Þjóðviljinn - 23.09.1988, Blaðsíða 13

Maðurinn
Kristur
María Magdalena leikin af Barböru Hershey.
♦
leikinn
af Wiliem Datoe.
Kvikmynd Martin
Scorseses, Síðasta
freisting Krists, fer
fyrir brjóstið á þeim
sem telja sighafa
einkarétt á trúnni
Fáar kvikmyndir hafa valdiö
jafn miklu írafári undanfarin ár
og kvikmynd Martin Scors-
ese, Síöasta freisting Krists.
Kirkjunnar menn í Bandaríkj-
unum hafa hópum saman for-
dæmt myndina og kallað
hana guðlast. En einsog
endranær hrópa þeir hæst
sem ekki hafa séð myndina.
Einkum eru það svokallaðir
sjónvarpsklerkar sem hafa
haft flest orð um djöfullegan
ásetning Scorseses og
heimtað að myndin yrði
bönnuð. Það sem einkum fer
fyrir brjóstið á þeim og öðrum
„sannkristnum" er stutt
draumkennd sena þar sem
Kristur hefur samræði við
Maríu Magðalenu.
Ekki til sölu
Einn þessara sjónvarpsklerka,
Bill Bright, safnaði rúmum 4.5
miljörðum króna til þess að
kaupa kvikmyndina af Universal
Pictures. Ef Universal hefði selt
honum kvikmyndina hefði fyrir-
tækið grætt töluvert, því Síðasta
freistingin var tiltölulega ódýr í
framleiðslu miðað við aðrar
Hollywoodmyndir.
Universal svaraði perdikaran-
um með heilsíðu auglýsingu í
fjórum stærstu dagblöðum
Bandaríkjanna. Nei stóð risa-
stórum stöfum á auglýsingunni.
Um leið var frumsýningu mynd-
arinnar flýtt til 12. ágúst, en upp-
haflega hafði verið ákveðið að
frumsýna hana 23. september.
Þannig tókst þeim að nýta sér
baráttuna gegn myndinni henni
til framdráttar.
Kristur gæti ekki
verið sjónvarps-
klerkur
í fyrri viku var svo Evrópu-
frumsýning á kvikmyndinni á
kvikmyndahátíðinni í Feneyjum,
í heimalandi páfans og auðvitað
mótmæltu ýmsir myndinni. Það
þykja kannski ekki stór tíðindi
miðað við það sem á undan var
gengið. Viðbrögð gagnrýnenda
eru hinsvegar öllu athyglisverð-
ari.
Breskir gagnrýnendur töldu
lítið til Síðustu freistingarinnar
koma og einkum beina þeir
skeytum sínum að Willem Defoe,
sem fer með hlutveik Krists í
myndinni. Þeir segja persónut-
öfra hans það takmarkaða að
hann gæti ekki einusinni komist
að sem sjónvarpsklerkur í
Bandaríkjunum.
Martin Scorsese kippir sér ekki
upp við slík ummæli því ætlunar-
verk hans með myndinni var allt
annað en að gefa einhverja glans-
mynd af Kristi, sem hinum
sterka, fríða og þokkafulla
manni, sem hreif almenning með
sér.
Á mála
hjá Rómverjum
í upphafi kvikmyndarinnar er
Jesús gagntekinn af öndum og
reynir að eyða sínum guðlega
innblæstri með því að vera á mála
hjá rómverska setuliðinu. Hann
er trésmiður og smíðar krossa
fyrir setuliðið.
Kvikmyndin er byggð á sögu
eftir gríska rithöfundinn Kaz-
antzaki, sem íslendingar þekkja
best fyrir skáldsöguna um Zorba.
Kazantzaki fékk aldrei Nóbels-
verðlaunin þótt flestir telji að
hann hefði verðskuldað þau.
Ástæðan er sögð sú að hann ritaði
bókina Síðasta freisting Krists.
Það mun hafa munað einu at-
kvæði í sænsku akademíunni að
hann fengi verðlaunin, en í aka-
demíunni eru ýmsir „sann-
kristnir“ menn.
Kazantzaki var mjög trúaður
maður og sömu sögu er að segja
um leikstjórann Scorseses en
þeirra trúarsannfæring kemur
samt ekki í veg fyrir að þeir spyrji
ýmissa áleitinna spurninga.
Hið tvíeina
eðli
Einkunnarorð kvikmyndar-
innar er upphrópun Krists á
krossinum: „Guð minn, Guð
minn, hví hefirþú yfirgefið mig?“
Kristur er mannlegur og hald-
inn sömu efasemdum og aðrir.
Þessi upphrópun Krists hefur vaf-
ist fyrir mörgum kirkjunnar
mönnum, allt frá fyrstu tíð krist-
indómsins. Lærisveinar Krists
héldu því fram að hann hefði ver-
ið Guð, sem hefði birtst í mann-
legu gerfi. Þetta drógu ariarnir í
efa á fjórðu öld og voru útskúfað-
ir fyrir vikið og vændir um guð-
last. Á kirkjuþinginu í Nikea árið
325 var ákveðið að Kristur hefði
verið „sannur Guð af sönnum
Guði“. Árið 451 var því breytt og
því haldið fram að í Kristi hefði
hið mannlega og hið guðlega
sameinast.
Sérhver manneskja er hluti af
Guði og ber því að sýna öllum
manneskjum virðingu. Jesús
Scorseses er maður sem segist
vera hluti af Guði en fyrst og
fremst er hann maður.
í einu myndskeiði Síðustu
freistingarinnar yfirheyrir Pontí-
us Pflatus, leikinn af David Bow-
ie, Jesús. Jesús reynir að útskýra
fyrir honum hver boðskapur hans
sé, að hann vilji umbylta trú
mannanna. Pílatus svarar: „Við
viljum óbreytt ástand, Við viljum
engar breytingar.“
Kannski þarna sé komin ástæð-
an fyrir þeim hörðu viðbrögðum
sem kvikmyndin hefur fengið.
„Við viljum engar breytingar."
Við viljum sjá geislabauginn yfir
Kristi. Við neitum að horfast í
auga við að hann hafi haft hold-
legar kenndir einsog við hin.
Síðasta
freistingin
í kvikmyndinni elskar Jesús
hóruna Maríu Magðalenu. Hann
nýtur þó ekki ástar hennar fyrr en
í draukenndu atriði eftir að búið
er að negla hann á krossinn. Þá
birtist lítil stúlka og freistar hans í
síðasta sinn. „Stígðu niður af
krossinum. Þú ert maður, ekki
sonur Guðs. Lifðu einsog mað-
ur.“ Og hann gerir það og fer að
búa með Maríu Magðalenu í frjó-
sömum dal. Hún verður ófrísk og
deyr og þá giftist hann Maríu,
systur Lasarusar og þau eignast
börn og buru og allt er í lukkunn-
ar velstandi þar til Jesús hittir þá
Pál, Júdas, Pétur og Jóhannes og
þeir tala um fyrir honum og fá
hann til þess að hverfa aftur á
krossinn svo kristin trú geti orðið
að því afli sem ritningin hefur
boðað.
-Sáf/Byggt á Information
NÝTT HELGARBLAÐ - ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13