Þjóðviljinn - 23.09.1988, Blaðsíða 6

Þjóðviljinn - 23.09.1988, Blaðsíða 6
Erient vinnuaf I - hægri hönd fiskvin Aldrei fleiri útlendingar veriö við störf í landinu. Allt að helmingur starfsmanna frystihúsa erlendir. IVIikil umframeftirspurn eftir vinnuafii Víða í Evrópu og Skandinavíu hefur þróunin á vinnumarkaðn- um orðið sú að útlendingar skipa að mestu störf sem innfæddum_ þykja ekki nógu fín eða fást ekki til að vinna af öðrum orsökum. I höfuðborgum Norðurlandanna sjá útlendingar í miklu mæli um sorphreinsun, ræstingarstörf og Lecilia Sjögren er 21 árs gömul stelpa frá Vesturási í Svíþjóð sem ætlaði að fara að vinna í Norður Noregi með vinkonu sinni. En hlutirnir fóru ekki alveg eins og áætlað var og þær stöllur enduðu á íslandi. Þær hafa nú unnið í Hraðfrystihúsi Grindavíkur í þrjár vikur en launin hafa valdið þeim vonbrigðum. Þærætla þóað vera á íslandi í þrjá mánuði þar sem starfsreynsla auðveldar þeim að fá inni í háskóla í Svíþjóð. „Þegar við komum til íslands höfðum við ekki fengið neina vinnu. Það reyndist hins vegar auðvelt að fá vinnu, tók okkur einn dag,“ sagði Lecilia í stuttu spjalli við Nýja Helgarblaðið. Hún og vinkona hennar höfðu fengið vinnu nyrst í Norður Nor- egi. En komust að því að það væri jafndýrt eða dýrara að fara þang- að og til íslands. Þær ákváðu því að fara til íslands, aðallega vegna þess að þær höfðu heyrt að hér væri hægt að rífa upp mikinn pen- ing á stuttum tíma. „Við höfum hins vegar komist að því að þetta er ekki alls kostar rétt. Að vísu virðist hægt að þéna góðan pening með mikilli yfir- vinnu en það hefur ekki verið mikið um hana þessar þrjár vikur sem við höfum verið í Grinda- vík,“ sagði Lecilia. Hún sagði það bót í máli að það væri ekki mikið við að vera í Grindavík um helgar og þannig væri hægt að ..spara eitthvað af þeim 10-15 þús- undum sem hún fengi útborgaðar í hverri viku. Lecilia sagði að þær vinkonur hefðu aldrei farið til Reykjavíkur þær þrjár vikur sem þær hefðu verið í Grindavík. Kannski förum við austur Lecilia sagðist hafa heyrt að hægt væri að þéna meira ef farið væri lengra frá Reykjavík. „Nokkrar stelpur sem voru sam- ferða okkur til landsins sendu okkur póstkort frá Neskaupstað og eru mjög ánægðar. Þær búa með 8 öðrum í stóru húsi með öllum þægindum og þéna meira en við. Kannski við eltum þær austur. Annars stefnum við vink- onurnar á háskólanám í Svíþjóð og það er auðveldara aö komast inn í háskóla þar cf maður hefur unnið þrjá mánuði eða lengur á sama vinnustað,“ sagði Lecilia. Hún sagðist vona að þénustan yk- leigubílaakstur. Þegar atvinnu- leysi gerir síðan vart við sig vakn- ar oft andúð í garð útlendinga sem sagðir eru vera að taka störf frá innfæddum. Margir hafa skýrt fylgi Le Pen í Frakklandi með slagorðum hans um „útlendinga- vandamálið", þegar kreppi að í þjóðfélaginu sé auðvellt að kenna útlendingum um ófarirn- ar. 3000 störf á lausu íslendingar hafa ennþá ekki kynnst vandamálum af þessum toga. Hér hefur unt árabil ríkt mikil eftirspurn eftir vinnuafli og árið í ár virðist ætla að verða metár hvað varðar fjölda erlends verkafólks í landinu. Óskar Hall- grímsson hjá félagsmálaráðu- neytinu sagði Þjóðviljanum að um 100 atvinnuumsóknir útlend- inga væru afgreiddar hjá ráðu- neytinu í hverjum mánuði að jafnaði. í ágúst í fyrra höfðu um 800 umsóknir verið afgreiddar en í ágústmánuði á þessu ári höfðu rúmlega 1000 umsóknir verið af- greiddar. Samkvæmt könnun sem félagsmálaráðuneytið lét gera í vor kom í ljós að vinnukraft vantaði í um 3000 störf en ráðu- neytið lætur framkvæma kannan- ir sem þessar tvisvar á ári. Um- Lecilia Sjögren (til vinstri) sagðist hafa haldið að launin væru hærri á íslandi en þau eru. Hún bíður eftir vertíðinni og yfirvinnunni svo hún geti lagt meira til hliðar. Mynd: Jim Smart. Bjóst við hærra kaupi Lecilia Sjögren: Mér skilst að launin séu hærri eftir því sem farið er lengra frá Reykjavík ist þegar vertíðin byrjaði og yfir- vinnan yrði meiri. Lecilia kunni ekki illa við frystihúsið en hafði sitthvað að athuga við verbúðina. „Ég hef séð verbúðirnar hjá hinum fyrir- tækjunum hér í Grindavík og þær eru miklu betri en þessar, varla hægt að bera þær saman. Við höf- um hvorki sæng né kodda og verðum því að sofa í svefnpokum í þrjá mánuði. Eldhúsið er heldur ekki það þrifalegasta sem ég hef séð og þvottavélin sem við höfum er fornaldartæki." Lecilia sagði kaupið sennilega betra hjá Hraðfrystihúsinu en hinum fyrirtækjunum vegna þess að þar væri meiri vinna. Sér þætti allt í lagi að vinna langan vinnu- dag þar sem það væru gerð svo mörg hlé í vinnunni, sem væru nauðsynleg í svona vinnu. En er erfitt að fá vinnu í Svíþjóð? „Nei, ekki ef maður er tilbúinn að taka hvað sem er. Það er mikið af störfum í umönnun aldraðra og við hreingerningar og þau eru vel borguð. Maður þénar meira í slíkri vinnu en skrifstofuvinnu, sérstaklega ef maður er óm- enntaður,“ sagði Lecilia. -hmp frameftirspurnin var mjög mikil í fyrra og vantaði fólk í 3500 störf þegar mest var. Öskar Hallgrímsson sagðist hafa búist við því að dregið hefði úr eftirspurn eftir vinnuafli nú í vor en það hefði ekki gerst. Eftir- spurnin hefði aukist jafnt og þétt frá 1985 en í fimm ár þar á undan hefði í raun ríkt atvinnuleysi og ekki verið afgreiddar nema um 400 umsóknir erlends verkafólks á hverju ári á því tímabili. Hluti af þeim umsóknum sem félagsmálaráðuneytið afgreiðir eru framlengingar á atvinnu- leyfum. Óskar sagði að ætla mætti að rúmlega 600 útlendingar væru nú á íslenska vinnumark- aðnum. Skandinavar þurfa ekki að sækja um atvinnuleyfi og sagði Óskar óhætt að áætla að þeir væru yfir 100. Þessir rúmlega 700 útlendingar eru um 0,56% af vinnandi fólki í landinu en sam- kvæmt upplýsingum Óskars eru 125 þúsund manns á vinnumark- aðnum í heild. Neikvæð ímynd fiskvinnu Lang flestir útlendinganna starfa við fiskvinnslu víða um landið. f einstaka fyrirtækjum eru jafnvel 45% starfsmanna er- lendir. f Hraðfrystihúsi Grinda- víkur vinna um 40 manns og af þeim eru 18 útlendingar. Harpa Fold Ingólfsdóttir verkstjóri í Hraðfrystihúsinu sagðist almennt vera ánægð með störf útlending- anna og að án þeirra væri einfald- lega ekki hægt að reka fyrirtækið þar sem mjög illa gengi að fá ís- lendinga í vinnu. Ásgeir Bene- diktsson sem er verkstjóri á sama stað, sagði fólk frekar vilja vinna við verslunarstörf en fisk jafnvel þó kaupið væri hærra í fiskinum. Það væri búið að skapa svo neikvæða mynd af störfum fisk- vinnslufólks að það þætti ekki fínt lengur að vinna í fiski. Það þýddi ekkert að auglýsa, það svaraði enginn. Það er ekkert nýtt að fisk- vinnslufyrirtæki ráði til sín erlent vinnuafl. Nokkrir staðir hafa í áraraðir reitt sig á útlendinga. Þetta eru staðir eins og Vest- mannaeyjar, Þorlákshöfn, Nesk- aupstaður, Súðavík og Þingeyri svo einhverjir séu nefndir. Flestir koma frá Bretlandi um þessar mundir en annars kemur þetta fólk fráýmsum löndum, til dæmis Nýja Sjálandi, Suður-Afríku, Norðurlöndunum og jafnvel frá Egyptalandi. Þeim verkstjórum sem Nýja helgarblaðið ræddi við bar saman um að útlendingarnir væru almennt mjög góðir starfs- kraftar. „Þetta er fólk sem er komið til að vinna og vinnur vel,“ sagði Sigríður Halldórsdóttir verkstjóri í Súðavík. Vildum ráða fleiri Sigríður sagði hennar fyrirtæki yfirleitt hafa um 12 útlendinga í vinnu en ef verbúðarpláss væri meira yrði hægt að ráða mun fleiri. En um 70 manns í heild vinna við fiskvinnsluna hjá Frosta í Súðavík. Atvinnuleyfi er háð vilyrði verkalýðsfélags á hverjum stað og öðlast erlent verkafólk sömu réttindi og íslenskt verkafólk oj greiðir sín gjöld til félaganna. lang flestum tilvikum býr fólkið í verbúðum sem sjálfsagt eru eins misjafnar og þær eru margar. Al- gengt er að útlendingar gisti á Hjálpræðishernum í Reykjavík á leið sinni út á l td eða á meðan það er að lei;.. sér að húsnæði í borginni. Þar kostar eins manns herbergi 17,500 krónur á mán- uði. Dag Albert Oddsson for- stöðumaður gistiþjónustu Hjálp- ræðishersins sagði þetta verð miðað við verð á svefnpokaplássi með sæng. Hjálpræðisherinn út- vegaði rúmföt og sæi um þrif her- bergja en að öðru leiti væri fólk eins og heima hjá sér. -hmp Það eru allar forsendur fyrir hendi til að halda alþjóðlega ráðstefnu í Hraðft'stihúsi Grindavíkur. 77/ vinstri erpólverjinn Staniskaw Kopcinskísem hefur verið á islandi í tæpt ár. Vinnufélagi hans heitir Bahgat Soliman og émur frá Egyptalandi. Myndir Jim Smart Ken Scarr og Brenda Rich koma frá Hull í Bretlandi. Þau segja íslendinga gott fólk þegar maður hafi einu sinni náð að kynnast þeim. „Ég held að allir sem koma hingað til að vinna séu að flýja eitthvað, “ segir Ken. Eins konar klausturvist Ken Scarr: Eg held að flestir sem koma hingað séu að f lýja eitthvað. Fyrir 60 stunda vinnuviku eru 10 þúsund eftir þegar skattar hafa verið greiddir í Grindavík hitti Nýja Helgar- blaðið breskan mann og breska konu sem eru búin að vinna hjá Hraðfrystihúsi Grindavíkur í 5 mánuði. Þau eru um sextugt og hafa verið vinir um langt skeið og heita Ken Scarr og Brenda Rich. Þau eiga bæði að baki erfiða tíma en voru mjög létt í skapi og það kom blaðamanni ekki á óvart að heyra að þau væru vel liðin á vinnustað. Brenda sagðist hafa komið til íslands til að þéna pen- inga en hún missti húsið sitt í hendur fjármögnunarfyrirtækis í Hull eftir að eiginmaður hennar hvarf á skipi sínu fyrir nokkrum árum. Hann skuldaði mikið í skipinu og var ótryggður. Ken Scarr hefur unnið við fisk í Hull í 43 ár og er því enginn ný- græðingur í fiskvinnu. Hann er flakari góður og sér um að flaka allan fisk sem seldur er í Mikla- garði í Reykjavík. „Þegar ég kom hingað átti ég að baki misheppn- að hjónaband og hafði lent í van- dræðum og útistöðum við lögin og orðið gjaldþrota," sagði Ken. Hann sagði vandræði sín ekki hafa verið stórvægileg en hann segði stundum í gríni að hann hefði haft um það að velja að fara í steininn eða til íslands. „Þetta er eins konar klausturvist að vera hérna í Grindavík, maður eyðir engu og tekst því að halda ein- hverj u eftir af laununum og spara það sem annars færi í krárarút- lát.“ Hann sagðist fá útborgað á bil- inu 10-12 þúsund krónur á viku þegar búið væri að draga af hon- um skatta og önnur gjöld. En hann og Brenda vinna að jafnaði um 10 tíma vinnudag og Ken vinnur fjóra tíma á sunnudögum og Brenda sér um ræstingar á ver- búðinni með vinnunni í frystihús- inu. Brúökaupsgjöf Hitlers til Evu? „Ég held að allir sem koma hingað til að vinna hafi átt í ein- hverjum erfiðleikum, alveg sama af hvaða þjóðerni þeir eru og hvort sem vandræðin eru vegna peninga eða misheppnaðs hjóna- bands,“ sagði Ken. Þetta væri alla vega hans reynsla þá 5 mán- uði sem hann hefði verið á ís- landi. Verbúðin var ekki sú glæsileg- asta sem blaðamaður hefur séð en Harpa Fold Ingólfsdóttir verk- stjóri sagði verbúðina hafa verið tekna í gegn fyrir einu og hálfu ári. Hópur Breta sem bjó á ver- búðinni hefði hins vegar gengið mjög illa um þannig að ekki væri hægt að sjá að þar hefðu hlutirnir verið endurnýjaðir. Ken sagði áhöldin í eldhúsinu heldur fátæk- leg en þar eiga 24 íbúar verbúðar- innar að elda sér mat. „Þvottavél- in sem við erum með er jafn gömul George Washington og það þarf að dæla inn á hana vatni með handafli," sagði hann og hló. Þvottavélin er þýsk af gerð- inni Lavamat og sagði Ken vélina sennilega hafa verið brúðkaups- gjöf Hitlers til Evu Braun þar sem hann hefði fundið eintak af „Mein Kampf“ inni í henni. Ken og Brenda voru sammála um að Islendingar væru indælt fólk þegar búið væri að kynnast þeim. Þau sögðust hafa eignast vini í Grindavík og séð þann lífss- tandard sem fslendingar byggju við. „íslendingar vilja fá allt og það strax og þeim tekst það en satt að segja skil ég ekki hvernig fiskveiðar eiga að standa undir þessu öllu til lengdar," sagði Ken. Hann sagði allar þær upp- lýsingar sem þau hefðu fengið áður en þau komu til landsins hafa verið réttar. „Það var ekkert reynt að fegra ástandið eða ljúga að okkur, hvorki í upplýsinga- pappírum frá yfirvöldum eða frá fyrirtækinu. Við vissum að hverju við gengum og mín reynsla er sú að íslendingar séu heiðarlegir," sagði Ken. íslendingar í snjóhúsum Hann sagði vini þeirra í Bret- landi hafa haldið að íslendingar byggju í snjóhúsum og ekki trúað þeim fyrr en þeir sáu myndir frá Grindavík að svo væri ekki. Ken sagðist taka sérstaklega eftir því hvað íslensk börn væru klædd vönduðum fötum og hvað vel væri séð um þau. Það eina neikvæða sem hann hefði séð væru börn sem væru farin að reykja og drekka á aldrinum 11- 15 ára. „Þetta hefur áhrif á mig sem foreldri og mér þætti skemmtilegra að sjá börnin nota íþróttasalinn hér meira, sem er einn sá glæsilegasti sem ég hef séð,“ sagði Ken. Unglingarnir yrðu margir árásargjamir með víni og hann teldi að ef hnefa- leikar væru leyfðir á íslandi myndu þeir veita æskunni útrás. Ken og Brenda halda heim til Hull um næstu mánaðamót. Ken sagðist vera ákveðinn í að koma aftur en Brenda var ekki eins á- kveðin þar sem hún á 13 ára son í Bretlandi. Þau sögðust bæði geta fengið verksmiðjuvinnu í Hull með svipuðum launum og hér en það væri erfiðara að leggja fyrir þar. „Ég hef að vísu ekki kynnst vetrinum hérna ennþá en hann getur orðið helvíti kaldur í Hull Iíka,“ sagði Ken. Þar með var kaffitíminn hjá Ken og Brendu búin og þau rokin aftur í vinnuna. -hmp 6 SIÐA - ÞJÓÐVILJINN - NÝTT HELGARBLAÐ J NÝTT HELGARBLAÐ -‘ÞJÓÐVILJINN - SlÐA 7

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.