Þjóðviljinn - 16.09.1988, Síða 27

KYNLÍF
N JÓNA INGIBJÖRG JÓNSDÓniR
„Rósa frænka er
komin í heimsókn..."
Þegar ég var að nema kyn-
fræðslu erlendis tók ég oft eftir að
mig vantaði íslensk heiti yfir ýmis
hugtök í kynlífi. Ég hlakkaði ekki
beinlínis til að koma heim og
lenda í einangruðum heimi sér-
fræðingsins sem talar og skilur
einn sitt fræðimál. Afar sterkt
þagnarbindindi ríkir formlega í
þjóðfélaginu um kynlíf og það
veldur að sjálfsögðu því að ekki
hafa þróast íslensk heiti og orð
sem eru eðlileg og blátt áfram í
notkun. Þetta eru afar sérkenni-
legar aðstæður: að starfa við fag
þar sem ekki er til eitt viðurkennt
tungumál eða orðaforði, í staðinn
hefur hver og einn komið sér upp
eigin orðaforða í sambandi við
kynlíf eftir hentisemi.
En áður en ég kynni helstu
„kynlífstungumál" sem eru við
lýði í dag vil ég minnast á notkun
hugtaksins „kynlíf“. Flestum sem
heyra þetta orð dettur í hug
„samfarir“, „að ríða“ eða náin
líkamleg samskipti. í mínu námi
var mikill greinarmunur gerður á
hugtökunum „Sex“ og „Sexual-
ity“. „Sex“ eru náin, líkamleg
samskipti en „Sexuality" þýðir öll
okkar upplifun sem tengist því að
vera af ákveðnu kyni, þar með
talið kynferðislegar tilfinningar,
kynhneigð, kynhlutverk og kyn-
ferðisleg hegðun. Annaðhvort
vantar okkur íslendinga þá orð
yfir „Sexuality" eða erum að
leggja alltof þrönga merkingu í
hugtakið „kynlíf“. Sjálf legg ég til
að við notum samlíf til að tala um
kynmök (eða bara nefna hlutinn
því nafni sem hann nefnist og tala
um „samfarir" „ríða“ o.s.frv) og
að kynlíf fáinýja og miklu víðari
merkingu sbr. „Sexuality“. Þetta
er mín ósk en ég veit vel að ekki
er hægt að breyta heilli þjóð í ein-
ni svipan. Þessi hugtakaruglingur
endurspeglar eins og ég áður
sagði þagnarhulunni sem hvílir á
kynlífsumræðum. Skortur á
orðaforða og skýrum hugtökum
er óþægileg staðreynd í dag ein-
mitt þegar almenningur er að
vakna til vitundar um þörfina á
að ræða þessi mál.
Fimm tungur
kynlífs
Hægt er að fjalla um kynlíf á
fimm tungumálum. Fyrst má
nefna „Vísindatungumálið“ þar
sem orð eins og penis, vagina og
cervix eru notuð. Á þeim nám-
skeiðum sem ég hef haldið hef ég
farið í orðaforða kynlífsins og
tekið þá eftir hve mikið er til af
orðum sem aðeins fáir einstakl-
ingar nota. í viðleitni sinni til að
ræða málin hafa sumir hreinlega
brugðið til þess ráðs að búa til
orð. Þetta sést t.d. í „Barna-
GMA á ferð
og flugi
Þar sem Helgi Ólafsson er staddur á sterku skákmóti í
Sovétríkjunum hleypur hinn góðkunni skákmaður Lárus
Jóhannesson í skarðið í nokkrar vikur.
Allir þekkja núorðið hið svo-
kallaða stórmeistarasamband, GMA
í daglegu tali, með heimsmeistarann
Kasparov í broddi fylkingar. Þrátt
fyrir að sambandið sé einungis tut-
tugu mánaða gamalt getur það státað
af mörgum afrekum og ber þar hæst
heimsbikarmótin. Tvö slík hafa þegar
farið fram og hið þriðja hefst svo í
byrjun næsta mánaðar í Reykjavík.
En þeim GMA-köppum er margt
til lista lagt og er þeir funduðu í Ziir-
ich þann annan september héldu þeir
mjög óvenjulegt fjöltefli. Þarna voru
samankomnir: Kasparov, Karpov,
Timman, Portisch, Seirawan, Korts-
noj, Ljubojevic, Kavalek og Larsen.
Hver þeirra tefldi við tuttugu and-
stæðinga nema hvað Kasparov tók
við einum til viðbótar. Reyndar voru
ekki allir keppendur mennskir því ein
skáktölva fékk að spreyta sig gegn
hverjum þeirra.
Úrslit urðu:
Kasparov 20,5 af 21.
Karpov 19 af 20
Timman 14 af 20
Portisch 17 af 20
Seirawan 19 af 20
Kortsnoj 18 af 20
Ljubojevic 18,5 af 20
Kavalek 18,5 af 20
Larsen 18 af 20
Það var að sjálfsögðu Kasparov
sem var fyrstur, og eftir aðeins
tveggja klukkustunda taflmennsku
hafði hann ekki gert nema eitt jafn-
tefli, við A. M. Kupper. Hinir
meistararnir þurftu að hafa meira
fyrir hlutunum. Þannig tapaði t.a m.
Timman alls fjórum skákum en var
ekki heill vegna nýlokins sumarfrís.
Seirawan og Kortsnoj luku síðastir
við skákir sínar, ósigraðir ásamt
Kasparov, Karpov og Kavalek.
Skáktölvurnar „Leonardo" gerðu
það gott, náðu jafntefli við Timman
og Kortsnoj og Portisch varð að játa
sig sigraðan.
Að lokum læt ég fylgja nokkrar
valdar viðureignir frá fjölteflinu.
tungumálinu“ þar sem orð gegna
aðallega því hlutverki að breiða
yfir feimni og að forðast það að
ræða hlutina beint. „Litlan",
„Pjallan", „Hún“, „Gatið“,
„Lilli“, „Bína“, „Fúsi“, „Hann“
og „Dótið“ eru dæmi úr barna-
tungumálinu yfir kynfæri. „Rósa-
tungumálið“ er oft ansi fjölbreytt
og gengur oft enn lengra í tilgangi
sínum en barnatungumálið.
„Kjallari“, „þarna niðri“ (kyn-
færi kvenna), „handþvottur“,
„handrið“, „fimm-á-móti-ein-
um“, og „Lóa Finnboga" (sjálfs-
fróun), „þetta mánaðarlega" og
„Rósa frænka er komin í heim-
sókn“ (tíðir), „fá sér í neðri gogg-
inn“, „brölta" og „setja í þvott-
avélina" (samfarir). Síðan er það
Götumálið“ þar sem orð virka
ýmist niðurlægjandi eða tjá heift.
Dæmi um þetta eru orð eins og
„kunta“ og „tussa“. Að endingu
er „Venjulegt tungumál“ ef kalla
má orð sem eru hrein og bein.
Samfarir, tippi, píka, klobbi,
hommi, brjóst og lesbía eru blátt
áfram svo nokkur dæmi séu
tekin. Ekkert eitt tungumál er
réttast eða betra en annað. Aðal-
atriðið er að fólk sé sátt við þau
orð sem það kýs að nota og finnist
þau þægileg í notkun.
Orð segja oft til um tíðarand-
ann hverju sinni. Eitt sinn er ég
stóð að rannsókn í kynlífsfræðum
Kasparov - Kupper, sikileyjarvörn.
1. c4 c5
2. Rf3 g6
3. e4 Bg7
4. d4 cxd4
5. Rxd4 Rc6
6. Be3 Rf6
7. Rc3 Rg4
8. Dxg4 Rxd4
9. Ddl Re6
10. Hcl d6
11. b4 0-0
12. Dd2 b6
13. Bd3 Bb7
14. 0-0 Hc8
15. Rd5 He8
16. a4 Rd4
17. Hbl e6
18. Rc3 d5
19. exd5 exdS
20. Rxd5 Bxd5
21. cxd5 Dxd5
22. Hfdl Hed8
23. h3 Hc3
24. Bfl Dc6
25. Da2 Hc2
26. Da3 Hc3
27. Da2 Hc2
og samið var jafntefli, enda ekki eftir
miklu að slægjast. Kupper tefldi hér
mjög skynsamlega og Kasparov fór
kannski fullgeyst í byrjun. f næstu
skák beitir andstæðingur Kasparovs
uppáhaldsbyrjun heimsmeistarans
sem er ekki seinn á sér að svara. Hann
kemur með þekkta skiptamunsfórn
sem mikið hefur verið rædd undan-
farin ár og verður ekki skotaskuld úr
því að innbyrða vinninginn með
kraftmiklum leikjum.
Kasparov — Schwetfær, Griinfelds-
vörn.
1. d4 Rf6
2. c4 g6
3. Rc3 d5
4. cxd5 Rxd5
5. e4 Rxc3
6. bxc3 Bg7
7. Bc4 c5
8. Re2 Rc6
9. Be3 0-0
10. 0-0 cxd4
11. cxd4 Bg4
12. f3 Ra5
13. Bd3 Be6
14. d5 Bxal
15. Dxal f6
16. Hbl b6
17. Bh6 He8
18. Rf4 BÍ7
19. e5 Bxd5
20. Hdl! e6
21 Bb5 fS
21. Bxe8 Dxe8
23. Hxd5! exd5 26. Rd5 Dc5
24. e6 d4 27. Dxc5 bxc5
25. Dxd4 De7 28. Rf6+
NÝTT HELGARBLAÐ - ÞJÓÐVtLJINN - SÍÐA 27
„Hann“ stækkar þegar ég stækka
„Bodysex“ námskeiðum fyrir
konur og karla. Eitt sinn komst
hún í bobba því henni fannst ekk-
ert orð henta sér persónulega
sem hún gæti notað yfir kynfæri
kvenna. Hún tók sig þá til einn
daginn og ákvað að fara í ákveðið
uppgjör við orðið „cunt“
(kuntu). Hún segir að þetta orð
sé í rauninni af góðum „ættum“
(t.d. skylt enska orðin ,,cyn“) en
merking og notkun hafi afbakast
með tímanum. Til að sættast við
þetta orð stóð hún fyrir framan
spegil og endurtók þetta orð
hundrað sinnum hátt og snjallt
þar til hún fór að hlæja og viti
menn: orðið hafði ekki lengur
vaid yfir henni. Hún gat notað
það eins og henni sýndist og
fannst þægilegast og það skipti
öllu. Einsog hún orðaði það sjálf:
„I became cunt-positive“! Ég
varð jákvæð til kuntunnar. Átt
þú þér orð sem þú vildir nota en
vantar herslumuninn?
ásamt samnemendum mínum í
hjúkrunarfræði fundum við orðið
„sjálfssaurgun“ sem þýðingu á
enska orðinu „masturbation“
sem við þekkum best í dag sem
sjálfsfróun. „Kynvilla“ er annað
orð sem endurspeglar fordóma
og vanþekkingu fólks á kynlífi.
Ég fæ alltaf sting fyrir hjartað
þegar ég heyri það orð detta útúr
fólki sem segir það hugsunarlaust
vegna þess að því finnst það sjálf-
sagt orð að nota.
Uppgjör
við kuntu
Sum orð í kynlífi virðast hafa
visst vald yfir okkur þannig að við
bregðumst við á tilfinningalegan
hátt við þeim. Dæmi um slíkt orð
er orðið „kunta“ sem yfirleitt er
notað í neikvæðri og niðrandi
merkingu. Betty Dodson er
bandarískur listamaður sem hef-
ur á annan áratug staðið fyrir
og svartur gafst upp.
Að lokum sjáum við snaggaralega
skák hjá Seirawan þar sem tefld er
týpísk staða úr Schevenigen- afbrigði
Sikileyjarvarnar. Hvítur hefur meira
rými en svarta staðan er traust, þó
þarf svartur að vara sig á kóngsvæng
og halda hvítum við efnið með hótun-
um á drottningarvæng og miðborði.
Takist þetta ekki er hætt við að hann
lendi í erfiðleikum....
Seirawan - Aschwanden, Sikileyjar-
vöm.
1. e4 c5
2. Rf3d6
3. d4 cxd4
4. Rxd4 Rf6
5. Rc3 a6
6. a4 eó
7. Be2 Be7
8. 0-0 Rc6
13. g5 Rd7
14. Hf3 Bf8
15. Hh3 g6
16. Del Bg7
17. Dh4 Rf8
18. Hdl Rb4
19. Hd2 d5
20. e5 Bd7
9. Be3 Dc7 21. Rd4 b5
10. f4 0-0 22. Rdl Dd8
11. Rb3 b6 23. R12 h5
12. g4 He8
8 I 4
7 [ ii
6 ím i i i
5 i 1 L & & i
4 mj S m m
3 2 **efi i jés m
í i§ H ■í <á?
24. BxhS! gxh5
25. DxhS Rg6
26. Rg4 Dc7
27. Rf6+ Kf8
28. Dh7 Bh8
29. Hh6 Ke7
30. Hxg6 bxa4
31. Hg8
og svartur gafst upp.
BRIDDS

„Staðreyndin er sú, að oftar en
ekki skipta spilin á hendinni ekki
meginmáli, heldur hvernig þú ferð
með þau“.
Hljómar þetta kunnuglega? Ætti
að gera það, svo oft sem við höfum
heyrt þessa „klisju“ áður, í mismun-
andi útfærslum.
Hér er dæmi:
KG732
G5
852
ÁD2
96
10872
G973
743
104
KD964
Á
KG1085
Sagnir höfðu gengið:
Suður Vestur Norður Austur
-------------------- 1 tígull
1 hjarta Pass 1 spaði Pass
Ólafur
Lárusson
2 lauf Pass 3 lauf Pass
3 hjörtu Pass 4 hjörtu Pass
Pass Pass
Vestur „hitti“ ekki á spaðaútspilið,
heldur kaus að spila lit félaga, tígli.
Drottning og tekið á ás hjá sagnhafa.
Framhaldið?
Tveir taparar á spaða og tveir á
tromp? Hugleiðum yfirskrift spilsins.
Hvaða íferð gefur okkur mesta mögu-
leika? Afhverju ekki að spila lágu
laufi inn á drottningu og út með
hjartagosa? Hve oft í svipaðri stöðu,
fær gosinn ekki að halda? Við sjáum
hvað gerist ef Austur lætur lágt, go-
sinn fær að halda og næsta hjarta
kostar ás. Við felum glottið (kurteis-
lega) og skrifum 420 (eða 620) í okkar
dálk. Nú, ef Austur leggur á gosann,
bjóðum við honum sæti í sveitinni.
Hann á það skilið.
Svipað dæmi, en þó ólíkt er þetta:
Gxxxx K
Hvað er besta íferðin til að fá slag á
þennan lit? Jamm, út með gosann.
(Sérstaklega ef við þurfum að fá slag á
litinn.)
ÁD85
Á3
KD1064
96