Þjóðviljinn - 28.10.1988, Blaðsíða 17

Föstudagur 26. október 1988 NÝTT HELGARBLAÐ - S(ÐA 17
Charlie Parker
endurskapaður á
hvíta tjaldinu
Gömlu beeboppararnir lifa
um þessar mundir endur-
reisnartíma á hvíta tjaldinu.
Fyrst reiö franski leikstjórinn
Bertrand Tavernier á vaöiö og
tjáöi beeboppinu ást sína í
hinni stórkostlegu kvikmynd
Round Midnight, þar sem
hinn aldni saxófónisti Dexter
Gordon sýndi að hann er ekki
við eina fjölina felldur sem
listamaöur, því auk guðdóm-
legs innblásturs í saxófóninn
reyndist hann líka leikari af
guðs náö.
Round Midnight var óður til
þeirra horfnu snillinga Bud Pow-
ells og Lester Youngs, sem ásamt
Dexter o.fl. lyftu jassinum í nýjar
hæðir á 5. og 6. áratugnum þegar
beeboppið varð til. Fleiri snill-
ingar komu þar við sögu einsog
Miles Davis, Dizzy Gillespie,
John Coltraine, að ógleymdum
Charlie Parker, Bird.
Nú hefur kúrekahetjan Clint
Eastwood gert kvikmynd um
hinn síðastnefnda og er titill
myndarinnar gæiunafn Parkers,
Bird. Þykir útkoman vel heppn-
uð og í Time var því lýst yfir að
með Bird hefði Eastwood skráð
sig á spjöld sögunnar sem einn af
athyglisverðari leikstjórum
Bandaríkjanna.
Kvikmyndin er hátt í þrír tímar
að lengd og segir hún frá þremur
síðustu mánuðunum í lífi Charlie
Parkers. Hún hefst á misheppn-
aðri sjálfsmorðstilraun lista-
mannsins og lýkur á því þegar
hann deyr drottni sínum fyrir
framan sjónvarpsskjáinn.
Trompet-
leikarinn Clint
Eastwood
„Ég hef alltaf verið heillaður af
tónlist Charlie Parker, allt síðan
ég sá hann þegar ég var barn að
aldri í Norður-Karolínu,“ er haft
eftir Clint Eastwood í viðtali við
hann sem birtist í jasstímaritinu
Down Beat.
Clint segist hafa hrifist af jass-
tónlist frá blautu barnsbeini, en
fyrstu kynni hans af þessari teg-
und tónlistar voru hljómplötur
með Fats Waller sem móðir hans
átti. Sjálfur lærði hann að leika á
trompet og horn. Hann segist
reyndar ekki mjög fær á þessi
hljóðfæri en þó kunna nægilega
mikið til þess að geta dáðst að
galdramönnunum.
„Ég heyrði af handriti byggðu
á ævi Charlie Parker sem Col-
umbia var með. Ég fékk að lesa
það og komst að því að þetta var
mjög gott handrit og gat talið
Warner Brothers á að útvega
kvikmyndaréttinn á myndinni."
Handritið er skrifað af Joel
Oliansky og byggt á bók Chan
Parkers, eiginkonu Charlie,
„Life in E Flat.“ Handritið fylgir
bókinni mjög nákvæmlega og að-
eins tveimur senum er bætt við til
þess að hnýta saman lausa enda.
Sem dæmi má nefna að andlát
Charlie Parkers í myndinni ber
að á nákvæmlega sama hátt og í
raunveruleikanum og sjónvarps-
þátturinn sem hann horfir á þegar
dauðann ber að garði er sá sami
og sýndur er í myndinni.
Kórdrengurinn
Forest
Withaker
Forest Withaker fer með hlut-
verk Charlie Parkers í kvikmynd-
inni. Hann er aðeins 26 ára að
aldri en hefur þegar getið sér gott
orð sem leikari m.a. í kvikmynd-
unum „The Color of Money“ og
„Good Morning Vietnam“. A
menntaskólaárunum söng hann í
skólakórnum og auk þess hafði
hann lært örlítið á trompet.
Withaker hafði hinsvegar
aldrei leikið á saxófón en undir
dyggri leiðsögn Lennie Niehaus,
sem var tónlistarlegur ráðgjafi
við gerð myndarinnar, tókst að
þjálfa Withaker það vel að þegar
horft er á árangurinn er engin leið
að sj á að það er Charlie Parker en
ekki Withaker sem leikur sólóin.
En það var ekki bara Withaker
sem þurfti að læra rétta fingra-
B vítamín, sem talsvert er af í
mjólk eru nauösynleg tilþess að
viöhalda heilbrigði taugakerfisins.
Próteiniö í mjólk
hágæöaprótein og nýtist því
vel ístööuga endurnýjun og
uppbyggingu líkamans.
Beingisnun hefst venjulega um
miöjan aldur. Beinin gisna innan
frá ogstyrkurþeirra minnkar. Þess
vegna eykst hætta á beinbrotum
og að hryggjarliðir falli saman.
Eldur í
æöum?
Þegar aldurinn færist yfir er mikilvægt aö
muna, aö lífsfjöriö og heilsan eru háð réttri
næringu.
Rétt næring leggur grunn aö góða skapinu og
ásamt hreyfingu hamlar hún gegn beingisnun
og hrörnun og blóðið rennur mun léttar
um æöarnar.
MJÓLK er mikilvægur hlekkur í fæðuhringn-
um. Hún er einn fjölhæfasti bætiefnagjafi sem
völ er á. Erfitt er aö fullnægja kalkþörf líkamans
án mjólkur eða mjólkurvara.
Auövelt er aö velja mjólk og mjólkurvörur meö
mismunandi fitumagni eftir þörfum hvers og
eins en ráðlagður dagsskammtur fyrir fólk yfir
50 ára aldri samsvarar 2 glösum af mjólk á óag*
‘Margir lelja að kalkþörl aldraðra sé meiri, eða sem samsvarar 3 glösum á dag.
MJÓLKURDAGSNEFND
Clint Eastwood leikstjóri með leikurunum Forest Withaker og Diane Venora, sem leika Parker-hjónin í Bird.
setningu fyrir upptöku því fleiri
þekktir hljóðfæraleikarar eru
leiknir af mönnum með litla tón-
listarþekkingu, Dizzy Gillespie,
leikinn af Sam Wright og Red
Rodney leikinn af Michael Zeln-
iker.
Tónlistin leikur vitaskuld stórt
hlutverk í myndinni. Með því að
nota nútímatækni einangraði Ni-
ehaus einleiki Charlie Parkers á
gömlu mónóplötunum en undir-
leikurinn var tekinn upp aftur.
Red Rodney leikur á trompet
einsog hann gerði með Parker í
þá gömlu góðu daga, Jon Faddis
tók að sér að leika sólóþætti
Dizzy Gillespie. Aðrir hljóðfær-
aleikarar eru pínanóleikararnir
Walter Davis Jr., Monty Alex-
ander og Barry Harris, bassa-
leikararnir Ray Brown og Ron
Carter og trommuleikarinn
Johnny Guerin.
í skjóli
myrkurs
Kvikmyndin fjallar um síðustu
daga Charlie Parker og samband
hans við Chan Parker, sem leikin
er af Diane Venora. Auk þess er
horfið til baka og því lýst hvernig
Parker verður frægur og dáður.
Jassleikararnir leika af fingrum
fram í skjóli myrkurs, það eina
sem skiptir máli í þeirra augum er
hvernig til tekst í hvert skipti. En
fyrir utan skjól myrkursins knýr
nútíminn dyra með rokk og ról.
Parker stelur saxófón frá kunn-
ingja sínum, sem er kominn yfir í
rokkið. Hann blæs nokkur jass-
riff í hljóðfærið og segir: „Ég vildi
bara vita hvort hægt væri að leika
fleiri en eina nótu í einu á hljóð-
færið.“
Einsog margir skapandi lista-
menn var Charlie Parker haldinn
sjálfseyðingarhvöt. Kvikmyndin
reynir ekki að svara því hvers-
vegna svo sé.
„Charlie Parker var mjög til-
finninganæmur og einsog kam-
eljón þegar hann umgekkst fólk.
Hann tók sífelldum breytingum
eftir því hvern hann umgekkst í
það og það skiptið. Það er hægt
að kenna ofneyslu áfengis og
vímuefna um dauða hans en það
sem var hans mesti styrkur var
jafnframt hans mesti veikleiki, en
það var hversu tilfinninganæmur
hann var,“ segir Forest Withak-
er, sem þurfti að endurskapa
þennan snilling á tjaldinu.
Hann sagðist vona að kvik-
myndin Bird ætti eftir að hafa
svipaða þýðingu fyrir Charlie
Parker og kvikmyndin Sting
hafði fyrir Scott Joplin. „Charlie
Parker breytti nútímatónlistinni
og gaf tóninn fyrir það sem koma
skyldi. Heimurinn var annar eftir
að Bird kom fram á sjónarsvið-
ið.“
Kvikmyndin var frumsýnd um
síðustu mánaðamót. Viðtökur
hafa verið góðar og segir t.d.
Time að ekki sé fölsk nóta slegin í
þær þrjár klukkustundir sem
tekuraðsýnamyndina. Gefum
leikstjóranum Clint Eastwood
síðasta orðið: „Ég hef tengst
þeim tveimur listformum, sem
eru séramerísk, vestranum og
jassinum. Bird er tileinkuð tón-
listarmönnum hvar sem er sem
leggja mjög hart að sér en virðast
aldrei öðlast þá viðurkenningu
sent þeir eiga skilið.“
-Sáf
B-2 vítamín er nauðsynlegt fyrir
augu, húð, negluroghár. Mjólkog
mjólkurvörur eru ein auöugasta
uppspretta B-2 vitamíns í fæðu
okkar fyrir utan innmat.
Ef líkaminn fær ekki
nægjanlegt kalk úr fæöunni,
gengurhann á forða
kalkbankans og aukln
beingisnun á sérstað.
Þeirsem hreyfa sig mikið
virðast nýta kalkið betur og
hafa því meiri beinmassa á
efri árum en þeir sem hreyfa
siglítið.
Það erkjörið fyrirþá sem
kjósa fituskerta mjólkað
neyta einnig lýsis, sem erríkt
af fituleysanlegum
vítamínum.