Þjóðviljinn - 23.09.1988, Blaðsíða 12

Einsog pabbi
Persónur skipta miklu máli í
pólitík einsog menn hafa séð
síðustu daga. Þeir sem trúa
áhuga Steingríms Her-
mannssonar á „félags-
hyggju“-munstri í stjórnar-
myndunarviðræðunum segja
til dæmis að hann hafi drukkið
þetta í sig með móð-
urmjólkinni, og ætli aö verða
„einsog pabbi". Hermann
Jónasson varð forsætisráð-
herra í „stjórn hinna vinnandi
stétta" 1934 með Alþýðu-
flokknum, en sat síðar með
Sjálfstæðisflokknum í nokkr-
um stjórnum, og kaus raunar
að standa utan slíkra stjórna
öðrum skiptum þótt hann væri
formaður flokks síns. Enda-
punkturinn og að mörgu leyti
hápunkturinn á ferli Her-
manns var forsæti hans í
vinstristjórninni 1956-8, -
með A-flokkunum. Hermann
var sextugur þegar sú stjórn
tók við, og náði sér ekki á póli-
tískt flug eftir að hún fór frá.
Sonurinn Steingrímur, sem
varð þingmaður vinstristjórn-
arinnar 1971 og fyrst ráðherra
í vinstristjórninni 1978, hefur
samt lengst af unnið með
Sjálfstæöisflokknum. En
Steingrímur verður einmitt
sextugur núna í desember, og
-einsog pabbi sagði: Allt er
betra en íhaldið.B
Vegir liggja
til allra átta...
Meira um persónur og pólit-
ík: Það gæti liökað fyrir sam-
starfi A-flokkanna, sem ýmist
eru kallaðir AA-samtökin eða
lifrarbandalagið eftir hinn
fræga kvöldverð Bryndísar,
að þeir Jón Baldvin og
Ólafur Ragnar eru hvorugir
aldir upp í þeim flokkum sem
þeir veita formennsku. Ólafur
var sem kunnugt er
Möðruvellingur í Framsóknar-
flokki meðan Jón Baldvin
studdi föður sinn í Alþýðu-
bandalaginu, kosninga-
bandalagi Sósíalistaflokksins
og Málfundafélags jafnaðar-
manna. Áöur en Jón Baldvin
lenti í Alþýðuflokknum og
Ólafur Ragnar í Alþýðu-
bandalaginu voru þeir sam-
flokka í Samtökum frjáls-
lyndra og vinstrimanna, - og í
þingkosningunum 1974 buðu
þeir sig fram á F-listum, Jón
Baldvin í öðru sæti á Vest-
fjörðum, Ólafur Ragnar í
fyrsta sæti á Austurlandi og
féllu báðir með sóma. Pólitísk
fortíð mun hafa komið við
sögu í viðræðunum núna í vik-
unni, -þegar Guðrún Helga-
dóttir rauf drungalegar sam-
ræður með því að minna for-
mann Alþýðuflokksins á að
þau stóðu tvö saman á úrslita-
fundi í sögu beggja, - Tóna-
bíósfundinumfræga 1967...B
í fótspor
feðranna
Nýr rithöfundur kveður sér
hljóðs í haust á vegum Máls
og menningar: Guðmundur
Andri Thorsson, með skáld-
sögu sem enn er nafnlaus.
Guðmundur Andri vann önnur
verðlaun Listahátíðar í sumar
í smásagnasamkeppninni og
hefur birt smálítið í tímaritum,
en er hingaðtil kunnastur fyrir
bókmenntagagnrýni, meðal
annars í Þjóðviljanum, og rit-
stjórn Tímarits Máls og menn-
ingar. Þetta er víst einskonar
ástarsaga og gerist í Reykja-
vík samtímans, og aðalhetjan
er ungur maður sem ímyndar
sér að hann sé háskólanemi
og leggi stund á íslenskar
bókmenntir og málfræöi í
háskólanum. Bókin mun vera
skrifuð af krafti og miklum
húmor. Já, það er rétt, —faðir
Guðmundar Andra er auðvit-
að Thor Vilhjálmsson...B
&
Æ\
KENNARA-
HÁSKOLI
ÍSLANDS
Frá
Kennaraháskóla
íslands
B.A.-nám í sérkennslufræðum
Kennaraháskólinn áætlar aö bjóða upp á eftirfar-
andi nám í sérkennslufræðum sem hefst að
hausti 1989, með fyrirvara um þátttöku og fjár-
veitingar.
Þetta er auglýst nú, með ofangreindum fyrirvara,
til að þeir, sem áhuga kunna að hafa á þátttöku
geti sótt um orlof (heilt eða hlutaorlof) fyrir lok
september nk.
B.A.-nám í sérkennslufræðum, fyrri hluti.
Þetta er hlutanám með starfi sem tekur allt að tvö
ár.
B.A.-nám í sérkennslufræðum, síðari hluti.
Þetta er fullt nám sem tekur eitt ár.
Frekari upplýsingar og umsóknareyðublöð fást í
Kennaraháskólanum.
Rektor
Fyrirlestur um
borgaralega fermingu
Mánudagskvöldið 26. septemberjd. 20.30 í Gerðubergi.
Steinar Nilsen, forseti Human-Etisk Forbund í Noregi, talar á
ensku en svarar spurningum einnig á Norðurlandamálum.
AÐ UTAN
Innflytjendur hafa hnappast saman í sérstaka borgarhluta, sem er gagnstætt stefnu sænskra yfirvalda,
sem vilja að innflytjendur dreifist innan um innfædda og aðlagist sænsku þjóðfélagi.
Vaxandi andúð
á innflytjendum
í kosningunum í Svíþjóð var
kosið á þing, í fylkisstjórnir
(landsting) og í stjórnir byggð-
arfélaga (kommuner). Þar
fóru sem sé fram þrennar
kosningar í senn. í einu
byggðarfélagi, Sjöbo á Skáni,
fóru hinsvegar fram fernar
kosningar. Þar fór einnig fram
atkvæðagreiðsla um það,
hvort byggðarfélagið skyldi
fara að dæmi annarra
sænskra byggðarfélaga og
taka á móti útlendingum, sem
fengið hafa landvistarleyfi í
Svíþjóð á þeim forsendum að
þeir séu flóttamenn.
Úrslit atkvæðagreiðslunnar
urðu þau, að 6237 kjósendur,
67.5 þeirra sem atkvæði greiddu,
reyndust vera á móti því að um-
ræddum útlendingum yrði leyft
að setjast að í byggðarfélaginu.
Þetta gerðist þrátt fyrir það að
stjórnmálaflokkar, opinberir að-
ilar og raunar einnig fjölmiðlar
leggðust á eitt í því að hvetja
Sjöbomenn til að greiða atkvæði
á hinn veginn.
Fram að þessu hefur þorri
þeirra fjölmörgu innflytjenda,
sem síðustu áratugina hafa
streymt til Svíþjóðar, flestir sest
að í borgum, einkum þeim
stærstu. Þar hefur þróunin orðið
sú, að þeir hafa hnappast saman í
sérstaka borgarhluta, sem stafar
af ýmsu, ekki síst því að t.d. róm-
anskir Ameríkanar og Tyrkir
vilja gjarnan búa innan um fólk af
eigin tungu eða þjóðerni. Fleira
kemur til, þar á meðal talsverð
tregða af innfæddra hálfu að búa í
borgarhlutum, þar sem fólk frá
framandi heimshlutum er fjöl-
mennt. Þessi þróun er gagnstæð
stefnu sænskra stjórnarvalda,
sem gengur út á það að innflytj-
endurnir eigi að dreifast innan
um innfædda og aðlagast sænska
þjóðfélaginu sem fyrst. Sú tiltölu-
lega nýtilkomna stefna stjórnar-
valda að dreifa innflytjendum út í
byggðarfélög „úti á landi“ er lið-
ur í viðleitni til að hamla gegn
téðri þróun, en líka stafar þetta af
húsnæðisvandræðum í stórborg-
um og fleiru.
Ljóst er að ástand í kjara- og
efnahagsmálum á hverjum tíma í
hlutaðeigandi löndum hefur
veruleg áhrif á afstöðuna til inn-
flytjendanna, þótt þetta atriði sé
sennilega ekki eins mikilvægt og
sumir hafa haldið fram. Nú eru
Vestur-Evrópuríki flest meira
eða minna hrjáð af atvinnuleysi
og húsnæðisskortur er víða alvar-
legt vandamál. Því þykir mörgum
að verið sé að bera í bakkafullan
lækinn með því að hleypa inn
fleiri innflytjendum, sem engin
atvinna er til fyrir og ekki hús-
næði heldur - nema þá með því
móti að innflytjendurnir séu í
þeim efnum að einhverju leyti
látnir ganga fyrir innfæddum.
Nú er sem sagt ljóst, að hvergi í
Vestur-Evrópu vantar vinnuafl,
ekki einu sinni í Svíþjóð, þar sem
þó hefur betur tekist til með að
bægja frá atvinnuleysi en í
nokkru öðru vestrænu ríki. Þegar
stjórnarvöld engu að síður halda
áfram að taka við innflytjendum,
er því haldið fram að þetta sé gert
af mannúðarástæðum, þar sem
um flóttamenn sé að ræða. And-
stæðingar innflutningsstefnunnar
halda því fram á móti að innflytj-
endurnir skrökvi upp á sig of-
sóknum í heimalöndum til að
geta komist í betri lífskjör á
Norðurlöndum og slá því jafnvel
fram að þetta sé upp til hópa
vafasamur lýður, sem hugsi ekki
um annað en að lifa í lúxus á
kostnað ærlegs og iðjusams
skandinavísks verkalýðs.
Báðir aðilar hafa efalaust sitt-
hvað til síns máls. Miðað við
ástand stjórnmála í þriðja
heiminum yfirleitt segir sig sjálft
að margt manna þar hefur fulla
ástæðu til að leita hælis í löndum,
þar sem lýðræði og réttaröryggi
ríkir og maður þarf ekki að óttast
það að vera drepinn eða að
minnsta kosti pyndaður fyrir að
vera á móti stjórninni. Hinsvegar
hefur það alla tíð í sögunni verið
svo, að menn hafa verið gjarnir á
að flytjast - sem sigurvegarar,
verkalýður eða t.d. flóttamenn -
frá ættlandinu til landa, þar sem
líkur hafa verið á betri lífskjörum
en í heimalandinu. Svo er það
auðvitað enn, og hraðbatnandi
samgöngur milli heimshluta síð-
ustu áratugina hafa stórum
auðveldað slíka flutninga. Nú,
þegar Vestur-Evrópuríki taka
ekki við innflytjendum svo heitið
geti nema þeir teljist flóttamenn,
er hætt við að ýmsir segist vera
það, þótt það sé ekki með öllu
sannleikanum samkvæmt. Og
stofnanir þær, sem hafa það hlut-
verk að taka á móti innflytjend-
unum, hafa ekki nema takmark-
aða möguleika á að kanna, hvað
hæft sé í frásögnum þeirra.
Hingað til hefur andstaðan við
fólksinnflutning þennan verið
miklu opinskárri í Danmörku og
Noregi en í Svíþjóð, enda þótt
innflutningurinn hafi verið mest-
ur til síðastnefnda landsins.
Framfaraflokkar svokallaðir með
Dönum og Norðmönnum, sem
mjög höfða til andstöðunnar við
fólksinnflutninginn, eiga miklu
og vaxandi fylgi að fagna. í þing-
kosningunum í Danmörku í maí
tvöfaldaði Glistrupsflokkurinn
næstum fylgi sitt og nú benda nið-
urstöður skoðanakannana til að
hann njóti þessa stundina meira
fylgis en nokkur annar flokkur
þarlendis, að jafnaðarmönnum
einum undanskildum. Glistrup
sagði nýlega í sjónvarpi:„Meðan
við höfum háan tekjuskatt og
múslíma hér í landi, verðum við
að berjast gegn hvorutveggju.“
Það að flokksforingi, sem lætur
fara frá sér miður smekkleg um-
mæli sem þessi, skuli rjúka upp í
kjósendavinsældum, segir sína
sögu. Svipaður flokkur í Noregi
undir forustu Carls Hagen nýtur
samkvæmt niðurstöðum skoð-
anakönnunar nýlega fylgis 23%
kjósenda. en hingað til hefur slík-
um flokkum mistekist að koma
sér á kreik í Svíþjóð.
Nú er sumra ætlan að áður-
nefndar kosningar í Sjöbo kunni
að marka tímamót í innflytjenda-
málum í Svíþjóð. Talið er að áð-
urnefndum forustumanni nei-
liðsins í Sjöbo, Sven-Olle Olsson,
muni innan skamms verða vikið
úr Miðflokknum, enda hefur Jo-
hansson flokksleiðtogi viðvíkj-
andi honum talað um „brúnar lýs
í grænum fána okkar.“ í Sjöbo er
Olsson hinsvegar hylltur sem
hetja og hann kveður stuðnings-
yfirlýsingar berast til sín hvaðan-
æva að úr landinu. „Ég hef alla
sænsku þjóðina á bakvið mig,“
sagði hann í blaðaviðtali eftir
kosningarnar. Það er auðvitað
mikils til of mikið sagt, en hins-
vegar er þegar farið að tala um
stofnun nýs stjórnmálaflokks
með menn eins og Sjöbo-Olsson
sem oddvita. Sigur græningja í
kosningunum nýverið bendir til
þess að hefðbundin hollusta Svía
við gömlu flokkanna sé á undan-
haldi. Það los gæti auðvitað kom-
ið fleirum að haldi en græning-
jum.
Dagur Þorleifsson
Atkvæöagreiösl-
an í Sjöbo í Svíþjóö
vekurmikla at-
hygli
12 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN - NÝTT HELGARBLAÐ -