmt hag-
skýrslu frá fyrsta janúar 1982
voru 11609 eins og tveggja-her-
bergja ibúðir á Ínnri-Norðurbrú,
þar af voru 1756 eða 15,1% án
þessa munaðar. (Allar tölur i
þessari grein eru fengnar úr
skýrslum sem gerðar eru á veg-
um Köbenhavns statistiske
kontor, Hagstofu Kaupmanna-
hafnar.)
Þessi saga er ekki bara saga
vinar mins Sabris. Þetta er brot
af sögu fólksins sem lokkað var til
hinna iðnvæddu vesturvelda
þegar þau hungraði eftir vinnu-
afli. Þvi var boðið gull og grænir
skógar, „og við óðum i stelpum”,
andvarpar Sabri og horfir angur-
vær út i bláinn. Þetta fólk kom
sem útlendingar og aðlagaðist að
hluta nýjum siðum, en festi þó
ekki rætur og hélt áfram að vera
útlendingar. „Að sjálfsögðu
ætlum við heim; bráðum”.
Arið 1973 hófst hin svonefnda
„oliukreppa”, og um leið dró ský
fyrir sólu á himni velmegunar-
rikjanna. Atvinnuleysi jókst, og
þeir sem nota alla jafna axlabönd
hvöttu hina til að herða sultaról-
ina. Fólkið sem áður var kallað
„félagar og samstarfsfólk”
nefndist nú „gestaverkafólk”.
Það fór jafnvel að bera á gróu-
sögum um að kreppan væri sök
þess. Sumir fóru að hata fyrrver-
andi „félaga og samstarfsfólk”,
sitt og Glistrup sagði að „pakkið
timgaðist eins og rottur”. Viða i
Vestur-Evrópu fóru að heyrast
kröfur um að gestirnir færu að
tygja sig heim.
„Heim” — einmitt i þessu orði
liggur hin hryggilega þversögn.
Eftir 10—20 ára fjarveru frá átt-
högunum eru ræturnar þar
slitnar og i hinum nýju heim-
kynnum hafa engar rætur náð að
festast. Þetta er hið rótlausa fólk
sem alls staðar er gestir.
1
Erlendir ríkisborgarar
19% af heildinni
I sjálfri Kaupmannahöfn og er
þá ekki Gentofte né Fredriksberg
talið með töldust ibúarnir i jan.
1982 vera 490.587 að tölu. Otlendir
rikisborgarar töldust 28,145 eða
5,7% af heildinni. Þar af eru 3096
Júgóslafar, 3035 Tyrkir og 935 Is-
lendingar.
A Innri-Norðurbrú, sem er
gamalt verkamannahverfi er fór
að byggjast uppúr 1860 bjuggu i
janúar 1982 alls 36,700 ibúar. Þar
af voru 4055 útlendir rikisborg-
arar eöa 11% af heildinni, þ.á m.
eru 758 Júgóslafar, 502 Tyrkir og
77 Islendingar.
Austurbrú er næsta hverfi
norð-austan við Norðurbrú. Frá
fyrstu tið hefur það verið talið
mun „finna” en Norðurbrú. Þar
bjuggu i janúar 1982 alls 56.331
manns. Otlendir rikisborgarar
voru þar af 2493 eða aðeins 4,4%
af heildinni. Júgóslafar voru 232
og Tyrkir 206, þ.e.a.s. öllu færri
en á Norðurbrú. Hins vegar töld-
ust Islendingarnir þar nær jafn
margir og á Innri-Norðurbrú eða
75. Sennilega eru allflestir íslend-
ingarnir i báðum þessum hverf-
um námsfólk sem annað hvort
býr i almennu leiguhúsnæði eða á
stúdentagörðum, en hins vegar
eru flestir Júgóslafarnir og Tyrk-
irnir verkafólk.
Samkvæmt uppgefnum tekjum
1980 voru meðal brúttó-tekjur
hvers ibúa Innri-Norðurbrúar 62
þús. dkr. Hins vegar voru sams
konar tekjur á Austurbrú 75
þús. — á móti 69 þús i Kaup-
mannahöfn að báðum hverfum
meðtöldum. Meðal brúttó-tekjur
ibúanna á Innri-Norðurbrú voru
sem sé 7 þús. undir meðaltalinu i