Þjóðviljinn - 04.05.1990, Blaðsíða 28

Bandaríkin
Utflutningur á tóbaki
tvöfaldast
Þrátt fyrir mikinn áróður gegn tóbaksneyslu um allan heim
Víöa frá hinum þróaðri og efn-
aðri löndum berast fregnir um að
tóbaksneysla standi í stað eða
minnki - svo er fyrir að þakka
áróðursherferðum gegn reyking-
um eða banni við að auglýsa tó-
baksvörur. Það kemur því nokk-
uð spánskt fyrir sjónir, að banda-
ríski tóbaksiðnaðurinn hefur tvö-
faldað útflutningstekjur sínar á
síðastliðnum áratug. Og veldur
þar um miklu frumkvæði
stjórnvalda sem hafa „opnað
markaði í Austurlöndum fjærfyrir
bandarískar sígarettur".
Á níunda áratugnum hafa
Bandaríkin selt sígarettur og ann-
að tóbak fyrir um 25 miljarði
dollara í viðskiptum við önnur
lönd, að því er segir í skýrslu
Sambands bandarískra tóbaks-
Það er mesti útflutningur sem um
getur í þau 300 ár sem „hin um-
deilda tóbaksjurt hefur vaxið í
þessu Iandi“ eins og í skýrslunni
segir.
Hundingja-
aðferöir
Ekki eru allir jafnánægðir með
þennan útflutningsárangur. Að-
stoðarheilbrigðisráðherra
Bandaríkjanna, James Mason,
hefur meðal annarra gagnrýnt
harðlega viðskiptastefnu Banda-
ríkjanna, sem hefur í þessu dæmi
komið fram í því að greitt hefur
verið fyrir útflutningi á banda-
rískum sígarettum með markaðs-
aðferðum sem ráðherrann kennir
við hundingjahátt. Kom málið á
dagskrá á mikilli alþjóðlegri ráð-
stefnu um reykingar sem nýlega
var haldin í Astralíu, en þar var
því spáð að reykingar mundu
kosta um 500 miljónir manna lífið
á næsta aldarfjórðungi. Ekki síst
vegna þess hve vel tóbaksfram-
leiðendum hefur gengið að
„markaðssetja" sígarettuna í
þriðja heiminum.
Til dæmis er tekið, að banda-
rískir viðskiptafulltrúar hafi að
beiðni sinna tóbakssala
„rannsakað", hvort Thailand
takmarki „með ódrengilegum
hætti“ innflutning á bandarísku
tóbaki. Áður hafði með tilstilli
opinberra aðila verið greitt fyrir
opnun sígarettumarkaða í Tæ-
van, Japan og Suður-Kóreu.
Byggt á Reuter
sala.
Útflutningur á tóbaki nam um
það bil tveim miljörðum dollara
árið 1980 en hefur síðan klifrað
upp í 4,2 miljarði á árinu 1989.
Viljastyrkur
lengir lífið
Viljastyrkur getur
hjálpað dauðvona
fólki til að lifa lengur,
til dæmis ef sá sem
dauðvona er vill
halda upp á merki-
legar hátíðir í lífi sínu
Slík er niðurstaða rannsóknar,
sem nýlega var gerð í Kaliforníu.
En þar kom fram að meðal aldr-
aðra kínverskra kvenna var
óvenjulega lítið um dauðsföll vik-
una fyrir meiriháttar fjölskyldu-
hátíð - síðan fjölgaði dauðsföll-
um upp fyrir það sem eðlilegt má
teljast um leið og hátíðin var hjá
liðin.
Rannsóknin var gerð með
þeim hætti að fylgst var með
dauðsföllum meðal hálfáttræðra
kínverskra kvenna fyrir og eftir
Uppskerumánahátíðina svo-
nefndu. En þetta er þýðingar-
mikil fjölskylduhátíð i lífi kínver-
skættaðs fólks - þar er ættmóðir-
in, elsta konan í fjölskyldunni, í
forsæti og segir hinum yngri fyrir
verkum, svo til einhvers er að
hlakka. Þessi kínverska fjöl-
skylduhátíð var valin vegna þess,
að hún er ekki haldin á sama tíma
ár hvert og vegna þess að auðvelt
er að bera saman dauðsföll meðal
kínverskra kvenna og ekki kín-
verskra á sama tíma.
Rannsóknin greinir frá því að
vikuna fyrir fyrrnefnda hátíð
voru dauðsföll 35% sjaldgæfari
meðal kínverskra kvenna en
meðal annarra kvenna á sama
aldri. Vikuna eftir að hátíðinni
lauk voru svo dauðsföll meðal
kínverskra kvenna aldraðra
34,6% tíðari en eðlilegt mátti
teljast.
Ýmislegt bendir og til þess að
tilhlökkun vegna afmælis aldraðs
manns geti slegið á frest andláti
hans.
Sú rannsókn sem gerð var í
Kaliforníu á sér hliðstæðu í ann-
arri rannsókn á öldruðum gyð-
ingum, sem virtust geta slegið
dauða sínum á frest þar til þeir
höfðu enn einu sinni haldið upp á
pesakh, páskahátið sína.
áb/ reuter
OPINN FUNDUR
í Múlakaffi
laugardagsmorguninn 5. maí kl. 9.00
Kristín Hrafn Kristrún
Ræðumenn:
Krístín Á. Ólafsdóttir
Hrafn Jökulsson
Fundarstjóri: Kristrún Guðmundsdóttir
H-Listinn