Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.1995, Blaðsíða 30

Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.1995, Blaðsíða 30
42 MÁNUDAGUR 11. DESEMBER 1995 KIMPEX FYRIR VÉLSLEÐANN V GAS- DEMPARAR Arctic Cát frá kr. 7.118 Kawasaki frá kr. 6.927 Polaris frá kr. 5.860 Skidoo frá kr. 4.981 Yamaha frá kr. 4.857 Betra verð er vandfundið GKMMXÉS » Skútuvogi 12A, s. 581 2530 J-. Silhináttföt BOLAPRENTUN fyrir fyrirtæki, ífirótta- félöo og einstaklinga ^ Úrval af gæðafatnaði til áprentunar Hönnun og uppsetning Tökum að okkur stór verk og smá Hafðu samband og athugaðu hvað við getum gert fyrir þig! Menning Ljoð Þorsteins í þessari ljóðabók Þorsteins frá Hamri eru rúmlega fjórir tugir ljóða, hún skipt- ist í fjóra hluta. Tveir þeir stystu eru nafngreindir, „Strokudrengir" (I—VI) og „Úr vitjun til vöggu Seifs“, en þau fimm ljóð eru sviðsett í Grikklandi. Þar lýsir hann staðháttúm, stundum til að bera saman við íslenska sögustaði, lið fyrir lið, en stundum til að sýna flöktandi verðandi menningar, fjarri öllum klisjum mann- kynssögunnar. í Strokudrengur IV stillir hann óljós- um hugsunum, kenndum og hugboðum andspænis hefðbundnum hugtökum og klisjum, sem ætlað er að hemja þær. Og hann líkir þessu við annars vegar ein- fara, sem leita til öræfanna, líkir stroku- hestum eða villtum dýrum, en hins vegar reyna annars konar menn að koma þeim í yflrhöfn eða eitthvað í þeim dúr. Þetta er dæmigert fyrir Þorstein, hvernig hann gerir nær óræðar hugmyndir skynjanleg- ar með líkingum við mannlíf - fyrri tíðar frekar en nútíðar. í samræmi við það er upphafinn ritmálsstíll á þessu framan af, og við það skerpist andstæða hans á seinni hlutanum, sem lýsir frelsisþránni. Þar er meiri talmálsblær, og umfram allt er sú klausa ein setning, ör upptalning sem hæfir þessari ókyrru rás. Bókmenntir viðsjálustu tyllidagarnir eru liðnir hjá. Annað ljóð er sett samar, úr vísunum tU þjóðsagna og forns sagr.adans, auk alkunns orðalags um að eitthvað sé traust eins og bjarg. En þetta leiðir til þess að sýna „bjargfasta vissu“ sem einkenni á „steinrunnu fólki“, og nú koma tröllasögurnar inn til að sýna slíkt fólk sem „nátttrölT, fólk sem er svo fast í hugsanavenjum að það get- ur ekki skynjað neitt nýtt. Vísun í Ólaf lUjurós sýnir hins vegar seiðandi háskann sem fylgir því að opna sig fyrir nýju framandi. Það er eðlUegt að skilja þann sem tU er talað í ljóðinu sem hitt nátttröllið í lokalínunni, gott ef lesandinn verður ekki að taka þetta til sín. Útkoman verður sú að við sjá- um mynd veruleikans eins og gliðna sundur í skynjun augnabliksins. Strandseta Þú kallar steindranginn ímynd aUs sem er traust, einnar merkingar, svikalaust, satt. Virðir hann fyrir þér stásslegur sjálfur og strokinn á blækyrrum aftni með björgum fram. Svo verður þér kynlega heitt, órótt hið innra. Þú hefur vart undan að halda sparilegum spekingssvipnum: Því tröllið sem forðum nam staðar og varð hér að steini er byrjað að kallast á vð annað tröU...“ Þorsteinn frá Hamri Það talar í trjánum Iðunn 1995, 64 bls. Strokudrengur IV Sumar hugsanir eru ætíð nafnlausar og kann að finnast kalt sem slíkum, ekki síst þeg- ar hver þytur af fregn eða sveipur í sáluhliði eignar sér hlutdeUd í spurn þeirra og spáför- um. En beri svo við að menn nálgist þær hreyknir með skjólgóða og litríka nafngift, er sú viðleitni ófyrirsynju, því sjálfar kjósa þess- ar hugsanir enn um sinn ókannaðar lendur, byljótt líf, myrkur og annað misjafnt, úti, langt í fjarska, allt fremur en nafnið, í þeirri von að komast þó einhverntíma aftur til manna þegar Örn Ólafsson Þorsteinn frá Hamri Myndasögur í Greip og Við hamarinn Myndræn frásögn hefur löngum legið nærri hjarta íslendingsins likt og sjá má af myndlýst- um handritum og Bayeux-reUinum frá tölftu öld þar sem eingöngu er notast við myndir til að lýsa viðfangsefninu. í dag eru kvikmyndir í hlutverki þess konar myndfrásagnarmiðils en einnig myndasögur. Báðir þessir miðlar teljast eiga aldarafmæli um þessar mundir og er fróð- legt að sjá á hversu ólíkan hátt þeir hafa spjar- að sig. Á meðan kvikmyndin hefur öðlast sess sem hámenningarlistgrein situr myndasagan enn i öskustónni og lætur sig dreyma. Nú hafa hins vegar verið opnaðar tvær sýningar, önnur í Gallerí Greip og hin Við hamarinn í Hafnar- firði þar sem tengsl myndasögunar við mynd- listina eru leidd í ljós og sýnt fram á að skilin á milli hámenningar og lágmenningar eru oft ærið óljós, m.a. í verkum Errós, sem á verk á sýningunni Við hamarinn í Hafnarfirði. Markaðsvara eða list? Jafnhliða sýningunum, sem haldnar eru í til- efni af aldarafmæli myndasögunnar, hefur ver- ið gefið út sjöunda tölublað myndasöguritsins (Gisp!) sem jafnframt gegnir hlutverki sýning- arskrár. Þar er m.a. að finna skemmtilega grein eftir Þorra Hringsson um lágménningar- áru myndasögunnar o.fl. Niðurstaða hans er sú að „ef ekki væri til lágkúruleg fjöldamenning væri erfitt að framlengja goðsögnina um há- menninguna“. Hins vegar er ekki hægt að skrifa upp á að þau verk sem sýnd eru í Gall- erí Greip og Við hamarinn tilheyri lágkúru- legri fjöldamenningu. í Gallerí Greip eru að vísu verk sem eiga að nálgast þá skilgreiningu en þá fremur út frá listrænum forsendum en markaðslegum. Myndasögur sem markaðsvara eru nánast óþekkt fyrirbæri hér á landi og tengjast fremur þeim menningarsvæðum þar sern lestrarkunnáttu er áfátt, s.s. eins og í Mexíkó, eða þar sem hægt er að halda verði þeirra svo lágu að götustrákar geti átt fyrir blöðunum, eins og raunin hefur verið með has- arblöðin í Bandarikjunum. Myndlist Ólafur J. Engllbertsson Tengsl myndasögunnar við málverkið Þó svo að nýir teiknarar á borð við Magnús Helgason og Andreu Helgadóttur og Bjarka Kaikumo nálgist myndasöguna út frá forsend- um hasarblaðanna amerisku segir það ekkert um staðal myndasögunnar hér á landi. Með þessum sýningum kemur glöggt í ljós að myndasögublöð á borð við Bandorm (og Gisp!) hafa piægt akur sem á örugglega eftir að blómstra vel í framtíðinni. Þeir Halldór Bald- ursson, Bjarni Hinriksson og Þorri Hringsson standa að útgáfu (Gisp!) og eiga jafnframt mest- an þátt í uppsetningu sýninganna. Sýningin í Galleríi Greip hefur meira tækifærisyfirbragð en sú Við hamarinn. Þó eiga margir verk á báðum sýningunum, m.a. Ómar Stefánsson, Óskar Thorarensen, Bragi Halldórsson og Steingrímur Eyfjörð. Sýningunni Við hamar- inn er ætlað að benda á tengsl myndasögunnar við málverkið og þar er að finna margt merkra verka eftir m.a. Helga Þorgils Friðjónsson, Þor- vald Þorsteinsson, Hallgrím Helgason, Kristin G. Harðarson, Þór Vigfússon, Daða Guðbjörns- son og Erró, svo nokkrir séu nefndir. Hér er um að ræða skemmtilegar og líflegar sýningar sem lífga upp á skammdegið um leið og þær lýsa á sinn hátt þeim þjóðarkarakter að tengja mynd við frásögn. Sá karakter tengist hins veg- ar ekki á beinan hátt lágkúru eða peningasjón- armiðum annarra menningarsvæðá þótt hann sé bæði alþýðlegur og alþjóðlegur og geti verið klúr. Sýningarnar í Greip og Við hamarinn standa tii 17. desember. SIOUMULA 33 SIMI581 4141. FAX 588 4141|

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.