Dagblaðið Vísir - DV - 08.02.1997, Blaðsíða 15

Dagblaðið Vísir - DV - 08.02.1997, Blaðsíða 15
LAUGARDAGUR 8. FEBRÚAR 1997 15 Þióðleg skemmtun Þorrabót geta verið varasöm. Um það eru fjölmörg dæmi. Það hendir ýmsa að éta yfir sig í slík- um samkvæmum eða það sem verra er, að drekka sér til óbóta. Þótt þorrablót séu ekki mjög gam- all siður eru þau engu að síður rammíslensk og þjóðleg í besta lagi. Það jaðrar nefnilega við að þau séu villimannleg og háifgerð víkinga- eða landnámsstemning fylgir þeim. Það eru áratugir síðan lands- menn færðust til nútíma í lifnað- arháttum. Kostur er á alls konar nýmeti og flestir eiga kæliskápa til þess að geyma mat. Samt er það svo að á þessum árstíma, þeg- ar enn er skammdegi en styttist i bjartari daga, þá kjósa flestir að hverfa um stund á andlegan fúnd með forfeðrunum og éta reyktan mat, súrsaðan eða kæstan. Og það er ekki nóg með það að matar- gerðin sé fom heldur leggja menn sér til munns nánast aila sauð- kindina nema ullina og homin. Innyflaát Hvunndags éta menn lærið, heilt eða sneitt, og hrygginn, heil- steiktan eða í kótelettum, auk þess sem svonefndur frampartur endar í súpu. En ekki á þorran- mn. Þá dúkka upp sérkennileg- Laugardagspistill Jónas Haraldsson fréttasgóri ustu hlutar skepnunnar. Innyflin em étin og um þverbak keyrir þegar menn leggja sér til munns súrsuð kynfærin. Hugsi menn málin er sú aðgerð ein og sér svo hrikaleg að betra er að slíkt frétt- ist ekki út fyrir landsteina. En fleira endar á þorraborðinu en innyfli úr sauðfé og eistu hrúta. Þar er frægastur hákarlinn sem lyktar sérkennilega, svo vægt sé orðað, og hvalur, þ.e. náist í slíka skepnu nú á friðunartímum. Þessum ósköpum öllum er svo rennt niður með brennivíni í staupum. Það getin- því ýmislegt gerst á þorrablótum. Menn fá í sig aðskiljanleg vítamín og hormóna úr innyflunum og pungunum í bland við ómældann snafsinn. Karlar hressast að vonum er þeir úða í sig eistum annarra karldýra en ekki liggja fyrir vísindalegar rannsóknir á áhrifúm pungaáts á konur. Sumar sniðganga raunar niðursneidd eistun og fá sér hangikjötsflís i staðinn. Aðrar era harðari af sér og smakka. Blótað í bálviðri Ég tala af nokkurri reynslu þegar ég segi þessar samkomiur forvitnilegar og rannsóknarefni fyrir atferlisfræðinga. Sum þorra- blót em fjölmenn og haldin í stór- um samkomusölum. Þær sam- komur em líkari hefðbimdnum árshátíðum eða sveitaböllum nema þau séu eins konar blend- ingur af hvom tveggja. Til- tölulega fámenn þorrablót geta verið enn afiiyglis- verðari. Það var þannig blót sem ég tók þátt í á dögunum. Mið- að við stóm blótin var það fámennt en eftir því góðmennt. Það var auk þess haldið á af- skekktmn stað svo lítil hætta var á því að blót- ið truflaði sómakæra samborgara. Það hittist þannig á að veður var snarvit- laust kvöldið og nótt- ina sem blótað var. Það þótti því ráð- legt að hefja það á brennivínssnafsi og ölkollu til þess að menn næðu úr sér vetrarhrollin- um. Hvorki karlar né konur and- mæltu þeirri speki í upp- hafi blóts. Borð svign- uðu undan þorramatn- um sem smakkaðist hið besta. í upphafi blóts vom karlar stilltir og konur pen- ar. Allir b o r ð u ð u með hnífa- pörum og notuðu bréf- þurrkur til þess að þurrka úr munnvikum að hætti siðaðra manna. Byrjað var á síld og snyrtilega raðað á diska. Þá tók við hinn raunverulegi þorramatur, hangi kjöt, svið, bringukoll- ar, sultur, slátur og rófustappa. Harðfiskur var á sínum stað til bragðbætis, að ógleymd- um hákarlinum. Ö1 gekk með þessu öllu og brennivíns- snafsar í hófi. Allt fór drengilega fram. Úti ólmað- ist veðrið og skapaði þjóð- lega umgerð. Útvarpið var- aði fólk við að vera á ferli utan dyra. Það var gert. Þá hættu menn að nota hnífapör og bréfþurrkur. Það dugði að teygja sig í hákarlinn með guðsgöfilunum og þjóðlegast- ur var sá sem átti í fórum sínum vasahníf. Fátt er karlar af sér hreystisögur enda ná þeir fleiri staupmn en siðprúðar konur. Konur vilja, þegar hér er komið sögu, gjaman dansa og ger- ast vikivakalegar. Karlar þráast við og segja fleiri sögur og hlæja stórkarlalega. Eldvatnið hefur einnig þau áhrif að srnnir taka að kveða rímur og aðrir syngja ættjarðarlög, hver með sínu nefi. Einn syng- Barist við pottlok Það var einmitt á þessum punkti hátíðahaldanna sem tveimur ungum konum datt það snjallræði í hug - að eigin mati - að nú væri einmitt rétti tíminn til að skella sér í heita pottinn. Staðnum fylgdu þessi þægindi. Þær báðu mig að vera svo vænan að opna pottinn. Lokið á honum er stórt og á hjörum. Ég benti þessum ofurhugum á þá stað- reynd að ekki væri stætt úti og auk þessi blindbylur. Það jók enn þrá þessara þjóðlegu kvenna að setjst í kerið heita og horfa upp í hríðina. Fortöldur dugðu engar. Þær ætluðu í pottiim. Ég dúðaði mig og hélt út í sort- ann, mettur af þorramat og hug- rakkur af eldvatninu. Veðrið greip mig irni leið og ég sté út. Ég skreiddist að pottinum og náði taki á lokinu. Um leið og ég lyfti því þaut það upp og ég með. Önn- ur hviða skellti lokinu aftur og enn upp. Ég fór með og ganglim- imir stóðu þráðbeint út í loftið. Takið á pottlokinu var ótraust og eldvatnið hætt að virka. Ég hlunk- aðist því niður, hálfúr utan potts- ins og hálfúr innan hans. Þótt ég væri vel dúðaður fann ég að eitt var rétt hjá hugrökku dömunum, potturinn var vel heitur. Með harmkvælum náði ég að koma lokinu á sinn stað, tryggi- lega fostu. Ég áttaði mig á því, þrátt fyrir doða eldvatnsins, að hægri öxl bar merki flugferðanna. Handleggurinn var ekki til brúks um stund. Það var þó hjóm eitt miðað við það að geta orðið að liði og stuðlað að þjóðlegum baðferð- um. Hnífapör- um lagt Alþjóðlegur blær Þegar inn kom á ný sást að blótið hafði tekið á sig alþjóðlegri blæ. Karlar höfðu klárað íslenska brennivínið og því snúið sér að dönsku ákavíti. Það var ekki að sjá að þeir settu það fyrir sig. Ekki virtust þeir hafa saknað mín og vissu því lítt af háskanum í hríð- inni. Mögulegt er einnig að konur hafi komist í lífsvatnið danska því þær dönsuðu af ákafa og hafði vikivakinn orðið að víkja fyrir útlendri d a n s - mennt. Þ æ r drógu Það era tak- mörk fyrir því hvað hægt er að éta af þorramat. Maginn segir stopp á ákveðnum punkti. En það fer minna fyrir brennivínsstaupi í kviðnum og því er hægt að skutla því í sig, við og við. Þá er hákarl- inn í litlum teningum og því hægt að halda áfram með þetta tvennt eftir að raunverulegu áti lýkur. karlmannlegra en bregða fyrir sig sjálfskeiðungi, stýfa há- karl úr hnefa og skella í sig brennivínsstaupi. Á ákveðnu stigi slíkra málsverða verður maður ógurlega skemmtilegur - að eigin mati. Þegar komið er á það stig segja aðrir undir. Ella er einsöngv- arinn beðinn að lækka sig um átt- und eða hvíla raddböndin um stund. Það er raunar algengara. Veðurhamurinn utandyra magn- ar alla stemningu. menn sína með og þeir skóku sig einnig í ein- hverri dansnefnu. Þá er ég blandaðist í þann hóp var engin athugasemd gerð við það að ég var blautur öðram meg- in og hægri handleggur lafði slappur niður. Sennilega hafa danstilþrifin ekki verið það stór- kostleg áður að þetta skipti vera- legu máli. Eftir á var samdóma álit að blótið hefði farið vel fram. Hvað sem líöur mögulegum háska sam- fara blótum er óhætt að mæla með athöfnum sem þessum. Þær era syo þjóðlegar að menn verða betri íslendingar eftir. Það að þreyja þorrann öðlast al- veg nýja merkingu.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.