Dagblaðið Vísir - DV - 08.02.1997, Qupperneq 14

14
LAUGARDAGUR 8. FEBRÚAR 1997 JLlV
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aöstoöarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar blaöaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLT111,105
RVÍK, SIMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjóm: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuöi 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., Helgartjlað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Falskar vonir vakna
Dómsmálaráöherra, borgarstjóri Reykjavíkur og fram-
kvæmdastjóri evrópskra samtaka, sem berjast gegn því
að þau fíkniefni sem almennt eru bönnuö í flestum borg-
um Evrópu veröi gerð lögleg, undirrituðu í vikunni
samning um áætlun sem felur í nafni sínu ótrúlegt lof-
orð til þjóðarinnar. Heiti hennar er hvorki meira né
minna en „ísland án eiturlyfía 2002“.
Hætt er við að þeir sem með þessum hætti boða út-
rýmingu „eiturlyfja“ á íslandi eftir aðeins fímm ár séu
að vekja falskar vonir meðal landsmanna. í það minnsta
gefur ekkert sem fram hefur komið um framkvæmd
þessarar áætlunar nokkra ástæðu til að ætla að hún
muni leiða til þeirra stórfelldu breytinga á íslensku þjóð-
félagi sem felast í nafngiftinni.
Það vekur auðvitað strax athygli að samningur þess-
ara aðila virðist ekki gera ráð fyrir að áfengi sé talið til
„eiturlyfja“ enda kom fram í blaðaviðtali við fram-
kvæmdastjóra evrópsku samtakanna að hann teldi að
áfengi hefði fyrir löngu öðlast slíkan sess í evrópskum
þjóðfélögum að vonlaust væri að útrýma því. Samt fer
ekki á milli mála að ofneysla áfengis er eitt alvarlegasta
heilbrigðisvandamál þjóðarinnar og kostar landsmenn
vafalaust ekki minna en ríkisvaldið græðir á áfengissöl-
unni. Áfengi, löglegt og ólöglegt, er einnig upphaf ógæfu
flestra ef ekki allra þeirra ungmenna sem leiðast út í
neyslu þeirra fíkniefna sem ólögleg eru en flæða samt
sem áður yfir landið.
Ríkisvaldið hefur boðað breyttar áherslur í fikniefna-
málum og lofað í því skyni auknum fjárveitingum til
tollgæslu og löggæslu. Á sama tíma eru uppi áætlanir
um að leggja niður sólarhringsvaktir við tollgæslu í
höfnum síðar í þessum mánuði - en eins og fréttir síð-
ustu vikna um stórfellt áfengissmygl bera með sér eru
skipin enn vinsælt flutningstæki smyglara.
Ljóst er að tollgæsla og lögregla leggur einungis hald
á örlítið magn af þeim „eiturlyíjum“ sem reynt er að
smygla til landsins. Þeir sem fylgjast vel með þessum
málum virðast sammála um að mikið sé af alls konar
fíkniefnum í umferð og auðvelt fyrir ungt fólk að nálgast
þau, ekki síst amfetamín sem virðist í mikilli sókn með-
al fíkniefnaneytenda.
Þetta kemur heim og saman við reynslu þeirra aðila
sem fá unga áfengis- og fíkniefnaneytendur til meðferð-
ar. Þórarinn Tyrfingsson yfirlæknir skýrði frá því í vik-
unni að á síðasta ári hefði mun fleira ungt fólk komið í
meðferð á sjúkrahúsið Vog en nokkru sinni fyrr. Yfír-
gnæfandi meirihluti þessara ungmenna heföi notað
áfengi og ólögleg vimuefni samhliða.
Ef landsmenn ætla að ná raunverulegum árangri í
baráttunni við áfengið og önnur fíkniefni þarf að sækja
fram samhliða á öllum vígstöðvum. Efla þarf í senn for-
varnarstarf meðal unga fólksins, tollgæslu við hafnir og
á Keflavíkurflugvelli og aðgerðir lögreglu gegn fiknieöia-
sölum, auk þess sem herða þarf refsingar þeirra kaupa-
héðna dauðans sem skipuleggja, fjármagna eða annast á
annan hátt innflutning fíknieöia. Það krefst sam-
ræmdra, skipulegra aðgerða sem kosta mun meiri fjár-
muni en nú er varið til þessara mála.
Með þetta í huga virkar nafngiftin „ísland án eitur-
lyfía 2002“ og yfirlýsingar um gerð þessa samnings sem
„merkisdag í sögu íslands“ eins og orðin komi beint úr
munni Jóns sterka. í þessum málum er vænlegra til ár-
angurs að tala minna og gera meira.
Elías Snæland Jónsson
Peðsfórn Milosevics
í flóknu valdatafli
Þótt forystumenn Zajedno, sam-
einaðrar fylkingar stjómarand-
stæðinga í Serbíu, hafi ríka
ástæðu til að vantreysta yfirlýs-
ingum harðstjórans í Belgrad,
Slobodans Milosevics forseta,
bendir allt til þess að í næstu viku
geti lýðræðislega kjömir fulltrúar
þeirra tekið við völdum í öllum
þeim 14 bæjarfélögum þar sem
þeir fengu meirihluta í kosning-
unum 17. nóvember 1996.
Forsetinn sneri við blaðinu
tveimur dögum eftir að hann sig-
aði lögreglunni á mótmælendur.
Fjölmargir slösuðust í árásinni
um helgina. Hún vákti mikla reiði
bæði í röðum stjórnarandstæð-
inga og meðal erlendra ráða-
manna. í kjölfar þeirra hörðu við-
bragða fyrirskipaði Miiosevic rík-
isstjórn sinni að láta lögfesta sig-
ur stjómarandstæðinga í borgun-
um íjórtán. Sérstakt lagafrumvarp
verður lagt fyrir þing landsins á
þriðjudag og væntanlega sam-
þykkt snarlega.
Þessi gjörð er auðvitað gerræð-
isleg, eins og annað sem Milosevic
tekur sér fyrir hendur. Lög-
skýrendur virðast sammála um að
lagasetning af þessu tagi sé í engu
samræmi við stjómarskrá lands-
ins - frekar en ógildingin á kosn-
ingaúrslitunum i nóvember.
Of lítið of seint
Ljóst er að árás lögreglunnar
um síðustu helgi snerist gjörsam-
lega í höndum Milosevics. Hún
magnaði enn frekar andstöðu
gegn forsetanum, ekki síst eftir að
sjónvarpsstöð, sem nær til vem-
legs hluta landsins, sýndi myndir
af atburðinum - en fram til þessa
hafa sjónvarpsstöðvar látið sem
mótmælendur, sem fyllt hafa göt-
ur Belgrad dag hvern síðan 21.
nóvember, séu ekki til.
Viðbrögð erlendra ríkja vom
einnig óvenju ákveöin; jafnvel
rússneskir ráðamenn gagnrýndu
árásina en þeir hafa gjaman verið
í hópi áköfustu vemdara Milos-
evics.
Spumingin er hins vegar hvort
tilslökun forsetans er ekki dæmi
um „of lítið of seint“. Stjómarand-
stæðingar sætta sig ekki lengur
við það eitt að komast í löglega
kjörin embætti í stjómum fjórtán
borga og bæja; þeir krefjast einnig
verulegra breytinga á stjómar-
háttum í landinu. Tekið var undir
kröfumar um lýðræðislegra
stjómarfar í tillögum svokallaðrar
Gonzalez-nefndar sem Öryggis- og
samvinnustofnun Evrópu, ÖSE,
hefur lagt áherslu á að Milosevic
verði að framkvæma í heild.
Því má telja víst að mótmælin á
Erlend tíðindi
Elías Snæland Jónsson
götum Belgrad muni halda áfram
þótt réttmæt úrslit kosninganna
verði loks virt í verki í næstu
viku.
Forsetakosningar
Líta verður á tilslökun Milos-
evics sem eins konar peðsfóm í
flóknu valdatafli. Væntanlega er
hann að reyna að slá tvær flugur í
einu höggi. Annars vegar að draga
úr erlendum þrýstingi sem hefur
hindrað fjármagnsstreymi til
landsins. Hins vegar að draga úr
slagkrafti og hugsanlega líka úr
samstöðu stjórnarandstæðinga
með því að koma til móts við meg-
inkröfu þeirra og afhenda þeim
völdin i bæjarstjómunum fjórtán.
Milosevic er mikið í mun að
halda völdum á landsvísu. Þótt
rétttrúnaðarkirkjan hafi snúið við
honum baki vegna friðarsamning-
anna i Bosníu, og herinn hafi í
reynd lýst yfir hlutleysi í stjóm-
máladeilunum, hefur hann enn
traust tök á fjölmennu lögreglu-
liði, líklega um 100 þúsund
manns. Hann ræður líka enn yfir
sfjómkerfi ríkisins og þar með
þeim fjölmiðlum sem ná til lands-
ins alls.
Forsetakosningar eiga að fara
fram í Serbíu fyrir lok ársins.
Stjómarskrá landsins bannar for-
seta að gegna embættinu þriðja
kjörtímabilið í röð en Milosevic er
líklegur til að beita brögðum til að
yfirstíga þá hindrun og fara í
framboð á ný.
Þrjú að ýmsu leyti ólík stjórn-
málasamtök standa að Zajedno-
hreyfingunni. Andstaðan við
Milosevic og krafan um lýðræðis-
lega stjómarhætti sameinar þessa
flokka um sinn en þeir hafa ekki
enn komið sér saman um forseta-
frambjóðanda.
Stjómmálaskýrendur telja að sá
sem verði fyrir valinu eigi litla
möguleika á að sigra Milosevic að
óbreyttu, m.a. vegna heljartaka
forsetans á öllum helstu fjölmiðl-
unum. Stjómarandstæðingar
munu því áfram ganga um götur í
Belgrad til að knýja fram frekari
tilslakanir af hálfú Milosevics sem
mun béita öllum brögðum til að
halda í völdin.
Mótmælin halda áfram á götum Belgrad. Reuter
l^koðanir annarra____________________
! Ánægjuleg ákvöríun
„17 árum eftir aö þjóðaratkvæöagreiðsluna í Sví-
! þjóð um að draga úr notkun kjamorku þorum við
^ nú loksins vona aö ákvörðuninni verði fylgt eftir.
Og það sem er enn betra: Barsebáck-kjamorkuver-
inu, sem er í um 20 km fjarlægð frá miðborg Kaup-
: mannahafnar, verður lokað fyrst. Annar
: kjamakljúfurinn fyrir kosningarnar í Svíþjóð í
september á næsta ári og síðan hinn eins fljótt og
hægt er. Þetta er ánægjuleg ákvörðun sem taka
hefði átt fyrir löngu þvi að jafnvel sannfærðir
stuðningsmenn kjamorku ættu aö geta séö að stað-
setning Barsebácks er algjörlega óviðunandi."
Úr forystugrein Politiken 4. febrúar.
Sannleikurínn í S-Afríku
„Þegar Sannleiks- og sáttanefnd S-Afríku hóf
störf í apríl óttaðist ekkja Steves Bikos að hún
myndi náða þá sem myrtu eiginmann hennar 1977.
í síðustu viku játuðu fimm lögreglumenn að hafa
myrt Biko og verða líklega náðaðir í staðinn. En
ekkja Bikos fékk svolítið sem henni hafði lengi ver-
ið neitað um - sannleikann. í áratugi hafði ríkis-
stjóm kynþáttaaðskilnaðarstefnunnar haldiö því
fram að eiginmaður hennar hefði framið sjálfsmorð
eöa látið lífið af slysni í átökum við lögregluna.“
Úr forystugrein New York Times 5. febrúar.
Hugrekki og viska
„Fyrstu vikur ársins 1997 færðu heim sanninn
um það að stjómmálaleiðtogar og almenningm- í
ísrael em reiöubúnir að vinna að friði í Miðaustur-
löndum. Það em einnig Paiestínumenn og leiðtogi
þeirra, Yasser Arafat. Spumingin er núna hvort Eg-
yptaland og Sýrland hafa hugrekki og visku til að
taka þátt í ffiðarumleitununum með þeim.“
Úr forystugrein New York Times 4. febrúar.
<
<
<

! <
(
j <
<
I <
I
<
<
! <

<
<
<
M