Dagblaðið Vísir - DV - 05.02.1997, Blaðsíða 10

10
enning
MIÐVIKUDAGUR 5. FEBRÚAR 1997 JO'W
Að koma listinni
til fólksins
- Hvernig hafði safnið gengið árin á undan?
„Þegar ég kom að því var hallarekstur, en
undanfarin ár hefur verið rekstrarafgangur
upp á rúmar þrjár milljónir á ári.“
kvæmdum í húsinu eða ekki,
en nú var þeim lokið og vel til
alls vandað en öllu í hóf stillt.
Listráðið hafði staðið þétt við
bakið á mér allan tímann, en
enginn miðstjómarmanna
hafði látið svo lítið að koma í
húsið eftir að framkvæmdum
lauk í haust að undanskildum
forseta, enda hafa miðstjórn-
armenn yfirleitt ekki sótt sýn-
ingar safnsins.
Það hefur verið viðvarandi
ágreiningur um starf og fram-
tíð safhins og hvort það fengi
að vera sjálfstæð eining og
fara sínu fram án afskipta
miðstjórnar ASÍ, og á þessum
tímamótum klippti miðstjóm-
in á ágreininginn, tók þá
ákvörðun að halda húsinu en
sleppa mér.“
Ólafur Jónsson, fyrrverandi forstööumaður Listasafns ASÍ.
DV-mynd GVA
Halli varð
hagnaður
Að sinna því sem
aðrir sinna ekki
- Hvemig snerirðu dæminu við?
„Það var vísir að þessum vinnustaðasýning-
um þegar ég tók við safninu, en verkin höfðu
ekki fengið neitt viðhald í þrjátíu ár og ramm-
ar voru orðnir lélegir og farið að brotna upp
úr myndum. Ég kom safninu í það stand að
það þyldi yfirleitt að vera til sýnis. Kostnaður
við viðgerðir mældist í milljónum króna, en
um leið og safnið varð meðfærilegra mátti
hafa meiri tekjur af útleigu mynda.
Herslumuninn gerði þó að ég samdi við sam-
tök myndlistarmanna og tók á leigu nokkur
hundruð verk frá núlifandi listamönnum,
blandaði þeim við eign safnsins og leigði fyrir-
tækjum og stofnunum. Eftirspurnin varð
meiri eftir því sem safninu óx fiskur um
hrygg, myndir í betra standi og ferskt blóð, og
tekjur jukust úr einni og hálfri upp í um
flmm milljónir á ári. Heildarvelta safn-
ins er um 10 milljónir á ári.
Það efaðist enginn um að safni
var á fljúgandi fart, og með Ás-
mundarsal var kominn nýr vett-
vangur í þjóðbraut, enda fóru
strax að hrúgast inn umsóknir
frá framsæknu og góðu lista-
fólki. Árið 1997 bókaðist fljótt
og mikið af bókunum er komið
fyrir 1998. Það var ljóst að safn-
ið kæmist vel af rekstrarlega
og auk þess var það loksins
komið í eigið húsnæði. Menn
hafði einu sinni dreymt um að
byggja yfir safnið, þegar mið-
stjómin var stórhuga og listin
átti að vera númer eitt við hliðina
á kjarabaráttunni. Það var á tímum
Hannibals, en nú er lífið væntanlega
bara saltfiskur að mati hreyfingarinn-
ar.
Það var bjart yfir safninu í Ásmundar- Ragnar Jónsson
sal í desember. í janúar átti að opna íSmára.
fyrstu sýninguna. Ágreiningur hafði ver-
ið í loftinu um hvort ljúka ætti fram-
- Hvernig sástu stöðu Lista-
safns ASÍ fyrir þér meðal
listastofnana í landinu?
„Framtiðarsýnin hefur ver-
ið sú að safnið væri í fyrsta
lagi á öraggum stað, í heppi-
legu húsnæði fyrir almenna
sýningarstarfsemi, eins og
hafin er nú í Ásmundarsal, og
svo hitt að safnið geti farið
með list um landið, sem var
eitt af höfuðmarkmiðum
Ragnars: Að koma listinni til
fólksins, setja upp sýningar
úti um land í samráði við
verkalýðsforustu og bæjar-
stjórnir á hverjum stað. Þetta
gera ekki önnur söfh, en við
vorum með einar fimm slíkar
sýningar á síðasta ári, bæði á
okkar eigin myndum og aðrar
sýningar sem við stöndum
fýrir. Þetta var gert áður en
ég kom að safninu en í litlum
mæli. Skömmu eftir að ég hóf
störf fóram við með allstóra
sýningu í tveggja ára ferðalag
um öll Norðurlönd. Þetta var ahnenn kynning
á íslenskri myndlist sem fékk prýðilegar við-
tökur. Ég hannaði sérstakar kistur sem gerðu
auðveldara að senda myndir milli landa og
héraða án þess að tjón hlytist af þannig aö
safnið er vel í stakk búið til að sinna verkefn-
um sínum á þessu sviði.“
- Saknarðu þess ekki að vera hættur núna
þegar safnið getur loksins sinnt verkefni sínu
til fulls?
„Jú, það hefði verið gaman að fylgja því eft-
ir. En ég lít afskaplega glaður um öxl. Safiiið
hefur eflst þessi ár, það hefur fengið vængi og
er að verða hluti af myndlistaramhverfinu á
íslandi. Það er góð von til þess að það eigi eft-
ir að blómstra á næstu áram. Ekki sist vegna
þess að það er komið í eigið húsnæði,
myndlistarhúsnæði sem á sér langa
sögu allt frá því að Ásmundur
Sveinsson byggði það 1935. Safiiið
hefur verið í hraðri uppbyggingu
og er í góðu ástandi. Það hefur
eflst að gjöfum - og safni er
ekki gefið neitt ef það er ekki
HfortHi TSorS Viöf'nr* oflof
lifandi. Það hefur eflst fjár-
hagslega og er komið á góð-
an grundvöll til að afla sér
tekna. Ég sé hlutverk þess í
framtíðinni að koma listinni
til fólksins og efla unga list,
sýna það sem er framsækið i
myndlist i núinu með því að
bjóða listamönnum skynsam-
leg leigukjör.“
- Nokkur orð að lokum til
Listasafns ASÍ?
„Ég vona að sá grunnur sem
hefur verið lagður að starfsemi
þess verði því lyftistöng í framtíð-
inni; að það eigi eftir að marka sér
stað meðal safnanna sem framsækið
og gott safn sem tekst á við verkefni
sem hin eru ekki endilega að glíma
við á sama tíma.“
Listasafn Alþýðusam-
bands íslands var stofnað
1961 þegar Ragnar Jónsson í
Smára gaf ASÍ 120 málverk
sem þóttu gefa góða mynd af
íslenskri myndlist frá 1930
til 1960. Seinna gaf Ragnar
fleiri verk auk þess sem
safnið eignaðist málverka-
safn Þórbergs Þórðarsonar.
Undanfarin tvö ár hefur ver-
ið hljótt um Listasafn ASí
þar til fyrir tæpum tveim
vikum þegar það opnaði nýtt
húsnæði í Ásmundarsal. Það
er í fyrsta sinn sem safnið
kemst í eigið húsnæði, sem
var eitt af skilyrðum Ragn-
ars þegar hann gaf sína
merku listaverkagjöf.
En þó að ekki hafi verið
opinberar sýningar hefur
starfsemin ekki legið niðri.
Einn listfræðingur í borg-
inni hafði þau orð um Lista-
safn ASÍ að það væri „aktí-
vasta safnið á landinu".
Undanfarin ár hefur það
haft í gangi um 40 stofnana-
og vinnustaðasýningar í
einu, bæði í Reykjavík og úti
um land, þannig að mynd-
imar sem Ragnar gaf eru
stöðugt fyrir sjónum al-
mennings einhvers staðar.
Ólafur Jónsson hefur stýrt
safninu frá því í ársbyrjun
1990, en lét af störfum nú um
áramótin að ósk miðstjómar
ASÍ. Hann var spurður að
þvi fyrst hvers vegna engar
opinberar sýningar hefðu
verið í Reykjavík undanfar-
ið á vegum safnsins.
Sýningarsalnum
lokað
„Fyrir einu og hálfu ári
var ákveðið að breyta sýn-
ingarsalnum á Grensásvegi í
fundarsal og kennslustofur"
segir Ólafur. „Alþýðusam-
bandið þurfti aukið rými undir starfsemi sína
og þá varð að finna nýjan stað fyrir safnið.
Fyrst átti að finna geymsluhúsnæði þar sem
hægt væri að sinna þessum vinnustaðasýning-
um sem hafði fjölgað frá þvi að ég hóf þama
störf. Þá losnaði Ásmundarsalur, og stjóm ASÍ
sá að þar gæti bæði verið miðstöð fyrir vinnu-
staðasýningamar og sýningarsalur, því stofn-
skrá safnsins segir að það eigi að sýna verkin
sem safnið á reglulega og reka sýningarsal á
vegum þess fyrir aðrar sýningar. Þáverandi
miðstjóm tók ákvörðun um að kaupa Ásmund-
arsal án formlegs samráðs við rekstrarstjóm
og listráð safnsins. Deildar meiningar vora í
rekstrarstjóm en listráðið tók ákvörðuninni
fagnandi. Forasta ASÍ spurði aðeins hvað
þyrfti að gera til að hægt væri að flytja í hús-
næðið en ekki hverju þyrfti að kosta til áður
en það væri fullbúið til notkunar - og þá að
sjáifsögðu til almennrar sýningarstarfsemi.
Þegar ljóst var að húsið yrði keypt vora utan-
aðkomandi aðilar fengnir til að gera kostnað-
aráætlun varðandi endurbætur á húsinu, en
hún var götótt og það vantaði í hana veiga-
mikla þætti. Þegar hafist var handa kom í ljós
að það þurfti nánast að umbylta húsinu.
í upphafi var ætlunin að láta í þetta aðeins
fé safnsins sjálfs sem hafði safnast undanfarin
ár. Ég átti að sjá um þessar framkvæmdir og
taldi þann kost vænstan að ganga frá því sem
þurfti að ganga frá, bæði að utan og innan.
Þegar kostnaðurinn varð meiri en áætlað var
þá kom upp óánægja hjá miðstjórninni, og þó
hækkaði branabótamat mun meira en nam
viðgerðarkostnaði."
Margrét fyrsta
Á annan í jólum var opnuð í Þjóðminja-
safninu danska sýning sem hefur vakið
feikna athygli og fengið metaðsókn þessar
vikur. Þetta er sérstök sýning um Mar-
gréti drottningu fyrstu „sem fyrir sex
hundrað árum safnaði öllum Norðurlönd-
um í eitt bandalag, Kalmarsambandið",
eins og segir í auglýsingu frá safhinu. Sýn-
ingin stendur þama til 1. apríl en verður
þá flutt í Kalmarhöll. Þar verður svo 17,
júní í sumar haldið sérstaklega upp á að
þá verða 600 ár liðin síðan Eiríkur af
Pommem var krýndur konungur Norður-
landa. Sýningin fer einnig til Finnlands og
Noregs en ekki er vitað til þess að hún
komi hingað til lands.
Vinsælasta sýning Þjóðminjasafnsins
danska fram til þessa er stóra víkingasýn-
ingin sem dró að sér 220 þúsund gesti á
þremur mánuðum 1993 og veröur spenn-
andi að vita hvort Margrét sigrar víking-
ana. Safiiið er við Ny Vestergade 10 í mið-
borg Kaupmannahafhar og er opið kl.
10-17, nema mánudaga, og sérsýningin er
opin alveg til klukkan 21 á miðvikudögum.
Margrét líka á bók
Nýlega var endurútgefin hjá Gyldendal
bókin Dronning Margarete den Forste. En
regent og hendes samtid, eftir Vivian Ett-
ing, og segir í ritdómi í Jyllands-Posten að
það sé
krafta-
verki lík-
ast að
skrifa 300
síðna bók
um per-
sónu sem
svo lítið sé
vitað um.
En bæði er
bókin
ríkulega
mynd-
skreytt og
freistar
þess líka
fyrst og
fremst að
draga upp
mynd af
samtíð
drottning-
ar. Þetta
er eins
konar evr-
ópsk hug-
mynda-
saga 14. og
15. aldar, segir þar, og þó stígur hún sterkt
fram í dagsljósiö, unga og gáfaöa konan
sem safnaði Norðurlöndum saman löngu
áður en nokkum dreymdi um Norður-
landaráð.
Styrkur úr sagnfræðisjóði
Stjóm Sagnfræðisjóðs dr. Bjöms Þor-
steinssonar auglýsir eftir umsóknum um
styrk úr sjóðnum og skulu umsóknir send-
ar Skrifstofu heimspekideildar í Áma-
garði við Suðurgötu i Reykjavik fyrir 5.
mars næstkomandi.
Tilgangur sjóðsins er að styrkja stúd-
enta við nám undir kandídatspróf í sagn-
fræði og kandídata í sömu grein til að
rannsaka og vinna að ritum um sérstök
verkefhi sem varða sögu íslands eða ná-
tengt efni. Veita má manni styrk þó að
hann hafi ekki verið við Háskóla íslands
ef sérstakar ástæöur mæla með því og öll
stjómin er sammála þar um.
Styrkurinn nemur 300 þúsund krónum.
Átta sóttu um Listasafn íslands
í fréttatilkynningu frá menntamálaráðu-
neytinu kemur fram að átta manns sækja
um starf forstöðumanns Listasafhs ís-
lands, en Bera Nordal hefur veriö ráðin að
Malmö Konsthall í Svíþjóð eins og kunn-
ugt er. Einn myndlistarmaður er meðal
umsækjenda, Guðmundur Rúnar Lúðvíks-
son, hin sjö era listfræðingamir Hrafn-
hildur Schram, Ólafur Kvaran, Þorgeir
Ólafsson, Aðalsteinn Ingólfsson, Sigríður
Gunnarsdóttir, Halldór Bjöm Runólfsson,
Guðbjörg Kristjánsdóttir og Guðrún Helga
Jónasdóttir.
Talið er að enn fleiri muni sækja rnn
starf forstöðumanns Kjarvalsstaða sem
enn hefur ekki veriö auglýst.
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir