Þjóðviljinn - 04.05.1990, Blaðsíða 25

Systir Angelika
Óperusmiðjan og Leikhús Frú Emil-
ía;
Systir Angelika. Ópera í einum þætti
eftir Giacomo Puccini. Flytjendur:
Esther Helga Guðmundsdóttir, Inga
Backman, Jóhanna Þórhallsdóttir,
Elísabet Waage, Ingveldur Ólafsdótt-
ir, Guðrún Ásbjörnsdóttir, Sigríður
Gröndal, Inga Dóra Hrólfsdóttir, Elín
Huld Árnadóttir, Guðrún Jónsdóttir,
Margrét Jóhanna Pálmadóttir,
Hanna Dóra Sturludóttir og Ágústa
Ágústsdóttir.
Leikstjóri: Guðjón P. Pedersen
Hljómsveitarstjóri: Hákon Leifsson
Leikmynd og búningar: Helga Stef-
ánsdóttir
Það verður að teljast óvenju-
lega djarft framtak af Óperu-
smiðjunni og Frú Emilíu að ráð-
ast í flutning heillrar óperu með
fullskipaðri hljómsveit. í sýning-
arskrá segir að hugmyndin að
Óperusmiðjunni hafi vaknað hjá
nokkrum konum, sem höfðu ver-
ið í söngnámi og vildu skapa sér
atvinnugrundvöll að námi loknu.
Markmið smiðjunnar er að
„kynna og kynnast óperubók-
menntunum frá ýmsum tímum og
flytja þær á þann hátt sem við
teljum best henta hverju sinni.“
Ekki verður annað sagt en að
vel hafi tekist með þessa frum-
raun Óperusmiðjunnar miðað
við sett markmið. Áhorfendum
gefst hér tækifæri til þess að
kynnast óperu sem er lítt þekkt
hér á landi en býður engu að síður
upp á marga bestu kosti Puccinis
sem óperutónskálds. Sýningin
tekur aðeins tæpa klukkustund í
flutningi, og leikstjóri og leik-
myndasmiður hafa sniðið verk-
inu stakk eftir aðstæðum, sem
eru næsta óhefðbundnar fyrir óp-
eruflutning. Sviðsmyndin er ein-
földuð sem frekast er unnt, og
hljómsveitinni er komið fyrir til
hliðar við sviðið á bak við hálf-
gagnsæja blæju.
Saga óperunnar er einföld og
ekki sérlega áhugaverð í sjálfri
sér: Angelika hefur þegar óperan
hefst setið í klaustri í sjö ár, en
klausturvistin var refsing hennar
fyrir að eiga óskilgetið barn. Eftir
þennan tíma í einangrun frá fjöl-
skyldu sinni kemur frænka henn-
ar í heimsókn til þess að fá undir-
skrifað eignaafsal og tilkynnir
henni um leið að sonur hennar sé
látinn. Angelíka kunni fyrir sér í
lyfjasuðu og bruggar sér eitur og
deyr. Á dauðastundinni vitrast
henni heilög María.
Gallinn við söguna er meðal
annars sá að hún á sér aðdrag-
anda sem ekki sést á sviðinu en er
nauðsynlegur til skilnings. í raun
og veru þarf áhorfandinn að vera
búinn að lesa textann áður en
horft er á verkið, og á það ekki
síst við hér á landi, þar sem óper-
an er sungin á ítölsku. Texti
verksins er prentaður í leikskrá á
frummáli og í íslenskri þýðingu.
Engu að síður verður þessi
saga grípandi í tónmáli Puccinis.
Fá óperutónskáld standast hann í
því að magna fram stemmningu
eða andrúmsloft og tónlist hans
er þeim eiginleikum gædd að
þjóna sögunni fullkomlega, án
allra útúrdúra. Tónninn og meló-
dían í þessari tónlist eru hrein og
tær eins og frekast má vera og
grípa sérhvert heyrandi eyra.
Pað skein í gegn í þessari upp-
færslu Guðjóns P. Pedersen á
óperunni, að hann hafði skemmt
sér vel við þetta verkefni. Ýmis-
legt í þessari útfærslu hefði sjálf-
sagt komið Puccini mjög á óvart,
en í óperutextanum eru ná-
kvæmar útlistanir fyrir sviðsetn-
ingu, sem í fáu líkist verki Frú
Emilíu. Nokkur atriði voru blátt
áfram óborganleg eins og þegar
nunnurnar gæddu sér á rifsberj-
unum eða senan með frænkunni,
sem Jóhanna Þórhallsdóttir lék
og söng með ágætum. Kannski
vantaði eitthvað upp á að það
kæmist til skila þegar Angelíka
bruggaði meðul sín, í fyrra
skiptið til lækningar á geitungs-
biti, í síðara skiptið til þess að
lækna sjálfa sig af þeim óbærilega
sársauka sem lífið hafði veitt
henni.
Flutningur tónlistarinnar virt-
ist mér takast eftir aðstæðum vel.
Hljómsveitin lék með þeim ágæt-
um að ég kann ekki út á að setja
en af söngkonunum mæddi mest
á þeim Esther Helgu Guðmunds-
dóttur og Ingu Bachman, sem
sungu hlutverk Angeliku í sitt
hvorri sýningu á frumsýningar-
kvöldið. Hlutverk Angelíku gerir
miklar kröfur til flytjanda og
minnir í sumu á hlutverk Mimíar í
annari óperu Puccinis, La Bo-
héme. Þær Esther og Inga fluttu
hlutverkið með ólíkum hætti, þar
sem Esther sýndi meiri leikræna
innlifun og mýkt í rödd, en mér
virtist röddin verða svolítið
klemmd og óörugg á efstu tónun-
um. Inga Bachman söng af ör-
yggi, en túlkun hennar galt fyrir
það að hún var nokkuð stíf í fram-
komu. Sigríður Gröndal söng
hlutverk Systur Genovieffu af
mikilli prýði.
Leikmynd og búningar Helgu
Stefánsdóttur féllu vel að þessari
Inga Bachman í hlutverki Systur Angeliku
einfölduðu uppsetningu, og má
þar sérstaklega nefna gervi
frænkunnar. Þá var iýsing Jó-
hanns Pálmasonar víða áhrifarík,
en ég saknaði þess þó að sjá ekki
nóttina með áhrifameiri hætti í
kaflanum þar sem Angelíka fer
að byrla sjálfri sér eitrið.
Frumkvæði þetta er í alla staði
hið lofsverðasta og lofar góðu um
framhaldið. Gaman væri að sjá
íslensk tónskáld spreyta sig á
stuttum kammeróperum fyrir
þetta svið. Því þarna er greinilega
vettvangur fyrir óhefðbundinn
óperuflutning sem opnar um leið
nýja möguleika.
-Ólafur Gíslason
Tvö píanó og ein rödd
Háskólabíó
Baker-bræðurnir (The Fabulous
Baker boys)
Leikstjóri: Steven Kloves
Handrit: Steven Kloves
Aðalhlutverk: JeffBridges, Michelle
Pfeiffer, Beau Bridges
Eiginlega ætti maður að skrifa
um Baker-bræðurna með léttu
píanóundirspili, - og síðan gæti
lesandinn heyrt tónlist í bak-
grunninum um leið og hann les
greinina. En vegna tæknilegra
örðugleika er þetta ekki hægt og
lesandinn verður að ímynda sér
létta dinnertónlist til að byrja
með sem síðan verður djassaðri
eftir því sem á líður. Því myndin
Baker-bræðurnir er mettuð af
tónlist þó að hún sé engin
tónlistarmynd.
Jack og Frank Baker (Jeff og
Beau Bridges) eru bræður sem
vinna fyrir sér með að leika á tvö
píanó á hótelbörum og veitinga-
húsum í Seattle. Vinsældir þeirra
eru mikið farnar að dvína (voru
þær nokkurntíma miklar?) og
þeir ákveða að ráða söngkonu til
að hressa upp á atriðið. Inn kem-
ur Susie Diamond (Pfeiffer),
kynþokkafull ljóska með vafa-
sama fortíð. Þeir verða vinsælli
fyrir vikið en 30 ára samstarf
bræðranna er í hættu. Susie pirrar
eldri bróðurinn Frank (Beau)
sem er hæfileikalaus, ábyrgðar-
fullur heimilisfaðir sem sér um
peningamál og bókanir, en
heillar Jack (Jeff) yngri bróður-
inn. Hann er „listamaðurinn",
drykkfelld bóhemtýpa með stóra
drauma sem hann reynir að bæla
niður. Náttúrlega endar þetta
með ósköpum í d-moll, en ekki
orð um það meir.
Ég las nýlega í erlendu blaði að
söngkonan Madonna hefði fyrst
verið beðin um að leika Susie
Diamond sem Pfeiffer leikur, en
hún vildi ekki hlutverkið. Án
þess að vilja segja nokkuð niðr-
andi um drottningu dægurlag-
anna er ég afskaplega fegin að
henni skyldi ekki lítast á hlut-
verkið, því þótt hún syngi eflaust
betur en Pfeiffer hefur hún ekki
sýnt (ennþá) að hún sé þrungin
leikhæfileikum, og þeir eru
nauðsynlegir til að Susie verði
ekki eins og hver önnur stereó-
týpa. Pfeiffer uppfyllir hér loforð
sem hún gaf með leik sínum í
myndunum „Married to the
Mob“ og „Dangerous liasions"
og það verður gaman að sjá hvað
hún gerir næst.
Af þrem aðalleikurunum kem-
ur Beau manni minnst við. Hans
hlutverk er vanþakklátast og Jeff
og Michelle leika hann eiginlega
alveg úr buxunum, ef svo má að
orði komast. Þau eru frábær. En
það er líka leikstjóranum að
þakka að persónurnar, kjaftfora
söngkonan og listamaðurinn sem
er sama um allt, verða aldrei
klisjukenndar, heldur eru þær lif-
andi alvörufólk. Kannski ekki
fólk sem maður hittir á hverjum
degi, en hvað um það?
Myndin Baker-bræðurnir býr
yfir sömu eiginleikum og einfalt
lag, rómantískt án þess að vera
hallærislegt; en átökin í hápunkti
myndarinnar snúast um það
hvernig meðalmennskan getur
eitt andartak hafið sig upp yfir
sjálfa sig, og eftir það verður hún
aldrei nóg.
Rétt í lokin vil ég vara fólk við
prógramminu. Ef það er lesið
áður en maður sér myndina þá er
hún ónýt.
Sif
• OPERUKJALLARINN • KRINGLUKRAIN • BORGARLEIKHUSIÐ • IÐNO • HORNIÐ • FIMMAN • HOTEL BORG • KRINGLUKRAIN • BORGARLEIKHUSIÐ • IÐNO • HORNIÐ
cn
'ZD
X
co
ZD
Q
CÐ
O
CÐ
a
O
CQ
ZL. ÍRerWJÍK 6.-13. m 1990
ö
E
<>
HÓTEL BORG:
Léttsveit Tónlistarskóla Keflavíkur
og Sextett Tónlistarskóla FÍH
FÓGETINN:
Kuran - Swing
DUUS HÚS:
Kvartett Kristjóns Magnússonar
GAUKUR Á STÖNG:
Súld
HORNIÐ:
Hljómsveit Eddu Borg
FIMMAN:
Blúskvöld/Vindlar Faraós
ÓPERUKJALLARINN:
Borgarhljómsveitin
KRINGLUKRÁIN:
Sveiflusextettinn
• OPERUKJALLARINN • KRINGLUKRAIN • BORGARLEIKHUSIÐ • IÐNO • HORNIÐ • FOGETINN • DUUSHUS • KRINGLUKRAIN • BORGARLEIKHUSIÐ • IÐNO • HORNIÐ
• HÓTEL BORG • FÓGETINN • DUUSHUS •