Þjóðviljinn - 08.06.1990, Blaðsíða 5

• •
'!7,< ^CTTTn A C1 T7*Tfc 17*nmm n
xCJSX UDACySr Ivr^ I 1IR
Sambandið
Meirihluti fyrir breytingum
Eigiðfé Sambandsins nær uppurið. Þriggja miljarða halli áþremur árum. Sigurður Markússon nœr öruggur
ístjórnarformanninn. Forystan gagnrýndharðlega. Forstöðumaður verslunardeildarsegir útlánastefnu deildarinnar
hafa verið óábyrga
Greinilegur meirihlutavilji
virðist vera fyrir því á aðal-
fundi Sambands íslenskra sam-
vinnufélaga að samþykkja til-
lögur stjórnar SÍS um að skipta
Sambandinu upp í einstök
hlutafélög, þar sem sambandinu
verði breytt í eignarhaldsfélag.
Hlutur sambandsins í einstökum
félögum verður samkvæmt til-
lögunum 50%. Á fundinum í gær
kom fram að SÍS hefur tapað 3
miljörðum á undanförnum þrem-
ur árum og kom fram hörð
gagnrýni á æðstu yfirmenn SÍS,
sem voru sakaðir um mistök í
stjórnun og að hafa hundsað sam-
þykktir stjórnar. Allar líkur
benda til að Sigurður Markússon
framkvæmdastjóri sjávarafurða-
deildar verði kjörinn formaður
stjórnar í dag.
Hrikaleg fjárhagsstaða SÍS var
fundarmönnum greinilega mikið
áhyggjuefni á fyrsta degi aðal-
fundarins í gær. 1 ræðum manna
mátti heyra ásökun á forstjóra og
æðstu menn Sambandsins fyrir að
hafa gert alvarleg mistök í rekstr-
inum og tónninn í mönnum var á
þá leið að nú væri annað hvort að
duga eða drepast fyrir Samband-
ið. Fráfarandi stjórnarformaður,
Ólafur Sverrisson, sagði í sinni
ræðu að Guðjón B. Ólafsson for-
stjóri hefði ekki orðið við tilmæl-
um stjórnarinnar um að leggja
fram greinargerð og áætlun um
framtíðarrekstur SIS. Pá sagði
Ólafur að þau ráð sem forstjórinn
hefði gripið til hefðu ekki dugað
til að rétta við stöðuna.
Samkvæmt tillögum stjórnar
Sambandsins er gert ráð fyrir að
sex deildum SÍS verði breytt í
jafnmörg hlutafélög. Sigurður
Markússon er formaður þeirrar
nefndar sem mótaði tillögurnar
og gerði hann grein fyrir áætlun-
um um rekstrarafkomu einstakra
deilda á fyrsta ári í nýju skipulagi.
Reiknað er með að hlutafé
Sjávarafurðadeildar verði 575
miljónir króna og hagnaður á
fyrsta ári verði 20 miljónir. Hlut-
afé Búvörudeildar er áætlað 230
miljónir króna og reiknað með að
þriggja miljóna halli verði á
fyrsta ári. Um 86 miijóna halli er
áætlaður á Verslunardeild og að
hlutafé hennar verði 456 miljón-
ir. Verslunardeildin er einn
þyngsti bagginn á SÍS og gera
áætlanir ráð fyrir að SÍS taki á sig
uppsafnað tap deildarinnar.
Næstmestur halli er áætlaður á
Jötun, eða 45 miljónir á fyrsta
ári, en hlutafé er áætlað 140 milj-
ónir. Hlutafé Skipadeildar er
áætlað 761 miljón og er gengið út
frá 24 miljóna hagnaði af henni.
Hlutafé Skinnadeildar verður
104 miljónir og hagnaður er áætl-
aður 13 miljónir króna.
í heildina áætlar stjórn Sam-
bandsins að 78 miljóna halli verði
á hinum sex nýju hlutafélögum.
Eigið fé verður samanlagt 2,2
miljarðar, þar af leggur SÍS til 1,8
miljarða, eða 81% af heildar
hlutafé. Að meðaltali verður
eiginfjárhlutfall félaganna 23%
samkvæmt sömu áætlunum.
Heildarskuldir Sambandsins
eru áætlaðar um 10 miljarðar.
Eftir að menn höfðu heyrt tölur
um afkomuna að undanförnu og
áætlanir um afkomu hinna nýju
hlutafélaga, skyldi engan undra
að fundarmenn lýstu margir yfir
áhyggjum sínum um að fáir muni
vera fúsir til að leggja fé í hlutafé-
lögin sex. Jóhannes Geir Sigur-
geirsson frá KEA sagði að menn
myndu ekki standa í röðum til að
kaupa hlutabréf. En engu að
. síður þyrfti að hafa uppi áætlanir
um hverjum ætti að selja hlut.
Ólafur Friðriksson fram-
kvæmdastjóri Verslunardeildar
sagðist ekki hafa gert sér grein
fyrir því þegar hann tók við
deildinni fyrir tveimur árum,
hversu hrikaleg staðan væri.
Hann sagði stöðuna ma. vera
slæma vegna óábyrgrar útlána-
stefnu deildarinnar til kaupfélag-
anna, sérstaklega til þeirra sem
væru búin að vera í vonlausri
stöðu lengi. Þannig hefðu tapast
115 miljónir. Einnig hefði komið
í ljós að töpuð gjöld deildarinnar
væru 40 miljónir. Þá sagði Ólafur
Verslunardeildina sitja uppi með
alltof dýrar og stórar húseignir.
í opnunarræðu sinni sagðist
Guðjón B. Ólafsson hafa verið
fylgjandi því að breyta SÍS í eitt
stórt hlutafélag. Hann sagðist
hins vegar heilshugar styðja hug-
myndir stjórnarinnar, ef niður-
staðan yrði sú að hagsmunaaðilar
teldu sér ekki lengur fært að
starfa í einu félagi, vegna viðvar-
andi rekstrarvanda á verslunar-
sviðinu. -hmp
Þeir voru þungbrýndir, Ólafur Sverrisson fráfarandi stjómarformaður
Sambandsins og Guðjón B. Ólafsson forstjóri, við setningu aðalfundar
SfS í gær. Mynd: Ari.
Hornafjörður
Osinn rannsakaður
Ráðstefna um Hornafjarðarós um helgina
Bæjarstjórn Hafnar f Horna-
firði og Hafnamálastofnun
efna til ráðstefnu á Höfn um
náttúrufar Hornafjarðar og
Hornafjarðarós. Þar verða kann-
aðir hinir ýmsu þættir náttúru-
fars við Hornafjörð og áhrif
þeirra á siglingaleið um ósinn,
sem lengi hefur verið til trafala.
Ráðstefnan hefst í dag og heldur
áfram á morgun.
Hafnamálastofnun hefur und-
anfarið unnið að rannsóknaáætl-
un á siglingaleiðinni í samráði við
heimamenn, og er markmið þess-
ara rannsókna að finna leiðir til
að bæta skilyrði og auka öryggi
þeirra sem leið eiga um ósinn.
Sem kunnugt er eru aðstæður þar
mjög erfiðar og ekki síst á vetrum
þegar brimaldan kastar sandi og
möl inn yfir tangann á svokallaðri
Landbúnaður
Norrænir bændur bjóða Island
Idag lýkur í Þrándheimi í Noregi
ársþingi Alþjóðasambands bú-
vöruframleiðenda, IFAP. Nor-
rænu bændasamtökin lögðu þar
fram tillögu um að halda sem
fyrst alþjóðaráðstefnu stjórn-
valda og bændasamtaka um um-
hverfismál og nýtingu auðlinda,
fólksfjölgun, hagvöxt og aukið
viðskiptafreísi. I tillögu Norður-
landanna er stungið upp á Islandi
sem fundarstað og vísað til áhuga
Steingríms Hermannssonar for-
sætisráðherra um að Islendingar
skipulegðu ráðstefnuna og sæju
um framkvæmd hennar.
Stéttarsamband bænda er aðili
að IFAP og 5 íslendingar hafa
setið ársfundinn í Noregi. Að
sögn Hauks Halldórssonar for-
manns SB hefur verið vel tekið í
hugmyndina um þátt íslendinga í
því að hleypa af stokkunum með
ráðstefnuhaldinu nýjum alþjóð-
asamtökum undir heitinu OESG,
Organisation for Environment
and Sustainable Growth, sem
mætti þýða Samtök um umhverf-
ismál og umhverfisholla þróun.
ÓHT
Austurfjöru. Þessi sandburður
lengir síðan tangann og þrengir
siglingaleið.
Rannsóknaáætlunin gerir ráð
fyrir að í ár verði unnið að undir-
búningi og gagnasöfnun og verð-
ur sú vinna kostuð af Hafnamál-
astofnun. Á árinu 1991 verður
unnið að frekari gagnsöfnun og
úrvinnslu fyrirliggjandi gagna.
Árið 1992 fer í vinnu við
straumfræði- og tölvuvinnslu í
Kaupmannahöfn, en leitað var til
dönsku straumfræðistöðvarinnar
(DHI), sem er talin sú fremsta í
dag við að kljást við aðstæður
eins og eru við Hornafjarðarós
með aðstoð stærðfræðilegra tölv-
ulíkana. 1993 verður unnið að
lokaniðurstöðu og kynntar til-
Iögur að mannvirkjagerð. Þessar
rannsóknir munu þurfa sérstaka
fjárveitingu.
Að sögn Hallgríms Guð-
mundssonar bæjarstjóra á Höfn,
er þetta mjög brýnt verkefni og
nauðsynlegt að finna leiðir til úr-
lausnar. Ósinn hefur skapað
mikil vandræði fyrir þá sem hafa
þurft að sigla um hann, ekki síst í
vetur þegar nokkuð var um
strand.
Strœtó
Akstri hætt
vegna dóms
„Okkur flnnst þessi dómur
Hæstaréttar vera harður þar sem
hann stefnir atvinnuöryggi okkar
í hættu. Hins vegar undirstrikar
dómurinn ábyrgð okkar í starfi.
Aftur á móti verðum við ekki var-
ir við að þessi ábyrgð sem á okkur
er lögð sé metin að verðleikum
hvað laun snertir," sagði Sigur-
björn Halldórsson öryggisfulltrúi
vagnstjóra.
Strætisvagnabílstjórar í
Reykjavík lögðu niður vinnu í
tæpa tvo tíma í gær og var tíminn
notaður til að funda um hæsta-
réttardóm sem kveðinn var upp
daginn áður. Þar var stætisvagna-
bflstjóri dæmdur fyrir manndráp
af gáleysi með því að aka á aldr-
aða konu sem lést skömmu
seinna. En mikil hálka var þegar
slysið átti sér stað. Bflstjórinn var
dæmdur í mánaðarfangelsi, skil-
orðsbundið í tvö ár og sviptur
ökuleyfi í hálft ár.
Athygli vekur að í dómi Hæst-
aréttar er tekið fram að strætis-
vagninn reyndist ekki vera á negl-
dum hjólbörðum þegar umrætt
slys varð þó svo að það sé ekki
lögbundið.
-grh
Skattheimta
Ekki virðisauki af unglingavinnu
Ný reglugerð sker úr um skattskyldu opinberra aðila
Fjármálaráðherra undirritaði í
gær reglugerð um skatt-
greiðslur af starfsemi ríkisfyrir-
tækja og sveitarfélaga, og tekur
hún til virðisaukaskatts af skatt-
skyldri starfsemi opinberra aðila.
Þar kemur m.a. fram að áhyggj-
ur sveitarfélaga af því að þurfa að
greiða virðisaukskatt með álagi,
eins og fram kom í Þjóðvfljanum í
gær, eru óþarfar, því vinnuskólar
nemenda undir 16 ára aldri og
sumarvinna skólafólks á aldrin-
um 16-25 ára er undanþegin virð-
isaukaskatti.
Sveitarfélögum, stofnunum
þeirra og fyrirtækjum, ríkisfyrir-
tækjum og stofnunum er skylt að
greiða virðisaukaskatt að því
leyti sem þær selja skattskylda
vöru eða þjónustu í samkeppni
við atvinnufyrirtæki.
Meðal þeirrar starfsemi sem
undanþegin er virðisaukaskatti
er heilbrigðisþjónusta, skóla-
starf, félagsleg þjónusta á borð
við rekstur barnaheimila og upp-
tökuheimili, menningarstarf-
semi, rekstur íþróttamannvirkja
ofl.
Endurgreiddur skal virðis-
aukaskattur sem leggst á sorp-
hreinsun, ræstingu, snjómokstur,
björgunarstörf og öryggisgæslu,
þjónustu sérfræðinga sem starfa
fyrir atvinnulífið, svo sem verkf-
ræðinga, tæknifræðinga, arki-
tekta, lögfræðinga ogendurskoð-
enda.
Virðisaukaskattur leggst á
byggingastarfsemi ríkis og
sveitarfélaga, vegagerð og sam-
göngubætur, holræsagerð og
vatnslagnir, byggingu íþrótta-
mannvirkja, viðhald mannvirkja
af ýmsu tagi og þjónustu sem
byggir á iðnmenntun.
ÓHT
Föstudagur 8. júní 1990 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 5