Þjóðviljinn - 03.02.1989, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 03.02.1989, Blaðsíða 4
Á BEININU Það bar nú aldrei mikið á fyrir- rennara þínum Jóni Helgasyni landbúnaðarráðherra en frá þér hefur nánast ekkert heyrst í því starfi. Hvað er að gerast í land- búnaðarráðuneytinu og hvernig hafa bændur það? „Þeir hafa það nú ekki alveg nógu gott, enda erum við að vinna að því að bæta þeirra hag með ýmsum hætti. Við höfum verið upptekin af því að leysa ein- stök vandamál eins og að gera upp sláturtíðina, tryggja það að gera upp við bændur o.s.frv. Ég leyfi mér að segja að það hafi tek- ist nokkuð vel og betur en undan- farin haust og það er ástæðan fyrir því að þú hefur ekki heyrt mikið frá landbúnaðinum að undanförnu." Umsvif hersins hafa aukist verulega á undanförnum árum. Er Alþýðubandaiagið búið að gefast upp á því að koma hernum úr landi? „Ég svara spurningunni neitandi, alla vega fyrir sjálfan mig. Ég er ekki búinn að gefast upp á því að koma hernum úr landi og mun ekki gera meðan lífsandinn höktir í nösum mér. Það liggur alveg á borðinu að við þurftum að sætta okkur við það, eins og stundum áður, þegar við gengum í þessa ríkisstjórn að ná ekki öðru fram en því, að hafa stöðvunarvald á allar nýjar fram- kvæmdir á vegum hersins. “ Munt þú ganga persónulega á eftir því innan ríkisstjórnarinnar að yfirlýsing nafna þíns Her- mannssonar um að hann sé reiðu- búinn að lýsa ísland kjarnorku- vopnalaust svæði, verði sam- þykkt formlega af ríkisstjórn- inni? „Þetta voru merkilegar og góð- ar yfirlýsingar sem hann gaf á fundi fyrir nokkrum dögum. Ég mun fylgja því eftir innan nkis- stjórnarinnar með einhverjum hætti að kjarnorkuvopnaleysi ís- lands verði skilgreint nánar og að við tökum öflugan þátt í samstarfi Norðurlandanna á þessu sviði. í þriðja lagi tel ég að gott lag sé núna til að fá settar hér reglur og helst lög um þau kjarnorkuknúnu fyrirtæki sern eru á ferð í ná- grenni við landið. Ég á von á að það sé betri hljómgrunnur fyrir þessu en oft áður. Póstur og sími heyrir undir þig og sú stofnun hefur verið að leggja Ijósleiðara um landið sem m.a. eru bráðnauðsynlegir og sérlega lagðir fyrir herinn. Telur þú ekkcrt athugunarvert við þetta? „Lagning ljósleiðara er mjög brýnt mál og hefur verið á dag- skrá hjá Símanum vegna okkar eigin þarfa. Það er hins vegar rétt að þegar ákvarðanir voru teknar á sínum tíma um byggingu radar- stöðvanna þá var jafnframt ákveðið að Póstur og sími myndi flytja boð milli landshluta frá rad- arstöðvum til stjórnstöðvar. Hefði þetta mál komið til minna kasta þá hefði ég ekki samþykkt það. Én fyrst þær voru ákveðnar þá dreg ég þar mörkin í þessu tilviki sem öðrum að ég ætlast ekki til þess að menn rjúfi samn- inga eða breyti út af áður ákvörð- uðum hlutum vegna tilkomu minnar í þetta ráðuneyti." Þýðir þetta ekki í raun að stjórnstöð Pósts og síma er orðin að hernaðarmannvirki? „Þetta þýðir náttúrulega það, sem því miður hefur verið að ger- ast á þessum vígstöðvum og mörgum öðrum, að umsvif borg- aralegra stofnana og hersins hér eru að fléttast saman. Því miður var það ein af þeim lúmsku ákvörðunum sem teknar voru í tengslum við þennan nýjasta áfanga vígbúnaðarins hér í landinu á árunum 1983 og síðan, að færa ýmiskonar starfsemi sem heyrir undir herinn í hendur ís- lenskra stofnana. Með þessu eru íslenskar stofnanir og íslendingar látnir taka aukinn þátt í umsvif- um hersins hér. Þetta er stórkost- lega hættuleg stefna sem ég barð- ist af krafti gegn á sínum tíma á Alþingi því hún gerir okkur háð- ari veru hersins en nokkru sinni fyrr.“ En nú ert þú ráðherra yfir þess- um málum og herstöðvaandstæð- ingur. Af hverju notar þú ekki þína aðstöðu betur og berst enn harðar gegn þessu? Ég tel mig skuldbundinn til þess að vinna í þessum efnum samkvæmt ákvæðum stjórnar- sáttmálans sem eru einfaldlega á þá leið að ég hef fullt stöðvunar- vald gagnvart öllum nýjum ákvörðunum um samskipti á þessum sviðum. En ég hlýt því miður að líta þannig á að það sé ekki mitt hlutskipti að rifta gerð- um samningum, þótt ég feginn vildi.“ En varla kallast þetta róttækt. Hefur svona stöðvunarvald gagnvart frekari ákvörðunum um framkvæmdir hersins nokkuð að segja? Hafa þeir ekki alveg nóg að sýsla a.m.k. út næsta kjör- tímabil og hver veit hver situr í stjórn þá? „Ja, það skiptir máli ef engar nýjar ákvarðanir eru teknar hér á ákveðnu árabili. Ég held að kaflaskiptin í þessum málum séu ljós, t.d. stöðvaði ríkisstjórnar- þátttaka Alþýðubandalagsins 1978-83 allar ákvarðanir í þessum málum. Það leiddi til þess að hernámsliðinu var orðið mjög brátt í brók þegar það komst að, eins og dæmin sanna.“ Þórarinn Þórarinsson, fyrrv. ritstjóri Tímans, hefur hvatt til þess að ráðstefna verði haldin vegna aukinna hernaðarumsvifa hér á landi. Má ekki búast við að þið forystumenn Alþýðubanda- lagsins takið að ykkur að koma þessari ráðstefnu á legg? „Við höfum þegar tekið þetta upp í ríkisstjórninni og marg- minnt á þessa hugmynd að halda hér alþjóðlega ráðstefnu um víg- væðingu í norðurhöfum. Við erum tilbúnir að beita okkur fyrir því að hugmyndum sem lúta að virkari þátttöku fslands í afvopn- unarmálum verði fylgt eftir.“ En ef þið eruð tilbúnir til þess, af hverju gerið þið það þá ekki? „Ja, þetta er á sviði ríkisstjórn- arinnar allrar, ekki bara okkar." Olafur Ragnar hefur sagt að launastefna ríkisstjórnarinnar felist í því að kaupmáttur kaup- taxta haldist óbreyttur og nafni þinn Hermannsson hefur lagt á það áherslu að kaupmáttur ráð- stöfunartekna minnki. Ríkis- stjórnin er því að tala um veru- lega kaupmáttarrýrnun frá síð- ustu samningum. Er þetta stefna flokks hinna vinnandi stétta, Al- þýðubandalagsins: málinu Sameining A-flokkanna nú er barnalegt hjal. Aldrei brýnna að hækka lægstu launin. Róttækra aðgerða til launajöf nunar er þörf. Gagnrýni á nýju lánskjara- vísitöluna á misskilningi byggð. Mun fylgja því eftir í _ ríkisstjórninni að hún lýsi ísland formlega kjarnorku- vopnalaust svæði. Bændur hafa það ekki nógu gott. Steingrímur J. Sigfússon, samgöngu og landbúnaðar- ráðherra, er á beininu og ræðir um herinn, ríkisstjórnina, sameiningu A-f lokkanna og hvalamálið „Áherslur Steingríms Her- mannssonar eru náttúrlega ekki stefna Alþýðubandalagsins. Það sem Ólafur Ragnar hefur talað fyrir er ekki endilega stefna Al- þýðubandalagsins, heldur mark- mið sem hann telur að' ríkis- stjórnin öll geti staðið að. Mín afstaða er hins vegar eindregið sú að það verði að hækka kauptaxt- ana í lægri launaflokkunum. Það hefur aldrei verið brýnna en nú að auka kaupmátt venjulegra dagvinnulauna, af þeirri einföldu ástæðu að hann er óviðunandi lágur og launamunur hefur aukist. Nú hefur dregið úr mögu- leikum þessara hópa til að drýgja tekjurnar með yfirvinnu. Þess vegna er að mínu mati mjög brýnt að í næstu kjarasamningum náist fram markmið róttækrar launa- jöfnunar og hluti af því verði hækkun á kauptöxtum láglauna- hópanna." Nú er Ólafur Ragnar flokksfor- maður þinn fjármálaráðherra og mun sem slíkur semja við opin- bera starfsmenn. Eruð þið sam- mála um þessa stefnu í launamál- um? „Ég geri ráð fyrir því, já. Hins vegar hvílir á Ólafi að vinna sam- kvæmt yfirlýstum markmiðum ríkisstjórnarinnar í launamál- um.“ Launavísitala inn í lánskjara- vístöluna þýðir að launafólk hækkar lánaskuldir sínar í hvert sinn sem það nær fram launa- hækkun. Hver heldur þú að af- staða Alþýðubandalagsins væri í þessu máli, væri flokkurinn í stjórnarandstöðu? „Væntan- lega sú sama og hún var þegar við vorum utan stjórnar og börðumst fyrir þessari stefnu. Við teljum æskilegt að tengja saman launa- kjör og lánskjör til að koma í veg fyrir hættuna á misgengi. Ég er á því að hluta til að sú gagnrýni sem sett hefur verið fram á þessa vísi- tölu sé á misskilningi byggð og menn hafi ætlað ríkisstjórninni eitthvert undirferli gagnvart launamönnum. Það ér síður en svo, því það eru mörg efnisleg rök fyrir þessu og ég tel að það öryggi sem launamenn fá með þessum hætti sé miklu mikils- verðara, heldur en sú staðreynd að lán geti þyngst á tímum vax- andi kaupmáttar." Hver er stefna ríkisstjórnar- innar í hval veiðimálinu og hver er stefna Alþýðubandalagsins í því máli? „Ég lít svo á að stefna þessarar ríkisstjórnar í hvalveiðimálum sé ekki útrætt mál. Það hefur verið rætt á nokkrum fundum í stjórn- inni, m.a. að minni ósk því ég vil meina að þessi ríkisstjórn eigi enn eftir að gera upp sína afstöðu í raun til þess hvernig haldið verði á þessum málum í framtíðinni. Það er ekki sjálfgefið að stefna fyrri ríkisstjórnar verði óbreytt stefna þessarar ríkisstjómar." Er ekki löngu orðið tímabært að ríkisstjórnin móti sína stefnu í málinu? „Ég tel að þetta mál sé orðið mjög alvarlegt og það sé skylt að taka það upp og ræða ítarlega hvernig bregðast skuli við. Hér eru engir smáhagsmunir á ferð- inni og það væri mjög óráðlegt að setja bara undir sig hausinn og ganga í veðrið. Ég tel að það eigi ekki að draga það að ríkisstjórnin móti sína stefnu í hvalamálinu.“ Að lokum — með tilliti til þeirra málamiðlana sem Alþýðubanda- lagið hefur þurft að gera og þeirrar reynslu sem þú hefur af samstarfi við Alþýðuflokkinn í ríkisstjórn - hvernig lýst þér á að þessir tveir flokkar sameinist? „Ég er og hef verið eindreginn talsmaður þess að þessir flokkar vinni saman að svo miklu leyti sem einlægur vilji til samstarfs er fyrir hendi. En ég held að það sé langt í land með að þeir sameinist og satt best að segja finnst mér það heldur barnalegt hjal þegar þessir flokkar eru á fyrstu mán- uðum í ríkisstjórnarsamstarfi og enn á að mestu leyti eftir að koma í ljós hvort þeir nálgast í gegnum skilning og heilindi í þessu stjórn- arsamstarfi. Ef það varir og þessi samvinna tekst vel þá finnst mér, kannski að nokkrum árum liðn- um, kominn tími til að hugleiða slíka sameiningu. Að svo stöddu finnst mér menn vera í svona góðri stangarstökkshæð frá jörð- inni þegar verið er að tala um sameiningu," sagði Steingrímur J. Sigfússon. Páll H. Hannesson Ríkisstjómin án stefnu í hvalveiði- 4 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 3. febrúar 1989

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.