Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.1996, Page 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 5. NÓVEMBER 1996
útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoóarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI11,
blaóaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: fflJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins i stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Heilsuspillandi ríkisstjórn
Hagfræðideild Alþýðusambandsins hefur reiknað upp
verðkannanir og komizt að raun um, að stjómvöld hafi
með ofurtollum á grænmeti aukið skuldir heimilanna
um 1,3 milljarða króna á síðustu tveimur árum. Nú þurfi
að hækka laun um 1,5% vegna þessa eins út af fyrir sig.
Sjálfsagt er unnt að reikna kostnað fólks af ofurtollum
stjómvalda á ýmsan hátt og fá misjafnar niðurstöður.
Meðan ekki em rökstuddar betri tölur um afleiðingam-
ar en þær, sem Alþýðusambandið hefur reiknað, verða
þær teknar gildar sem stærðargráða vandamálsins.
Ríkisstjómin hefur snúið út úr alþjóðlegu tollasam-
komulagi, sem kennt er við GATT og var undanfari þess,
að komið var á fót Alþjóða viðskiptastofnuninni. Ríkis-
stjómin fullyrðir blákalt, að markmið samkomulagsins
hafi ekki verið að lækka vöruverð til almennings.
Markmiðið með auknu viðskiptafrelsi í milliríkja-
verzlun er að gera aðildarríki Alþjóða viðskiptastofhun-
arinnar samkeppnishæfari á sérsviðum sínum með því
að lækka rekstrarkostnað þeirra og auðvelda þeim að
afla sér markaða fyrir útflutningsafurðir sínar.
Fullyrðingar um, að ekkert markmið eða hálft mark-
mið hafi verið með auknu viðskiptafrelsi, eru gripnar úr
lausu lofti. Þær sýna hins vegar yfirgengilegan hroka
ríkisstjómar, sem telur sig vita af reynslu, að kjósendur
haldi áfram að éta þvættinginn úr lófa hennar.
Samkomulagið miðaðist við hægfara bata á því
ástandi, sem fyrir var. Enginn reiknaði með, að ein rík-
isstjóm í heiminum læsi biblíuna eins og kölski og
hækkaði grænmetisverð frá því, sem fyrir var. En þetta
hefur einmitt gerzt hjá svartasta afturhaldinu á íslandi.
íslenzk stjómvöld hafa talið sig vera að ganga erinda
framleiðenda grænmetis, þegar þau bönnuðu áður fýrr
innflutning grænmetis og setja núna ofturtolla á þennan
innflutning. En afleiðingin er auðvitað sú, að íslenzkir
neytendur borða miklu minna grænmeti en aðrir.
Á vegum Alþjóða heilbrigðisstofnunarinnar og land-
læknisembætta ýmissa vestrænna landa er eindregið
hvatt til aukinnar neyzlu grænmetis, þótt neyzlan sé þar
margfalt meiri en hún er hér. Stóraukin neyzla græn-
metis er talin áhrifamikil leið til bættrar heilsu.
Steöia íslenzkra stjómvalda leiðir til lakari heilsu
þjóðarinnar og meiri kostnaðar ríkis og skattgreiðenda
af sjúkrahúsum og öðrum stofnunum veikindageirans
en ella væri. Stefha ríkisstjómarflokkanna er beinlínis
tilræði við líf og heilsu almennings á íslandi.
Harðast kemur hrammur afturhaldsins niður á neyzlu
þess grænmetis, sem hollast er, lífrænt ræktaðs græn-
metis. Það er dýrara en annað grænmeti og sérstaklega
hart leikið af ofurtollum. Kílóverð á lífrænt ræktuðu
grænmeti er hér báðum megin við þúsundkaflinn.
í ljósi þessara móðuharðinda af mannavöldum er hlá-
legt, að nytsamir sakleysingjar koma fram í ríkisrekn-
um auglýsingum til að hvetja fólk til að borða það, sem
þeir kalla fimm skammta af grænmeti á dag. Sakleysin-
gjamir eru greinilega lítt fróðir um fiárhag ahnennings.
Sérfræðingamir, sem hafðir hafa verið að fífli í aug-
lýsingum þessum, ættu að biðja þjóðina afsökunar með
því að ganga sameiginlega á fund ríkisstjómarinnar og
óska eftir afnámi ofurtoflanna. Þar finna þeir vandamál-
ið ekki síður en í lélegum lífsháttum almennings.
Hlutur neytenda er í auknum mæli fyrir borð borinn.
Ofurtollar á grænmeti eru ekki aðeins fjárhagslegar of-
sóknir, heldur spilla þeir einnig heilsu fólks.
Jónas Kristjánsson
Veikleiki eöa styrkur þjóökirkjunnar aö prestar hennar skuli ekki vera sammála um alla hluti? spyr greinarhöf-
undur m.a.
Hversu einlit má
þjóðkirkja vera?
Fyrir skömmu
hringdi í mig skelegg
kona austan úr bæ. Hún
vildi vita hvort prestar
þjóðkirkjunnar mættu
boða hvaða kenningar
sem væri og hvort kirkj-
an hefði enga fasta
stefnu varðandi prédik-
un og fræðslu. Ég bað
hana lengstra orða að
tala við þá á Biskups-
stofu. Þetta hlyti að vera
þeirra vandi. Hún
spurði á móti hvort ég
fengist ekki við mennt-
un presta og hvað ég
kenndi þeim eiginlega.
Við bitumst um stimd
en felldum loks talið í
bróðerni.
Allt frá því ég kvaddi
konuna hef ég glímt við
spurningar sem ég
hafði raunar spurt
áður: Hvort er það veik-
leiki eða styrkur þjóð-
kirkjunnar að prestar
hennar skuli ekki vera
sammála um alla hluti?
Hvort er það kostur eða
galli að þeir leiða ekki
allir guösþjónustur og
helgihald með sama
hætti?
Kjallarinn
Hjalti Hugason
prófessor í guöfræöi viö
H.í.
sveitaprestur og
fannst mig skorta
myndugleik. Mér
var einnig mikið í
mun að gera söfn-
uðum mínum ljóst
að ég teldi mig
ekki standa í stól-
unum og básúna
mínar persónulegu
skoðanir heldur
boðaði ég það eitt
sem ég væri send-
ur með. Því var
mér tamt að grípa
til frasa eins og
„kirkjan kennir . .
„það er boð-
skapur kirkjunnar
„Kírkja sem vill axla ábyrgð gagn-
vart heilli þjóð og boða hverjum
og einum það sem honum eða
henni má helst verða til heilla
verður einnigað þola fjölbreytt og
stundum andstæð sjónarhorn inn-
an sinna vóbanda.“
Alltaf meö hálfum huga ..
Einu sinni leit ég svo á að mun-
ur í boðun og kenningu væri
kirkju og prestum mikill fjötur um
fót. Ég var ungur og óreyndur
Ég sagði þetta þó alltaf með hálf-
um huga vegna þess að ég vissi
það að þeir prestar sem staðið
höfðu í þessum sama stóli á undan
mér höfðu vísast boðað eitthvað
allt annað. Sama fólk hefur einnig
getað heyrt allt aðra útleggingu í
útvarpsmessu fyrr um daginn.
Hvað þýddi þá að segja: „Kirkjan
kennir . . .?“ Hálft í hvoru öfund-
aði ég kaþólska embættisbræður
mína og ímyndaði mér að hlut-
lægnin og samstaðan væri meiri
þeirra megin.
Frá mörgum sjónarhornum
í seinni tíð hef ég aftur á móti
tekið að efast mjög um gildi hinn-
ar óskoruðu samstöðu. Auðvitað
horfist ég í augu við að það eru
ákveðin atriði í kristinni kenn-
ingu þar sem gera verður ráð fyr-
ir samhljómi. Þó held ég að hin at-
riðin séu mun fleiri þar sem það
er ekki aðeins óhætt heldur mjög
til góðs að fleiri en ein túlkun fái
að njóta sín í kirkjunni.
Þetta getur jafnvel átt við þeg-
ar um mikilvæg, guðfræðileg
málefni er að ræða, hvað þá
þegar röðin kemur aö guðs-
þjónustusiðum og áherslum í
safnaðarstarfi.
Leyndardómar trúarinnar
eru oftast óræðir og við
skynjum dýpt þeirra best ef
við nálgumst þá frá mörgum
sjónarhornum. Kirkja sem
vill axla ábyrgð gagnvart
heilli þjóð og boða hverjum
og einum það sem honum eða
henni má helst verða til heilla
verður einnig að þola fjölbreytt og
stundum andstæð sjónarhorn inn-
an sinna vébanda. EOa hlýtur hún
að einangrast, staðna og ef til vill
deyja.
Hjalti Hugason
Skoðanir annarra
Holdtekja „fyrirtækja-
sósíalisma“
„Þá er broslegt að fylgjast með tilraunum Krist-
jáns Ragnarssonar við að reyna að koma sósíalista-
stimpli á ritstjóra Morgunblaösins, því Kristján
Ragnarsson er holdtekja þess „fyrirtækja-sósíal-
isma“ sem segja má að sé eitt helsta verkefni nútíma
stjórnmála að kveða niður. Allt frá því Halldór Ás-
grímsson varð sjávarútvegsráðherra hafa stjórnvöld
og öflugustu hagsmunahópamir í sjávarútvegi, með
Kristján Ragnarsson í broddi fylkingar, talað einum
rómi.“
Jakob F. Ásgeirsson f Mbl. 2. nóv.
Varðskip til varnar sjóránum?
„Sambúð bræðraþjóða er í uppnámi og dýmætum
orðstír íslendinga í fiskivemd er drekkt í Smugunni.
Og ekki nóg með það. Stjórnvöld leggja ekki bara
blessun sína yfir sjórán íslendinga í Smugunni, held-
ur senda þau varðskip til þjónustu við innrásarflot-
ann, eins og Bretar gerðu við íslandsstrendur í
þorskastríöum. Héldu menn þó að hlutverk Land-
helgisgæslunnar væri að verja fiskimið en ræna þau
ekki. Og víst er að margur atvinnurekandinn í landi
myndi þakka fyrir samskonar opinbera þjónustu við
rekstur sinn.“
Ásgeir Hannes í Degi-Tímanum 2. nóv.
Tvískinnungur fiskveiðiþjóöar
„Við íslendingar viljum að litið sé á okkur sem
fiskveiðiþjóð, sem umgengst auðlindir hafsins af
virðingu og ábyrgð. Sömuleiðis viljum við að önnur
ríki fylgi sama fordæmi. Það má ekki vera hægt að
saka okkur um tvískinnung í þessum efnum. Þess
vegna verður nú að leggja ofurkapp á að ná samn-
ingum um Smuguveiðamar og taka höndum saman
við önnur ríki, sem hagsmuna eiga að gæta, um að
hætta ofveiðinni á Flæmska hattinum."
Úr forystugrein Mbl. 3. nóv.