Þjóðviljinn - 16.06.1989, Blaðsíða 23

Fimm af stofnendum Kammersveitarinnar saman komnir í Seltjarnarneskirkju: Einar, Hróðmar Ingi, Sigrún
Valgerður, Örn og Sigursveinn. Hlíf mátti ekki vera að því að stilla sér upp fyrir Ijósmyndarann.
Mynd - Jim Smart.
Ný kammersveit
Kammersveit Seltjarnarness heldur sína fyrstu tónleika á mánu-
dagskvöldið
Nýstofnuð kammersveit,
sem hlotið hefur nafnið
Kammersveit Seitjarnarness,
heldur sína fyrstu tónleika í
Seltjarnarneskirkju á mánu-
dagskvöldið kemur. Á tónleik-
unum verður meðal annars
frumflutt nýtt íslenskt tónverk
eftir Hróðmar Inga Sigur-
björnsson.
Kammersveitin var stofnuð nú
í vor, til að lífga upp á tónlistarlíf-
ið á Nesinu, en þar skapaðist
loksins aðstaða til tónleikahalds
þegar Seltjarnarneskirkja var
tekin í gagnið í vetur. Seltjarn-
arnesbær og menntamálaráðu-
neytið styðja þessa fyrstu tón-
leika sveitarinnar, en að henni
standa þau Einar Jóhannesson
klarinettuleikari, Hlíf Sigurjóns-
dóttir fiðluleikari, Sigrún Val-
gerður Gestsdóttir söngkona,
Hróðmar Ingi Sigurbjörnsson
tónskáld, Sigursveinn Magnús-
son skóiastjóri og Örn Magnús-
son píanóleikari. Er ætlunin að
halda um 2 tónleika á ári.
Fjörutíu tónlistarmenn taka
þátt í þessum fyrstu tónleikum
Kammersveitarinnar, sem hefj-
ast með Sumarkvöldi, sinfónísku
verki eftir Zoltán Kodály. Verkið
er samið árið 1906 og tileinkað
hljómsveitarstjóranum Arturo
Toseanini.
Á eftir sumarstemmningunni
flytur Sigrún Valgerður Gests-
dóttir Söng skógardúfunnar, úr
Gurreljóðum, eftir danska skáld-
ið Jens Peter Jacobsen, við tónlist
eftir Schönberg. Gurreljóð segja
ástarsögu Valdemars Átterdags
Danakonungs og Tove ástkonu
hans, en sögnin sem ljóðið byggir
á mun hafa fjallað um Valdemar
fyrsta, sem uppi var á 11. öld.
Sagan er til í íslenskum ritum og
heitir þar Kvæði af Tófu og Suff-
aralín.
Tónlistina við þennan mikla
ljóðabálk samdi Schönberg upp-
haflega fyrir 140 manna hljóm-
sveit, þrjá karlakóra, átta radda
blandaðan kór, fjóra einsöngvara
og sögumann, en gerði seinna úr-
drátt úr nokkrum laganna fyrir
kammersveit.
Tilbrigði fyrir píanó eru næst á
efnisskránni, og er það nýtt verk
eftir Hróðmar Inga Sigurbjörns-
son, samið árið 1988. Einleikari
er Örn Magnússon.
Lokaverk tónleikanna er eftir
franska tónskáldið Darius Mil-
haud, heitir Nautið á þakinu og
er balletttónlist samin upp úr
brasilískum þjóðlögum og
dönsum. Milhaud var um tíma
ritari skáldsins Claudels þegar
hann var sendiherra Frakka í
Brasilíu. Nautið samdi Milhaud
þegar hann kom aftur til Parísar
og hugsaði sem skemmtitónlist
við þögla kvikmynd.
Tónleikarnir hefjast klukkan
20:30 á mánudagskvöldið, og
stjórnandi er Sigursveinn Magn-
ússon.
LG
Albee hefur m.a. verið legið á
hálsi, að hann sinnti lítt um hinn
stóra hóp undirmálsfólks í
Bandaríkjunum, einsog raunar
fleiri merkir leikhöfundar vestra.
Hann er sagður skorta hina ástr-
íðuþrungnu árásargirni úr undir-
djúpunum sem m.a. gæti víða hjá
Miller. Þetta má til sanns vegar
færa. Albee er enda allt öðru vísi
leikskáld. Hann skrifar óhemju-
næm samtöl, hlaðin tilfinningu
fyrir hverri taug í persónum sín-
um. Og mikilli tónlist. En þar er
meginviðfangsefnið gjarnan hin
ameríska ófrjósemi tilfinning-
anna, kenndin að heyra hvergi
til, og stundum taugaveiklun firr-
ingarinnar. Svo sem í A Delicate
Balance, sem hér var sýnt fyrir
nokkrum árum, þar sem dóttirin
fær móðursýkiskast þegar hún
kemur í föðurhús eftir enn eitt
uppflosnað hjónabandið og þá
eru gestir sestir upp í herbergi
hennar. (Raunar væri verðugt
rannsóknarefni eitt og sér, að
íhuga áhrif ýmsra verka Albees á
fínlegri stofuleiki Jökuls heitins
Jakobssonar, svo sem Sumarið
’37 og Dómínó).
Það er betra
Á þriðjudagskvöldum í sumar
eru tónleikar í Listasafni Sigur-
jóns Ólafssonar á Laugarnes-
tanga. Ljóðasöngurinn núna á
þriðjudaginn var í fallegu sam-
ræmi við bjartan salinn og hlýtt
sumarregnið úti fyrir: Sigríður
Gröndal söng lög eftir Hugo
Wolf, Schubert, Debussy og
Henri Duparc við undirleik
Önnu Guðnýjar Guðmundsdótt-
ur. Svo merkilegt er þetta fram-
tak að í efnisskránni voru líka
birtar þýðingar á ljóðunum sem
sungin voru eftir Jón Helgason,
Kristján Árnason, Þorstein
Gylfason og Reyni Axelsson.
Sigríður Gröndal söng sér stað
í hjarta þjóðarinnar þegar hún
sigraði í einsöngvarakeppni sjón-
varpsins vorið 1983 með sinni
skæru sópranrödd og rauðum
hrokkinkollinum. Hún er
skemmtilega kankvís á svipinn
þegar hún syngur, jafnvel
skelmisleg - einkum þegar hún
söng lag Wolfs um stúlkuna sem á
einn kærasta á Penna, annan í
Maremmaflóa, þann þriðja í
Ancona, fjórða í La Pratta og tíu í
Castiglione!
Ástarljóð Marianne von Wil-
lemer til Goethes sem Jón Helga-
son þýddi svo elskulega og Schu-
bert samdi við tónlist vöktu kann-
ski meiri væntingar en þau stóðu
undir, þó var endirinn á Til
austanvindsins fullur af þrá og
mjög sannfærandi - „... allt það
megnar andardráttur, orð og
nánd hans mér að gefa.“ Eins og
menn muna þóttist skáldjöfurinn
hafa ort þetta sjálfur og lét á engu
bera þegar fólki fannst þessi ástr-
íðufullu ljóð í orðastað konu bera
af öðru í kvæðabálki hans.
Debussy var ungæðislegur og
fyndinn, en það var eins og Sig-
ríður yxi þegar hún fór að syngja
lög Henris Duparc í lokin. Þau
hæfðu rödd hennar ákaflega vel
og hún lagði enn meira af mörk-
um af sjálfri sér þar en áður. Fyrst
var Boðið til ferðar, soldið sið-
spillt og geggjað ljóð eftir Baude-
laire undir gersamlega heillandi
lagi sem gaf Önnu Guðnýju
kærkomið tækifæri til að fram-
kalla gjálfrandi öldur á píanóið
og taka undir við öldurnar sem
gjálfruðu við kléttana fyrir utan.
Óg áfram héldu þær með And-
varp og Dapran söng og ekki
þurrt auga í salnum: „Ó að geta
ekki annað en breitt út faðminn
og að tærast upp í gráti en gráta
þó stöðugt, elska hana stöðugt."
Það er eins og Birgitta Spur,
hin óþreytandi húsfreyja safnsins
sagði í spjalli við þetta blað: Þetta
er miklu betra en bíó! Og næst
verða fiðlutónleikar, þarnæst
koma djassgeggjarar. Ekki tapa
af þessu.
SA
Föstudagur 16. júní 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 23
ÞÓRUNN
SIGURÐARDÓTT1R
Frjálsar
islenskar
Þegar maður fer í Útgáfustjórn
getur maður lent í ýmsum
hremmingum. Þetta er sú fyrsta.
Eitt stykki pistill fyrir helgarblað-
ið. Get ekki verið þekkt fyrir að
neita því. Mér var nær.
Þessi pistill er um landbúnað,
enda Þjóðviljinn ævinlega og
alltaf málgagn hinna dreifðu
byggða. Ég skrifa hér um reynslu
mína af hænsnarækt og öðru fið-
urfé.
Ég byrja á hröfnum.
Morguninn sem samið er í
verkfallinu sit ég klofvega upp á
háum kletti norður í Þingeyjar-
sýslu og er að skoða hrafns-
hreiður í kíki. Ekki eitt, ekki tvö,
nei þrjú nákvæmlega eins heim-
ili, snyrtileg og fallega byggð,
hangandi utaní brattri hlíðinni.
Mér er óskiljanlegt hvernig þetta
er hægt. Skyldi nokkuð vera til
sem er meiri vandi en að byggja
hrafnshreiður (nema kannski að
semja við háskólamenntaða
ríkisstarfsmenn?)
Langt fyrir neðan mig situr
straumandarpar á lítilli eyju í
ánni, en straumöndin verpir
hvergi í Evrópu nema hér. Stegg-
urinn er í skrautlegu sparifötun-
um sínum, sólin skín og kollan
gefur honum hýrt auga þar sem
hann reigir sig á móti
straumnum.
Skyldi vera egg í hrafns-
hreiðrinu?
Ég klifra framá klettinn, leggst
á magann og reyni að kíkja niður
í hreiðrin. Þegar steinarnir byrja
að hrynja undan mér niður á
andarparið gefst ég upp og rölti
heim. Maður getur víst ekki feng-
ið allt í þessu lífi. Það er búið að
semja, segir útvarpið. Hinn sam-
eiginlegi óánægjupunktur er
fundinn. Allir aðilar nákvæmlega
jafn ánægðir með hvað hinir eru
óánægðir og þannig á það að vera
í samningum.
Útá túni situr Mary með trön-
urnar sínar. Hún er bjargvættur
íslensks landbúnaðar (fyrir utan
hænurnar sem ég kem seinna að).
Breskur túristi sem hefur málað
enskar heiðar árum saman til til
að safna sér fyrir íslandsdvöl.
Draumurinn hefur loksins ræst.
Hún kom með rútunni í gær og
ætlar að vera hér í þrjár vikur og
mála skaflana, sem eru ýmist að
koma eða fara fyrir utan glugg-
ann hennar.
Mary er fulltrúi þeirra geggj-
uðu útlendinga, sem eiga þá ósk
heitasta að fá að dveljast nokkrar
vikur á íslensku sveitaheimili og
deyja síðan. Þetta er ekki bara
dágóð búbót fyrir íslenska bænd-
ur, heldur er þetta léttgeggjaða
fólk líka rjómi mannkynsins.
Bráðum koma ítalskir frétta-
menn sem ganga með þessa sömu
grillu. Og ég ætla að elda oní þau
á meðan mamma fer suður í próf í
nútímabókmenntum í Háskólan-
um. Hún situr inni og skrifar rit-
gerð um Ólaf Jóhann og er ekki
viðmælandi.
Áður en ég fer að sofa les ég
nokkrar matargerðarbækur, en
það eru mest spennandi reyfarar
sem ég kemst í. Matreiðslubækur
eiga aldrei að fara af náttborðinu.
Allra síst í eldhúsið. Ég er að lesa
um eggjaraétti. Daginn eftir hef-
ur Mary orð á því hvað eggin á
íslandi séu skrýtin. Hún borðar
auðvitað bara „náttúrleg“ egg í
Bretlandi, eftir að ráðherrann
breski var rekinn fyrir að segja
Ijótt um breska eggjabændur og
framleiðslu þeirra.
Það er ákveðið að kaupa hæn-
ur fyrir heimilið. Glæný egg beint
í pottinn. Mamma er búin með
ritgerðina og það er lagt af stað til
að kaupa hænur. Á leiðinni er ég
dregnn inn í nokkrar kirkjur, en
það er ættgeng árátta í móðu-
rættinni sem erfist sem betur fer
aðeins í annan hvern lið. Þegar
gengið er inn í þessar gömlu
sveitakirkjur, fyllast vitin af lykt
af þögn og efa. Skyldu menn
nokkurs staðar efast eins mikið
og í kirkjum?
Ég er því fegnust þegar komið
er á hæsnabúið. Ég ákveð að
kaupa mér ein hænu og fæ líka að
velja hanann. Þær eru blandaðar
íslenskar og hvítir ítalir og haninn
grásprengdur herra með dumb-
rauðan kamb. Ég skíri hann
Fuhrmann. Hann tekur nafngift-
ina mjög bókstaflega og reynir
allt til að geðjast mér. Hallar
undir flatt og er gáfulegur og
kamburinn dettur ofan í augun
eins og á norskum amtmanni sem
er að setja á sig embættismanna-
kolluna í fyrsta sinn.
Við búum um hænurnar tíu og
Fuhrmann í fjárhúsunum. Hey á
gólfinu, varpkassar í jötunni og
stórt svæði utandyra til að spóka
sig á. Ég drekra þær eins unga-
börn. Einkahænuna mína skíri ég
mína Appoloníu. Mér finnst hún
faliegust af þeim öllum, háfætt
með allskonar skrýtna svipi á
þessu pínulitla andliti.
Það er skelfilegt að fylgjast
með þeim fyrstu dagana. Þær
þekkja ekki mun á degi og nóttu,
húka alltaf á sama blettinum,
þora ekki út á kvöldin og haninn
galar hásri röddu uppúr hádegi.
Eg fyllist heilagri reiði yfir með-
ferðinni á þessum ræflum, sem
eru búnar að missa alla tilfinn-
ingu fyrir tilverunni lokaðar inni í
risastóru hænsnabúi. Eggin eru
slepjuleg með ljósgulri bragð-
lausri rauðu og skurnin hálfgagn-
sæ og brothætt.
En náttúran lætur ekki að sér
hæða. Eftir nokkurra daga vist í
fjárhúsinu með heilnæmum af-
göngum úr eldhúsinu mínu í
gogginn eru þær farnar að verpa
þessum líka gullfallegu eggjum.
Og nú spígspora þær um allt,
sofa á nóttunni, verpa á morgn-
ana og Fuhrmann galar hátt og
skýrt klukkan sex.
Mary segir að eggin séu bragð-
betri en þau bestu í Bretlandi. Af
hverju flytjið þið þau ekki út?
Svona alvöruegg með hænu-
bragði eru helmingi dýrari er-
lendis en þessara fjöldafram-
leiddu klessur, sem menn selja
sem egg hér í búðum. (Já, það er
allt í lagi að stefna mér fyrir að
segja þetta. Ég ætla ekki að verða
landbúnaðarráðherra. Reyndar
hef ég sagt Steingrími J. að hann
eigi að opna öll hænsnabú á
landinu og frelsa fiðurféð út úr
þessum nóttlausu þröngu kössum
og verða frægur fyrir hinn
heimsfræga þingeyska hænsna-
stofn, „frjálsar íslenskar", sem
verpir bestu eggjum í heimi).
Ég kveð hænurnar mínar og
segi þeim aðhaga sér almennilega
og verpa vel í sumar. Fuhrmann
vappar um fjárhúsið þegar ég fer í
rútuna og þykist ekki sjá að ég er
að fara. Þega rútan ekur framhjá
tignarlegasta fjalli á landinu,
Kaldbaki, sem ég er bókstaflega
ástfangin af, hugsa ég um hvað
það er nú heppilegt að hænur
skuli ekki geta lesið. Þessvegna
get ég óhrædd sagt hér á prenti að
ég er þegar farin að hlakka til að
éta hana Appólíníu mína í haust.