Dagblaðið Vísir - DV - 09.11.1996, Blaðsíða 40

48
LAUGARDAGUR 9. NÓVEMBER 1996
Vi
rt „ fi ii
Gríska sólskinseyjan Rhódos:
Undir yfirráðum þriggja þjóða á öldinni
Gríska sólskinsparadísin Rhódos
í Dódecanese-eyjaklasanum á sér
merkilega söguarfleifð. Sögu hennar
má rekja nokkur þúsund ár aftur í
tímann og miklar breytingar hafa
átt sér stað á eyjunni á síðustu öld.
Þeir sem ferðast til eyjarinnar
hafa margt annað að gera en að sóla
sig því fomminjar eru víða á eynni
og sannarlega þess virði að skoða.
Rhódos er allsunnarlega í Miðjarð-
arhafinu og vegna legu hennar er
þægilegt að heimsækja eyna flesta
tíma ársins.
Meðalhiti kaldasta timans (des-
ember og janúar) er um 14 gráður á
Celsius svo það er sennilega of kalt
fyrir ferðamenn sem vilja njóta sól-
ar. Sumrin geta verið vel heit. Al-
gengt er að hitinn sumarmánuðina
sé um 35-40 gráður og því oft mollu-
heitt. Hagstæðasti tíminn til dvalar
á eynni era því vorin og haustin og
þá er gróöur hvað litríkastur. Með-
alhitinn fer ekki undir 20 gráður
fyrr en i lok október og nær aftur
um 20 gráðum í miðjum marsmán-
uði. Sjórinn verður hins vegar
aldrei of kaldur til sjóbaða, fer
aldrei undir 16,5 gráðu á Celsíus og
vel yfir 20 gráður um sumarmánuð-
ina.
Bitist um yfirráð
Þær eru ekki margar eyjamar í
heiminum sem verið hafa undir
stjórn þriggja þjóðrikja á tuttugustu
öldinni. Núverandi valdhafar yfir
eyjunni eru Grikkir en ekki eru
nema tæp 40 ár síðan ítalir höfðu yf-
irráðin. ítalir voru í síðari heims-
styrjöld bandamenn Þjóðverja og
Japana og þurftu, eins og þær þjóð-
ir, að gjalda tapið dýru verði.
Árið 1948 varð samkomulag um
að Grikkir tækju við yfirstjórn
Rhódos úr höndum Breta sem réðu
eynni í 3 ár eftir að hún var tekin úr
höndum ítala. (Grikkir ráða nú yfir
öllum eyjum i griska eyjahafinu,
allt að landamærum Tyrklands.) Yf-
irráð ítala höfðu heldur ekki staðið
lengi. Tyrkir höfðu yfirráðin fram
til loka fyrri heimsstyrjaldar en
urðu að láta eyjuna í hendur ítölum
í kjölfar ósigra í styrjöldinni.
Þótt að saga tuttugustu aldar á
eyjunni sé merkileg þá bliknar hún
í samanburði við eldri sögutímabil
hennar. Þessi 144 ferkílómetra eyja
er lítil í samanburði við island.
Lengsta beina lína sem hægt er að
draga yfir eyjuna er ekki nema 78
km og hún er aðeins 38 km á þver-
veginn þar sem hún er breiðust.
Grískt ríkidæmi
Þrátt fyrir smæð Rhódos gegndi
hún mikilvægu hlutverki í valda-
baráttunni á þessu svæði fyrir þús-
undum ára. Fyrstu íbúar eyjunnar
voru taldir vera Carianar, ættflokk-
ur Asíubúa. Fönikíumenn ráku þá
burt frá eynni og gerðu Rhódos að
mikilvægri verslunarmiðstöð, enda
er hún nálægt mótum heimsálfanna
Evrópu, Asíu og Afríku. Næstir til
að ríkja á eynni voru Krítverjar,
sem réðu þar í aldir, en Grikkir frá
eyjum nær Grikklandi hernámu
Rhódos um 1400 árum fyrir Krist.
Rústir frá veru þeirra má finna á
Ialissos og Kamyros á norðvestur-
hluta eyjarinnar og síðar Lindos á
austurhlutanum sem eru þeirra
glæsilegastar (sjá mynd á síðunni).
Borgvirkið Lindos var tengiliður-
inn til austurs og þangað flæddi
mikið ríkidæmi frá Asíulöndum.
Minjamar frá Lindos eru þekktar
um víða veröld og gefa Akrópólis-
hæð í Aþenuborg litið eftir í glæsi-
leik. Ferðamenn sem koma til eyjar-
innar (1,2 milljónir á ári hverju)
láta fæstir hjá líða að skoða þær
minjar. Frá Lindos gerðu Grikkir út
skip sín og stofnuðu margar frægcir
nýlendur við Miðjarðarhaf, meðal
annars Sikiley og fjölmarga staði i
Frakklandi og á Spáni, allt til 600
f.Kr.
DV-myndir ísák
irlitinu hér á undan gætir menning-
aráhrifa margra þjóða á eynni.
Fomminjar eru víða og merkilegast-
ar í Lindos. Einnig eru merkar
minjar í bænum Rhódos, Ialissos,
Theologos og Kamiros á vesturhluta
eyjarinnar. Skamman tíma tekur að
keyra hringinn um eyjuna. Það þarf
ekki að taka nema einn dag aö
skoða merkilegust staðina en betra
væri að taka lengri tíma í það.
Vespur eða mótorhjól
Tiltölulega ódýrt er að leigja sér
bíla á Rhódos og jafhvel enn auð-
veldara að leigja vespu eða mótor-
hjól sem eru algeng farartæki eyjar:
skeggja (innan við 1000 króna leiga
á dag). Matarhefð eyjarskeggja er
undir miklum grískum áhrifum og
nokkuð ólík íslenskri. Matur er
ódýr en ekki er víst að hann falli öll-
um í geð. Lambakjöt er áberandi á
veitingastöðum en oft borið ffam
mauksoðiö.
Létt vín eru hins vegar afbragðs-
góð og ódýr, sérstaklega hvítvínin.
Að panta sér eina léttvínsflösku
með mat kostar sjaldan meira en
4-500 krónur. Verð á hótelum er í
meðallagi hátt. Öll stærri hótel eru
bæði með inni- og útisundlaugar en
Miðjarðarhafið er oftast heitara en
sundlaugamar.
Eyjarskeggjar eru grísk-kaþólskir
og strangtrúaðir. Með fram þjóðveg-
um er algengt að rekast á litlar
bænastöðvar með stuttu millibili.
Kirkjugarðar eyjarskeggja eru
merkileg fyrirbæri. Allir grafir eru
skreyttar voldugum marmarablokk-
um með mynd af hinum látna (sjá
mynd á síðunni). íburður er allur
mun meiri en gerist hjá mótmæl-
endum og fólk hugsar um grafir
hinnar látnu eins og garðinn sinn.
Kirkjur eru einnig fagurlega
skreyttar, oft í miklu óhófi. Vissara
er aö vera í sæmilegum fötum ef
leyfi á að fást til að skoða kirkjur að
innan.
Óhætt er að segja að heimsókn til
eyjarinnar Rhódos býður upp á
ýmislegt fleira en sólböð og áhuga-
menn um foraa menningu og minj-
ar verða örugglega ekki fyrir von-
brigðum. -ÍS
Fornminjarnar f Lindos gefa rústunum á Akrópólishæö Iftiö eftir í glæsileik.
Hernám Persa
Á fimmtu öld fyrir Krist urðu
straumhvörf í sögu eyjarinnar.
Persar hemámu eyna um tíma en
Grikkir náðu henni aftur á sitt vald.
Striðsástand ríkti í Grikklandi á
þeim tíma og Rhódos studdi ýmist
Spartverja eða Aþenubúa. Á þeim
tíma sem þeir voru undir áhrifum
Spartverja var borgin Rhódos á
nyrsta hluta hennar stofnuð en þar
er langstærsta þéttbýli eyjunnar í
dag.
Næstu aldimar einkenndust bæði
af valdabaráttu og miklu blóma-
skeiði eyjunnar. íbúar Rhódos
héldu sjálfstæði sínu gagnvart
Rómaveldi sem þá reis upp en
smám saman fór þó að halla undan
fæti og í deilum við Rómverja var
eyjan hemumin árið 42 fyrir Krist.
Á næstu öldum tóku við miklar
hörmungar og borgir á eynni voru
oft rændar af nágrannaþjóðum í
austri, Persum, Saracenum og loks
Seljuk-aröbum árið 807 e.Kr.
Rhódos tengdist Evrópu meira á
næstu öldum og árið 1191 gerðu
krossfaramir Ríkharður ljónshjarta
og Filippus frá Frakklandi hana að
nýlendu sinni. Krossfaramir vora
reknir burt þaðan af Tyrkjum en
náðu aftur völdum 1309 og ríktu í
213 ár, fram til 1522. Á þeim tima
ríkti blómatímabil sem lauk með
hemámi Tyrkja. Almennt er talað
um að hernámstími Tyrkja sé
svartasta tímabil í sögu Rhódos en
hann entist fram til fyrri heims-
styrjaldar.
Eins og nærri má geta af söguyf-
Kirkjugaröarnir á Rhódos eru merkileg fyrirbæri og allar grafir eru skreyttar
fburöarmiklum marmarablokkum og myndum af hinum látnu.
Lúr í háloftunum
Yfir 20 flugfélög leyfa flug-
mönnum sínum að sofa í flug-
stjórnarklefanum á meðan á
flugi stendur, segir í nýút-
kominni skýrslu um flugmál
sem gefin var út í Singapúr.
Meðal þessara flugfélaga eru
Air New Zealand, hið ástralska
Qantas, Swissair, Lufthansa,
British Airways, Finnair og
South African Airways. Enn
; fremur segir: „Jafnvel þó til-
hugsunin sendi hroll niður eftir
bakinu á flugfarþegum hefur
svefn flugmanna breyst í rétt-
indi sem ekki er talið rétt að
hrófla við.“
.
Ekki hætt á neitt
Yfirvöld á Macau hafa tekið
upp sérstakar vamaraðgerðir
þegar norður-kóreskar flugvél-
ar eiga í hlut af ótta við hryðju-
verk af hálfu Norður-Kóreu-
manna.
Ferðamenn forðast
Jóhannesarborg
Feröamenn hafa sótt i mikl-
um mæli til Suður-Afríku- und-
anfarin misseri en nú virðast
Ivera blikur á lofti. Glæpum í
landinu hefur fjölgað mjög og
sérstaklega virðast ferðamenn
nú forðast að heimsækja Jó-
hannesarborg sem þykir með
afbrigðum hættuleg. Hótelnotk-
un erlendra ferðamanna
minnkaði um 6,3% í ágúst á
þessu ári miðað við árið í fyrra.
Síma í stað sígarettu
Tveir þriðju allra þeirra sem
ferðast í viðskiptaerindum
styðja algjört reykingabann á
öllum innanlandsleiðum, að því
I er fram kemur í nýútkominni
skýrslu Alþjóðlegu flugumferð-
arsamtakaxma. Það voru 1000
kaupsýslumenn sem voru
spurðir og var andstaðan við
frekari takmarkanir á reyking-
um mest meðal Evrópubúa. í
könnuninni kom einnig fram
aukinn þrýstingur á að hafa
síma í flugvélum.
KLM hækkar fargjöld
Hið konunglega hollenska
flugfélag, KLM, tilkynnti nýlega
að það myndi hækka fargjöld sín
frá og með 1. nóvember, einnig á
þeim leiðum þar sem flogið er í
samvinnu við bandaríska flugfé-
lagið North-West Airlines sem er
samstarfsaðili KLM. Skýringin
sem er gefin á hækkuninni er að
: eldsneyti hafi hækkað mjög í
; verði. Hækkunin nemur sem
svarar 350 islenskum krónum á
flugleiðum aðra leiðina innan
í Evrópu og 680 krónum á flugleið-
um til Afiriku, Mið- Austurlanda,
| Indlands og á þeim ferðum sem
flognar eru til Bandaríkjanna í
| samvinnu við bandaríska flugfé-
lagið. Á öllum öðrum flugleiðum
nemur hækkunin 860 krónum.
Belgar í verkfall
Evrópskir starfsmenn sam-
göngmnála eru duglegir við að
fara í verkfoll þessa dagana og í
síðustu viku fóru belgískir lest-
arstarfsmenn í sólarhringsverk-
fall sem hafði mikil áhrif á sam-
göngumar innanlands.